مسئله رجعت در جامعه جهانی مهدوی

رجعت در لغت به معنی بازگشت می باشد که در اصطلاح به معنی بازگشت گروهی از مومنان خالص و عده ای از منافقان فاجر پیش از قیامت به این جهان است

اعتقاد به رجعت یکی از عقاید مسلم و تردید ناپذیر شیعه است، که همزمان با ظهور مهدی آل محمد (عج) برخی از امامان معصوم (علیهم السلام) همانند امیر مومنان (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام) و برخی از مومنان حقیقی و پیروان اهل بیت به اذن پروردگار زنده خواهند شد و بار دیگر به دنیا باز می‌گردند. بازگشت این عده نه تنها غیر ممکن نیست بلکه از نظر قرآن کریم این پدیده امری مسلم است که آیات متعددی از آن سخن گفته است.

● رجعت چیست؟

رجعت در لغت به معنی بازگشت می باشد که در اصطلاح به معنی بازگشت گروهی از مومنان خالص و عده ای از منافقان فاجر پیش از قیامت به این جهان است.

مفهوم رجعت در میان شیعیان این است که امامان معصوم که بازمانده خاندان وحی و نبوت (علیهم‌السلام) می باشند و انبوهی دیگر از کسانی که از این دنیا رفته اند ، بار دیگر پس از حضرت مهدی (عج) به خواست خدا و اراده‌ حکیمانه او، بدین جهان بازمی‌گردند .

برخی از شیعیان رجعت را به تاویل برده و گفته اند که مقصود از رجعت، بازگشت دولت حق، و حاکم شدن دین خدا بر خلق است، نه رجعت اشخاص پس از مرگ. این گروه از شیعیان، از این رو دست به چنین تاویلی زده اند که نتوانسته اند در مقابل انکار منکرین دلیل قاطعی اقامه کنند، و شبهات آنان را در زمینه ممتنع جلوه دادن رجعت جواب گویند.

لذا در جواب این عده از شیعیان می بایست گفت که رجعت تنها با روایات که جنبه اخبار آحاد دارد ثابت نگردیده، بلکه باپشتوانه اجماع طائفه، به اثبات رسیده است. چنین امری، با این صراحت، قابل تاویل نیست. (رسائل شریف، مجموعه اولی،ص۱۲۵و۱۲۶ / رجعت در اندیشه شیعی.)

● مسئله رجعت در آیات قرآن

الف) اثبات امکان رجعت در آینده

آیات بی شماری از قرآن کریم، توسط پیشوایان معصوم - علیهم السلام - به عنوان آیات رجعت مطرح شده، که از بررسی آنها وقوع رجعت در میان پیشینیان و امکان آن در آینده به روشنی اثبات می گردد. در اینجا به چند نمونه از آیاتی اشاره می کنیم، که در احادیث اهل بیت عصمت و طهارت به رجعت گروهی از مومنان و مشرکان خالص بعد از ظهور حضرت مهدی (عج) تفسیر شده است:

▪ “و لئن قتلتم فی سبیل الله او متم لمغفره من الله و رحمه خیر مما یجمعون.” (آل عمران/۱۵۷. )

اگر در راه خدا کشته شوید و یا بمیرید، رحمت و مغفرت خدا بهتر است از آنچه گرد می آورید.

امام باقر (علیه السلام) در پیرامون این آیه از جابر پرسید: ای جابر! آیا می دانی که معنای “سبیل الله” چیست؟

جابر گفت: نه به خدا سوگند، جز اینکه از شما بشنوم. فرمود: “سبیل الله” راه علی و اولاد علی است. هر کس با ولایت وی کشته شود، در راه خدا کشته شده است و هر کس با ولایت او بمیرد، در راه خدا مرده است. هیچ مومنی از این امت نیست جز اینکه برای او قتل و مرگی هست، هر کدام از آنها کشته شود یک بار دیگر برمی گردد تا بمیرد، و هر کدام از آنها بمیرد، برمی گردد تا کشته شود.” (تفسیر عیاشی، ج۱،ص۲۰۲. )

و امام رضا (علیه السلام) نیز در این رابطه فرموده است: “هر مومنی در بستر بمیرد در رجعت کشته می شود، و هر مومنی کشته شود، در رجعت در بستر خود می میرد.” (بحارالانوار، ج ۵۳،ص۶۶. )

▪ “ان الله اشتری من المومنین انفسهم و اموالهم بان لهم الجنه، یقاتلون فی سبیل الله فیقتلون و یقتلون، وعدا علیه حقا فی التوراه و الانجیل و القرآن، و من اوفی بعهده من الله فاستبشروا ببیعکم الذی بایعتم به، و ذلک هو الفوز العظیم.” (توبه/۱۱۱. )

خداوند از مومنان جانها و مالهایشان را خریداری کرد و در برابر، بهشت را از آن آنها ساخت، آنها در راه خدا کارزار کنند و بکشند و کشته شوند. وعده حق خدا در تورات و انجیل و قرآن است. چه کسی از خداوند، به وعده خود وفادارتر است؟ بشارت باد بر شما با این معامله ای که با خدا کردید، و این رستگاری بزرگ است.

زراره بن اعین گوید: دوست داشتم از امام باقر (علیه السلام) در مورد “رجعت” سوال کنم، ولی نمی خواستم به طور مستقیم بپرسم، از این رو پرسش خود را چنین مطرح کردم: جانم به فدایت، به من خبر ده از کسی که کشته می شود، آیا او مرده است؟ فرمود: نه، مرگ مرگ است و قتل قتل. گفتم: بالاخره کسی که کشته می شود می میرد.

حضرت فرمود: ای زراره! گفتار خدا حق است که میان مرگ و قتل فرق می گذارد و می فرماید: “اگر بمیرد و کشته شود” (آل عمران/۱۴۴) و در جای دیگری می فرماید: “اگر بمیرد و اگر کشته شوید، به سوی خداوند باز می گردید.” (آل عمران/۱۵۸) و می فرماید: “خداوند از مومنان جان و مالشان را در برابر بهشت خریداری کرده است.” (توبه/۱۱۱) عرض کردم: خدای تبارک و تعالی می فرماید: “هر کس طعم مرگ را خواهد چشید.” (انبیاء/ ۳۵ ) آیا کسی که کشته می شود طعم مرگ را نمی چشد؟ فرمود: “کسی که با شمشیر کشته می شود، همانند کسی نیست که در بستر بمیرد. کسی که کشته می شود به ناگزیر باید برگردد تا طعم مرگ را بچشد.” (تفسیر عیاشی، ج۲،ص۱۱۲. )

ب) اثبات وجود رجعت در امتهای پیشین

آیاتی از قرآن کریم وقوع رجعت را در میان امتهای پیشین اثبات می کند. هنگامی که وقوع رجعت در میان امتهای پیشین ثابت شود، اثبات امکان و لزوم وقوع آن در امت اسلامی نیز ثابت می شود، زیرا بهترین دلیل بر امکان چیزی وقوع آن است.

۱) “ثم بعثناکم من بعد موتکم لعلکم تشکرون.” (بقره/۵۶. )

آن گاه شما را پس از مرگتان برانگیختیم تا شاید سپاسگزار باشید.

این آیه در مورد هفتاد نفر از برگزیدگان قوم حضرت موسی (علیه السلام) است که حضرت موسی آن را از میان قوم خود برگزید و با خود به طور سینا برد تا بر جریان مکالمه اش با خدا و گرفتن الواح از جانب خدا شاهد باشند و در نتیجه بنی اسرائیل صدور الواح را از جانب خدا تکذیب نکنند. چون به “طور” رسیدند و مکالمه حضرت موسی(علیه السلام) را با خدا مشاهده کردند گفتند: “ای موسی، ما به تو ایمان نمی آوریم مگر اینکه خداوند را آشکارا به ما بنمایانی.” هر چه حضرت موسی آنها را از این خواسته جاهلانه منع نمود، آنها بر خواهش خود اصرار ورزیدند تا سرانجام صاعقه آمد و همه آنها را نابود کرد. حضرت موسی(علیه السلام) عرضه داشت: بار پروردگارا! اگر این هفتاد نفر زنده نشوند، من چگونه به سوی قوم خود بروم؟ آنها مرا به قتل اینها متهم خواهند کرد. خداوند بر او منت نهاد و آنها را زنده کرد و همراه حضرت موسی (علیه السلام) به سوی خانه و کاشانه خود بازگشتند.

در مورد سرگذشت این هفتاد نفر هیچ اختلافی نیست، و صریح قرآن است که آنها بر اثر صاعقه جان سپردند، و به درخواست حضرت موسی (علیه السلام) از نو زنده شدند، که معنای “رجعت” چیزی جز زنده شدن پس از مرگ نیست (تفسیر صافی،ج۴،ص۷۷. )

۲) “و اذ قتلتم نفسا فادارتم فیها و الله مخرج ما کنتم تکتمون. فقلنا اضربوه ببعضها کذلک یحیی الله الموتی و یریکم آیاته لعلکم تعقلون.” (بقره/۷۲و۷۳. )

“به یاد آورید هنگامی را که فردی را به قتل رساندید. سپس درباره قاتل او به نزاع پرداختید، و خداوند آنچه را که مخفی می کردید آشکار می سازد. پس گفتیم که قسمتی از گاو را به مقتول بزنید (تا زنده شود و قاتل خود را معرفی کند) خداوند این گونه مردگان را زنده می کند و آیات خود را به شما نشان می دهد، شاید عقل خود را به کار برید.”

این آیات پیرامون حادثه قتلی است که در بنی اسرائیل روی داد و به امر خدا گاوی ذبح گردید و قسمتی از بدن گاو به مقتول زده شد و مقتول زنده شد و قاتل خود را معرفی کرد. داستان از این قرار است:

در میان بنی اسرائیل پیر مردی بود که ثروتی سرشار و نعمتی بی شمار و پسری یگانه داشت که پس از مرگ پدر همه آن ثروت به او منتقل می شد اما عموزادگانش که تهیدست بودند بر او حسد کردند و او را به قتل رسانیدند و جسدش را در محله قومی دیگر انداختند پیکار به محضر حضرت موسی (علیه السلام) کشیده شد تا در میان آنها داوری کند.

حضرت موسی (علیه السلام) به وحی خدا فرمود تا ماده گاوی ذبح کنند و زبان آن گاو را بر تن مقتول بزنند تا زنده گردد و قاتل خود را معرفی کند.

هر گاو ماده ای را که ذبح می کردند کفایت می کرد، ولی با پرسشهای بیجا کار خود را دشوار ساختند و در هر بار نشانه هایی گفته شد که آن نشانه فقط با یک گاو تطبیق نمود که از آن کودکی یتیم بود. ناگزیر آن را به قیمت بسیار گزافی خریدند و سر بریدند و قسمتی از بدن گاو را به بدن مقتول زدند. او با قدرت الهی زنده شد و گفت: ای پیامبر خدا! مرا پسر عمویم به قتل رسانیده است، نه آنهایی که به قتل متهم شده اند، و حضرت موسی امر فرمود: پسر عمویش را قصاص کردند.” (تفسیر المیزان، ج۱،ص۲۰۴. )

از امام حسن عسکری (علیه السلام) روایت شده که شخص مقتول ۶۰ سال داشت، هنگامی که به اذن خدا زنده شد، خدای متعال ۷۰ سال دیگر به او عمر داد و ۱۳۰ سال عمر نمود. و تا پایان عمر از نشاط و تندرستی و سلامتی حواس برخوردار بود. (تفسیر صافی، ج۱،ص۱۲۹. )

● مسئله رجعت در روایات

امام صادق (علیه السلام) فرمودند : “هنگام رجعت کسانی که مومن خالص و کافر خالص هستند زنده می شوند و به دنیا بر می گردند.” (اثباه الهداه، ج۷،ص۶۲-۱۰۳. )

و نیز فرمود: “در پشت کوفه (نجف) ۲۷ مرد از هدایت شدگان، و از بزرگان اصحاب زنده شده و به امام ملحق می شوند.” (اثباه الهداه، ج۷،ص۱۵۴)

وقتی که قائم (عج) قیام کرد خداوند همه اذیت کنندگان به مومنین را زنده می کند تا به مجازات دنیوی برسند و به داد مومنان نیز برسد.

و به یکی از یارانش به نام مفضل (رحمه الله) فرمود: تو و چهل و چهار نفر مرد دیگر با قائم (عج) هستید. (اثباه الهداه، ج۷،ص۱۶۴. )

حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام) فرمودند: “ان لعلی (علیه السلام) فی الارض کره مع الحسین، ابنه صلوات الله علیهما.”

“بدرستی که برای (امیرالمومنین) علی علیه السلام و فرزندشان حسین صلوات الله علیهما بازگشتی به این زمین خواهد بود.” (بحارالانوار،ج۵۳،ص۱۶)

مامون خلیفه عباسی از حضرت رضا علیه‌السلام پرسید:

“یا اباالحسن! ما تقول فی الرجعه؟” (یعنی: در مورد رجعت چه می‌فرمایید؟)

امام علیه‌السلام فرمود: “انها الحق، قد کانت فی الامم السالفه و نطق بها القرآن و قد قال رسول الله صلی الله علیه و اله و سلم: یکون فی هذه الامه کل ما کان فی الامم السالفه، حذو النعل بالنعل....”

یعنی: رجعت درست است و در میان امتهای پیشین بوده است و قرآن از آن سخن گفته است. و پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم فرمود: “در این امت، درست همه آنچه در امتهای پیشین رخ داده است بی کم و کاست همان‌گونه رخ خواهد داد.” (عیون اخبارالرضا (علیه السلام)،ج۲،ص/۲۰۱ بحارالانوار،ج۵۳،ص۵۹. )

امام صادق علیه‌السلام فرمود: “ایام الله ثلاثه: یوم یقوم القائم و یوم الکره (ای الرجعه) و یوم القیامه.” یعنی: روزهای خدا سه روز است:

روز قیام قائم،روز رجعت و روز رستاخیز. (منتخب البصائر،ص/۱۸ بحارالانوار،ج۵۳،ص۶۳. )

● رجعت در ادعیه و زیارات

در دعاها و زیارات ماثوره نیز “رجعت” بیان شده است که از جمله آنها این فراز از زیارت جامعه کبیره است:

“معترف بکم مومن بایابکم، مصدق برجعتکم منتظر لامرکم مرتقب لدولتکم.”.

“به شما ایمان دارم، بازگشت شما را باور دارم، رجعت شما را تصدیق می کنم، امر شما را انتظار می کشم، دولت شما را چشم به راهم.” (بلد الامین، ص۳۰۱)

در مصباح المجتهد شیخ طوسی در ضمن زیارتی که با سلسله سند روایت کرده است، این جملات را بیان می کند: “و یرجعنی من حضرتکم خیر مرجع الی جنات ممرع و موسع و دعه و مهل الی حین الاجل و خیر مصیر و محل فی النعیم الازل و العیش المقتبل و دوام الاکل و شرب الرحیق و السلسل و عسل و نهل لا سام منه و لا ملل و رحمه الله و برکاته و تحیاته حتی العود الی حضرتکم و الفوز فی کرتکم”. مضمون آن این است که خداوند مرا در رجعت شما به‌حضور شما برگرداند تا از فیض محضر شما بهره مند گردم.

و هم در اقبال، سید بن طاوس و هم در مصباح، شیخ طوسی روایت نموده اند که توقیعی برای قاسم بن علاء همدانی وکیل حضرت امام حسن عسکری (علیه السلام) باین مضمون صادر گشت:

حسین (علیه السلام) در روز پنج‌شنبه روز سوم شعبان متولد گردید، آن روز را روزه بدار و این دعا را بخوان سپس دعا را نقل کرده تا اینجا: “و سید الاسره الممدود بالنصره یوم الکره المعوض من قتله ان الائمه من نسله و الشفاء فی تربته و الفوز معه فی اوبته و الاوصیاء من عترته بعد قائمهم و غیبته حتی یدرکوا الاوتار و یثاروا الثار و یرضوا الجبار و یکونوا خیر انصار”.

این دعا می‌گوید: او امام حسین (علیه السلام) سرور آل محمد(ص) است که در روز رجعت، نصرت خداوند به او می‌رسد. آقایی که خداوند نه امام را از نسل او در عوض شهادتش به وی موهبت کرد و تربتش را موجب شفا دانسته و سعادت را در زمان رجعت، با وی و جانشینان او بعد از قائم آنها و غیبت او که همه از عترت وی می باشند، قرار داده تااینکه از قاتلان آنها انتقام بگیرند و از دشمنانشان خونخواهی کنند و خداوند جبار را خشنود نمایند و بهترین یاور آنها باشند... .

و هم در مصباح الزائر سید بن طاوس زیارتی برای امام زمان (عج) در سرداب سامره که حضرت در آنجا غائب شده است روایت کرده که از جمله این فقرات است: “و وفقنی یا رب للقیام بطاعته و المثوی فی خدمته و المکث فی دولته و اجتناب معصیته فان توفیتنی اللهم قبل ذلک فاجعلنی یا رب فیمن یکر فی رجعته و یملک فی دولته و یتمکن فی ایامه و یستظل تحت اعلامه و یحشر فی زمرته و تقر عینه برویته. یعنی: پروردگارا: مرا برای فرمانبرداری امام زمان (عج) و خدمتگزاری حضرتش و زندگی در دولت آن سرور و دوری از نافرمانیش، موفق بدار. خداوندا اگر من پیش از آن زمان، مردم، مرا در آن جماعتی قرار بده که در رجعت وی بر می گردند و در دولت و روزگار او به‌ملک و تمکن می‌رسند: و در سایه پرچمهای او به سر می برند، و در زمره او برانگیخته می‌گردند، و چشمش به جمال وی روشن می‌شود.

● رجعت، اختیاری یا اجباری است؟

علامه مجلسی در جلد ۵۳ بحارالانوار، به استناد روایتی رجعت را برای مومنان اختیاری می داند:

مفضل بن عمر می گوید: در خدمت امام صادق (علیه السلام) صحبت از حضرت مهدی (عج) شد و از افرادی که عاشقانه انتظار ظهورش را می کشند و پیش از نیل به چنین سعادتی از دنیا می روند، گفتگو شد، حضرت فرمودند : “هنگامی که حضرت مهدی (عج) قیام کند، مامورین الهی در قبر با اشخاص مومن تماس می گیرند و به آنها می گویند: ای بنده خدا! مولایت ظهور کرده است، اگر می خواهی که به او بپیوندی آزاد هستی، و اگر بخواهی در نعمتهای الهی متنعم بمانی باز هم آزاد هستی.”

ولی در مقابل، رجعت برای کافران به حکم عقل اجباری خواهد بود زیرا آنها برای تنبیه و محاکمه رجعت می یابند و هرگز کافران به میل و اراده خود، تن به رجعت نمی دهند. کافران به اختیار خود به جهنم هم نمی روند بلکه آنها را کشان کشان به جهنم می برند.

● حسین (علیه السلام)، نخستین رجعت کننده :

در احادیث معتبره از امام باقر(علیه السلام) وارد شده است که اول کسی که در رجعت زنده می شود و برمی‌گردد امام حسین(علیه السلام) است که ایشان آن‌قدر در زمین پادشاهی می کنند که موی ابروهایش بر روی چشم مبارکش بیفتد.(مختصر البصائر، /۱۱۷ بحارالانوار،ج۵۳،ص۴۳ .)

در روایتی از امام صادق (علیه السلام) آمده است که هفتاد پیغمبر همراه امام حسین (علیه السلام) بیرونآیند، چنانچه با حضرت موسی (علیه السلام) بودند و همه ایشان به مردم بگویند که این حسین ابن علی است که خروج کرده است تا مردم به ایشان شک نیاوردند و بدانند که دجال و شیطان نیست. حضرت صاحب الامر (عج) تا زمانی در میان مردم باشد تا معرفت امام حسین (علیه السلام) در دلهای مومنان قرار گیرد و انگاه است که حضرت صاحب (عج) از دنیا رحلت می کنند و امام حسین (علیه السلام) ایشان را غسل دهد و کفن کند و حنوط و نماز کند و در لحد گذارد، زیرا که فقط امام می تواند امام دیگر را غسل کند و نماز گذارد.(کافی،ج۸،ص /۲۰۶مختصر البصائر،ص/۱۶۲ الایقاظ من الهجعه،ص/۳۰۹ بحارالانوار، ج۵۳،ص۱۰۳.)

درباره مدت زمان حکومت امام حسین (علیه السلام) ، روایتی از امام باقر (علیه السلام) وارد شده است که فرمودند: امام حسین (علیه السلام) بعد از صاحب الامر (عج) سیصد و نه سال پادشاهی خواهد کرد پس چون مدت آن حضرت تمام شود، حضرت امیر المومنین (علیه السلام) ظاهر شود و نوبت پادشاهی آن حضرت باشد.(تفسیر عیاشی،ج۲،ص/۳۲۶ غیبت نعمائی،ص/۳۳۱ غیبت طوسی،ص/۲۸۶ اختصاص شیخ مفید،ص/۲۵۷بحارالانوار،ج۵۳،ص ۱۰۳-۱۰۰.)

امام محمد باقر (علیه السلام) می‌فرمایند: امام حسین (علیه السلام) شب عاشورا به اصحابش فرمود:”... فابشروا بالجنه، فوالله انما نمکث ماشاء الله تعالی بعد ما یجری علینا، ثم یخرجنا الله و ایاکم حین یظهر قائمنا فینتقم من الظالمین، و انا و انتم نشاهدهم فی السلاسل و الاغلال و انواع العذاب و النکال...؛ بشارت باد شما را به بهشت، به خدا قسم که بعد از آنچه بر ما جاری شود، مکث خواهیم کرد آن قدر که خدای تعالی خواسته باشد، پس بیرون می‌آورد ما و شما را در آن هنگامی که قائم ما ظاهر شود، پس انتقام خواهد کشید از ظالمان، و ما و شما مشاهده خواهیم کرد ایشان را در سلاسل و اغلال و گرفتار به انواع عذاب و نکال...” (گزیده کفایه المهتدی،ص۱۰۵و۱۰۶. )

و امام حسین (علیه السلام) در روز عاشورا، از “رجعت” خود سخن گفته، می‌فرماید: “من اولین کسی خواهم بود که زمین شکافته می‌شود و رجعت می‌کنم”. (بحارالانوار،ج۵۳،ص/۶۲ الایقاظ من الهجعه،ص/۳۵۲ فوز اکبر،ص۳۶. )

● رجعت زنان

گروهی از یاوران حضرت بقیه‌الله (عج) زنانی هستند که خداوند به برکت ظهور امام زمان (عج) آنها را زنده خواهد کرد و بار دیگر به دنیا رجعت خواهند کرد.

در منابع معتبر اسلامی نام سیزده زن یاد می‌شود که به هنگام ظهور قائم آل محمد (صلی الله علیه و آله وسلم) زنده خواهند شد و در لشکر امام زمان(عج) به مداوای مجروحان جنگی و سرپرستی بیماران خواهند پرداخت.

طبری در دلائل الامامه، از مفضل بن عمر نقل کرده که امام صادق فرمود: همراه قائم (آل محمد صلی الله علیه و آله وسلم ) سیزده زن خواهند بود. گفتم آنها را برای چه کاری می‌خواهد؟

فرمود: به مداوای مجروحان پرداخته، سرپرستی بیماران را به عهده خواهند گرفت. عرض کردم: نام آنها را بفرمایید. فرمود: قنواء، دختر رشید هجری، ام ایمن، حبابه والبیه، سمیه، مادر عمار یاسر، زبیده ام خالد احمسیه، ام سعید حنفیه، صیانه ماشطه، ام خالد جهنیه. (دلائل الامامه،ص۲۶۰)

صیانه ماشطه در زمان حضرت موسی می‌زیسته است و مادر عمار یاسر در ابتدای بعثت به شهادت رسید. حبابه در زمان علی (علیه السلام) و قنواء در زمان امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) و بقیه در زمان‌های دیگر زندگی می‌کرده‌اند. این گروه سیزده نفری رجعت خواهند کرد و خداوند برای قدردانی از آنها، به برکت امام زمان (عج) آنها را زنده خواهد کرد.

در این روایت امام صادق علیه السلام از آن سیزده زن فقط نام نه نفر را یاد می‌کند. در کتاب خصایص فاطمی به نام نسیبه، دختر کعب مازینه، و در کتاب منتخب البصائر به نام وتیره و احبشیه اشاره شده است. (چشم اندازی از حکومت مهدی(عج) به نقل از بیان الائمه،ج۳،ص۳۳۸) جز این سه نفر، نام دیگری به میان نیامده است.

● نتیجه گیری:

خداوند منان بر طبق حکمت بالغه اش، به هنگام استقرار یافتن حکومت واحد جهانی و پیاده شدن احکام الهی در جهان ، مومنان خالص را برای مشاهده الطاف حق، و درک لذت زندگی در پناه دولت حق باز می گردانند و همچنین ستمگران و ملحدان نیز باز می گردانند، تا پیش از آخرت قسمتی از واکنش اعمال خود را ببینند و مایه سرور و تسکین قلب ستمدیدگان گردد. با توجه به اینکه زنده شدگان کسانی هستند که در حد اعلای ایمان و یادر حد اعلای کفر و فسادند، پس از مدتی زنده شدن و دریافت کیفر و پاداش برخی از اعمالشان، دوباره می میرند و در روز قیامت برای کیفر و پاداش کاملتر زنده می شوند.

بر طبق روایات نخستین فردی که رجعت می کنند امام حسین (علیه السلام) است که هنگامی که محبت ایشان در دلهای مومنان مستقر می شود، حضرت صاحب الامر (عج) از دنیا می روند و امام حسین (علیه السلام) ایشان را غسل و کفن و حنوط می کند و بر ایشان نماز می خوانند و لحد بر وی می گذارند. بعد از ۳۰۹ سال حکومت امام حسین (علیه السلام)، امیرالمومنین علی (علیه السلام) رجعت می کنند و ایشان بر زمین حکومت خواهند کرد.

زنان نیز در رجعت حضور خواهند داشت و در روایات ۱۳ تن از زنان نام برده شده اند که رجعت می کنند.

بر طبق روایات، رجعت برای مومنان اختیاری است ولی در مقابل، رجعت برای کافران به حکم عقل اجباری خواهد بود زیرا آنها برای تنبیه و محاکمه رجعت می یابند و هرگز کافران به میل و اراده خود، تن به رجعت نمی دهند.

محمدرضا برزویی