با مردم اینگونه باش

بـرخـی در روابـط اجتماعی, ادب و احترام را رعایت نمی کنند که هم اکنون در بسیاری از کشورهای غربی و شرقی مردم در روابط اجتماعی خود بدون سلام کردن از کنار هم رد می شوند

بـرخـی در روابـط اجتماعی، ادب و احترام را رعایت نمی‌کنند که هم‌اکنون در بسیاری از کشورهای غربی و شرقی مردم در روابط اجتماعی خود بدون سلام کردن از کنار هم رد می‌شوند. در مـقـابـل بعضی دیگر در سلام کردن دچار افراط شده و به مرز چاپلوسی نزدیک می‌گردند. امـام عـلی(ع) بـه ایـن نـکـتـه تـوجـّه دارند کـه اعتدال حتّی در سلام کردن نیز باید حفظ گردد که فرمودند: سلام دارای چهار صیغه است: سَلامٌ عَلَیک ؛سَلامٌ عَلَیکُم ؛السَلامٌ عَلَیک؛السَلامٌ عَلَیکُم.اگـر سلام‌کننده عبارت (وَ رَحمَةُ اللّه) را بر سلامش افزود، تو نیز متقابلا بیفزای و اگـر کـلمه (وَ بَرَکاتُهُ) را نیز اضافه کنی، در زمره کسانی خواهی شد که تحیّت دیگران را به نحو احسن پاسخ می‌دهند. خداوند متعال می‌فرماید: وَ إِذا حُیِّیتُم فَحَیُّوا بِاءَحسَنِ مِنها اَو رُدُّها اِنَّ اللّهَ عَلَی کُلِّ شَی ءٍ حَسِیبا (سوره نساء آیه ۸۶) (چـون مـورد تـحیّت و اکرام قرار گرفتید، شما نیز متقابلا آن را به وجه نیکوتر و یا دسـت کـم بـه هـمان گونه پاسخ گوئید که خداوند بدون تردید همه چیز را به حساب می‌آورد). اگر سلام کننده، عبارت وَ رَحمَةُ اللّهِ وَ بَرَکَاتُهُ را بـر سـلام خـویـش افـزود بـهـتر آن است که به همان نحو پاسخ گفته و چیزی بر آن اضافه نکنند. حـضـرت امـیـرالمـومـنین علیه‌السلام بر جماعتی می‌گذشت و بر آنها سلام کرد، آنان در پاسخ خویش عبارت ؛ (وَ مَغفِرَتُهُ وَ رِضوَانُهُ) را افزودند. حضرت فرمودند: از حد سلام ملائکه به پدر ما ابراهیم علیه‌السلام تجاوز نکنید. خواسته‌های مردم در دل‌های بندگان امانت است، هر کس آن را پنهان دارد برای او عبادت نـوشـتـه می‌شـود و کـسـی کـه آن را آشـکـار کـند، باید شنوندگان او را یاری کنند.

● رسیدگی به محرومان

امـام عـلی علیه‌السلام رسـیـدگـی بـه مـحـرومـان را تـنـهـا بـا دستورالعمل و فرمان انجام نمی‌داد، بلکه شخصا به رفع مشکلات مردم می‌پرداخت. نـان و خـرمـا را درون زنـبـیـل می‌گـذاشـت و بـا دوش مـبـارک حمل می‌کرد و به فقرا می‌رساند. اصحاب و یاران می‌گفتند: یا اَمیرالمومِنین، نَحنُ نَحمِلَهُ (یا امیرالمومنین ما این بار را برمی‌داریم.) حضرت پاسخ می‌داد که: رَبُّ العَیالِ اَحَقُّ بِحَملِهِ. (رهبر امّت سزاوارتر است که بردارد) (کوکب درّی ج ۲ ص ۱۳۲) بـرخـی در روابـط اجتماعی، ادب و احترام را رعایت نمی‌کنند که هم‌اکنون در بسیاری از کشورهای غربی و شرقی مردم در روابط اجتماعی خود بدون (سلام کردن) از کنار هم رد می‌شوند. در مـقـابـل، بعضی دیگر در سلام کردن دچار افراط شده و به مرز چاپلوسی نزدیک می‌شوند.

● سه شرط پذیرش میهمانی

شخصی امام علی علیه‌السلام را به میهمانی دعوت کرد، امیرالمومنین فرمودند: سه شرط دارد اگر قبول می‌کنی می‌پذیرم، آن شخص گفت شرائط کدامند؟امام علی علیه‌السلام فرمودند: ۱ از بیرون چیزی تهیّه ننمایی، هر چه هست بیاوری. ۲ آنچه در منزل داری از ما دریغ نکنی. ۳ به زن و بچه‌هایت سخت نگیری. آن شخص گفت: هر سه شرط را قبول دارم. و امام نیز میهمانی او را پذیرفت. (خصال ج ۱ ص ۱۸۸).

● روش برخورد با نیازمند

حارث همدانی حاجتی داشت، به منزل حضرت امیرالمومنین علی علیه‌السّلام رفت، امام علی علیه‌السلام پس از سلام و احوال پرسی ،فرمودند: آیا خواسته ای داری ؟ حارث گفت: آری. حضرت بلند شدند و چراغ را خاموش کردند و فرمودند: ای حارث ! چراغ را خاموش کردم که در برابر خواسته ات دچار ذلّت و خواری نشوی. حال هر چه می‌خواهی بگو! زیرا از پیامبر خدا شنیدم: «خواسته‌های مردم در دل‌های بندگان امانت است، هرکس آن را پنهان دارد برای او عبادت نـوشـتـه مـی‌شـود و کـسـی کـه آن را آشـکـار کـند، باید شنوندگان او را یاری کنند». (بهج الصّباغه ج ۱۲ ص ۲۱۲).