بگو «بسم‌الله»

بسیار می‌شود که مردم، عملی را که می‌کنند یا می‌خواهند آغاز کنند، با نام عزیزی یا بزرگی آغاز می‌کنند، تا به این وسیله مبارک و پراثر شود و نیز آبرویی و احترامی به خود بگیرد یا …

بسیار می‌شود که مردم، عملی را که می‌کنند یا می‌خواهند آغاز کنند، با نام عزیزی یا بزرگی آغاز می‌کنند، تا به این وسیله مبارک و پراثر شود و نیز آبرویی و احترامی به خود بگیرد یا حداقل باعث شود که هر وقت نام آن عمل و یا یاد آن به میان می آید، به یاد آن عزیز نیز بیفتد. این معنا در کلام خدای تعالی نیز جریان یافته و کلام خود را به نام خود که عزیزترین نام است آغاز کرده، تا آنچه که در کلامش هست مارک او را داشته باشد و مرتبط با نام او باشد و نیز ادبی باشد تا بندگان خود را به آن ادب، مؤدب کند و بیاموزد تا در اعمال و افعال و گفتارهایش این ادب را رعایت نموده، آن را با نام وی آغاز نموده، مارک وی را به آن بزند، تا عمل‌شان خدایی شده، صفات اعمال خدا را داشته باشد و مقصود اصلی از آن اعمال، خدا و رضای او باشد و در نتیجه باطل و هالک و ناقص و ناتمام نماند، چون به نام خدایی آغاز شده که هلاک و بطلان در او راه ندارد.

گفتن (بسم‌الله) در آغاز هر کار هم به معنی یاری خواستن از قدرت لایزال الهی است و هم شروع کردن به نام پروردگار هستی بخش یعنی هم با نام خالقم شروع می‌کنم و هم از ذات پاکش استمداد می‌طلبم. پس هنگامی که کارها را با تکیه بر قدرت خداوند آغاز کنیم خداوندی که قدرتش مافوق همه قدرت‌هاست، سبب می‌شود که از نظر روانی نیرو و توان بیشتری در خود احساس کنیم، مطمئن‌تر باشیم، بیشتر کوشش کنیم، از بزرگی مشکلات نهراسیم و مأیوس نشویم و نیت و عمل‌مان را پاک و خالص کنیم. ضمن اینکه بسم‌الله: بیانگر جهت‌گیری الهی ماست؛ رمز خروج از تکبر است؛ گام اول عبودیت است؛ پناه بردن از شیطان به خداست و در نهایت یعنی خدایا هدفم تو هستی و تو را در هیچ حالی فراموش نمی‌کنم.

«الله» جامع‌ترین نام‌های خدا است، به همین دلیل اسمای دیگر خداوند غالباً به عنوان صفت برای کلمه الله گفته می‌شود. لذا ملاحظه می‌کنیم در یک آیه بسیاری از این اسما، وصف الله قرار می‌گیرند: «هوالله الذی لا اله الا هوالملک القدوس السلام المؤمن المهیمن العزیز الجبار المتکبر» این نکته هم قابل ذکر است که در مذاهب دیگر هنگامی که می‌خواهند به معبود مسلمین اشاره کنند الله را ذکر می‌کنند، زیرا توصیف خداوند به الله مخصوص مسلمانان است.

(برگرفته از تفسیر نمونه، ذیل سوره حمد)