جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
تعرفه كاهنده, بهره وری فزاینده
تعرفه گمركی برخی از كالاهای صنعتی در حالی از ۵ تا ۷۰ درصد افزایش یافته است كه اقتصاد جهانی در پنج دهه گذشته فواید سیاستهای حذف موانع تجارت جهانی ازجمله تعرفه را در رشد تجارت و تولید ناخالص جهانی تجربه كرده است. اخیرا معاون امور اقتصادی و بینالمللی وزارت صنایع و معادن اعلام كرده است كه دولت تعرفه واردات یك هزار و ۴۰ قلم كالای مربوط به بخش صنعت را از ۵ تا ۷۰ درصد برای سالجاری افزایش داده است. با این حساب تعرفه گمركی ۱۷ درصد از كل كالاهای تولیدی و صنعتی در سال ۸۵ افزایشی بین ۵ تا ۷۰ درصد خواهد داشت.
محسن شاطرزاده هدف از افزایش تعرفه كالاهای صنعتی را حمایت از تولیدكنندگان خوانده است. بحث تعرفه و سیاستهای حمایتی دولتی بحثی است كه همواره صاحبنظران اقتصادی را به واكنش واداشته است. این سیاستها كه عمدتا با هدف حمایت از صنایع، بالا بردن سطح تولید و اشتغال و... از جانب دولت پیگیرانه دنبال میشود، همواره مورد نقد كارشناسان و صاحبنظران بوده است. بسیاری از كشورهای در حال توسعه در گذشته كوششهایی را برای پیشرفت صنعتی در پس موانع زیاد حمایتی به عمل آوردهاند، اما طی ده سال گذشته برآیند دیدگاهها در این كشورها نیز تغییر یافته است. سیاست موثر تجاری، عامل اتصال كشورهای در حال توسعه با اقتصاد پویای جهانی و رشد حاصل از این همبستگی است و سیاستهای تعرفهای رشته اصلی این اتصال به شمار میرود. از این رو تنظیم تعرفهها با رویكردی علمی و واقعبینانه موجب تخصیص بهینه منابع، افزایش كارآیی و رقابتپذیری صنعتی و درواقع توسعه صنعتی شده است. اما افزایش ناگهانی تعرفه كالاهای صنعتی كه با گامهای اولیه ایران برای پیوستن به سازمان جهانی تجارت همزمان شده است، از جهاتی رویكردی مبهم به نظرمیرسد. هرچند به دلیل واردات بیرویه، خصوصا ورود كالاهای ارزان قیمت چینی برخی از صنایع كشور همچون نساجی، كفش، چرم و صنایع غیرفلزی در سراشیبی سقوط قرار گرفتهاند اما تجربه جهانی نشان داده است كه افزایش تعرفه، مناسبترین راهحل برای رشد و حمایت از صنایع آسیبپذیر نیست. یكی از مشكلات ساختاری ایران برای پیوستن به سازمان جهانی تجارت بحث بالا بردن تعرفه در ایران است. بسیاری از اقتصاددانان معتقدند كه در صورت پیوستن ایران به سازمان جهانی تجارت، صنایعی كه بیشترین حمایت دولتی را دارند در معرض آسیب قرار خواهند گرفت. صنعت خودروسازی، كاشی و سرامیك، پوشاك و... ازجمله صنایعی هستند كه از تعرفه بالایی برخوردار میباشند. روال بر این است كه با پیوستن ایران به سازمان جهانی تجارت (WTO) تعرفه صنایع مذكور به صورت پلكانی كاهش یابد تا این صنایع بتوانند در بازارهای جهانی به رقابت بپردازند. رقابت در بازارهای جهانی اصولی است كه بارها از سوی مسئولان وزارت صنایع و معادن و بازرگانی كشور به گوش خورده است. حال با افزایش تعرفه و حمایتهای دولتی به طور حتم صنایع مذكور فرصت عرض اندام نخواهند داشت و از سوی دیگر به دلیل كاهش عرضه و افزایش تقاضا، قاچاق كالا نیز بازار خوبی پیدا خواهد كرد. صنعت نساجی، صنعتی است كه افزایش تعرفه را طبق تصمیمگیریهای اخیر مسئولان وزارت صنایع و معادن تجربه خواهد كرد. این صنعت طی سالیان گذشته بیشترین آسیب را از قاچاق كالا دیده است. طبق گفته برخی از اعضاء انجمن نساجان، ریسك قاچاق منسوجات به كشور ۲ سال پیش نصف هزینه واردات رسمی آن بود. سال گذشته و سال قبل از آن تعرفه پوشاك و منسوجات كاهش چشمگیری پیدا كرد و این امر منجر به آن شد كه قاچاق این كالا نیز به طور چشمگیری كاهش پیدا كند حال تعرفه این صنعت بار دیگر افزایش یافته است. بسیاری از كارشناسان پیامد ساختار افزایش تعرفهها را نبود فضای حمایتی برای ایجاد انگیزه در سرمایهگذاری و تولید كالاهای جدید، چندگانگی فضای حمایتی برای صنایع موجود و حمایت از سرمایهگذاری و تولید كالاهایی با ارزش افزوده كمتر تعبیر میكنند. اما تفاوت و پراكندگی نرخ تعرفهها در ایران باعث شده كه صنایع تمایل پیدا كنند كه مواد و قطعات موردنیاز خود را از منابع خارجی تامین كنند. یكی از كارشناسان صنعتی بر این عقیده است كه سیاست مبتنی بر پراكندگی نرخ تعرفهها از ارزش افزوده كمتر، حمایت بیشتری میكند خصوصا بإ؛ ثبات نرخ ارز و بالا رفتن هزینههای تولید صنایع پائیندستی كه مواد اولیه و قطعات واسطهای تولید میكند واحدهای صنعتی ترغیب میشوند كه جهت رقابت بهتر در بازار و برخورداری از حمایت بیشتر، ارزبری بیشتری داشته باشند. این كارشناسان صنعتی تاكید دارند كه ساختار نامناسب تعرفهها در ایران نه در جهت افزایش ارزش افزوده ملی در اثر بهرهگیری از زنجیره تولید داخلی؛ بلكه در جهت افزایش ارزش افزوده ملی در اثر تولید انبوه كالاهای نهایی با ارزش افزوده كم است.
●بازنگری در تعرفهها
مسعود نیلی در خلاصه مطالعات طرح استراتژی توسعه صنعتی كشور تاكید میكند كه یكی از عوامل بسیار مهم در توسعه تجارت جهانی، كاهش چشمگیر تعرفهها و سایر موانع غیرتعرفهای در كشورهای صنعتی و كشورهای درحال توسعه طی سالهای اخیر بوده است. اما در ایران در سالهای قبل از ۱۳۸۰ به دلیل محدودیت در واردات، توجه جدی برای تعیین تعرفه مناسب كالاهای وارداتی صورت نگرفت. نظام چند نرخی ارز و اعمال نرخ رسمی ارز برای محاسبه حقوق گمركی و سود بازرگانی، نابسامانی تعیین تعرفه موثر كالاهای وارداتی را تشدید كرد. از سوی دیگر كمبود كالاهای اساسی و موردنیاز مردم در داخل كشور موجب شد كه چند پدیده در اقتصاد ایران به طور غیرمتعارف مورد بهرهبرداری قرار گیرد و نظام بازرگانی كشور دچار اختلالهای شدید شود. ازجمله مناطق آزاد تجاری و صنعتی كه با هدف افزایش صادرات ایجاد شده بود، عملا به مبادی برای ورود كالا اعم از كالاهای اساسی، لوازم خانگی و سایر كالاها به داخل كشور تبدیل شد. بازارچههای مرزی كه برای ایجاد اشتغال و افزایش سكونت در مناطق مرزی ایجاد شده بود نیز تبدیل به مبادی ورود كالا به داخل كشور شد. كمبود كالاهای موردنیاز مردم در داخل كشور موجب شد كه هدایا و سوغاتی كه توسط مسافران به كشور وارد میشد به صورت اعجابآوری تغییر شكل یافت و ورود یخچال فریزر سایدبای ساید با هواپیما به یك امری عادی تبدیل شد. به موازات این شرایط، قاچاق كالا به كشور به دلیل محدودیتهای مقداری واردات و نیازهای گسترده جامعه به طور وسیعی رشد كرد و شبكههای سازمان یافته انتقال كالا به داخل كشور در برخی كشورهای همسایه شكل گرفت. به علاوه، به دلیل تعرفه پائین كالاهای وارداتی، گروههایی كه میتوانستند به مجوز واردات كالاهای خاص دست یابند، ضمن آنكه با رقابت غیرمنصفانه، به بخش تولید كشور آسیب جدی وارد و سودهای هنگفتی كسب میكردند و بعضا قبل از آنكه كالایی عملا وارد شود مجوز واردات آن چندین بار معامله میشد و موجب گسترش فزاینده اقتصاد سایهای در كشور میگردید. تمام آنچه بیان شد اگرچه موجب اختلال جدی در نظام بازرگانی كشور شد، اما بیشترین آسیب به علت شفافیت و عدم توانایی شناخت مزیتهای اقتصادی و اختلال قیمتها به اقتصاد ملی وارد شد. درواقع میتوان گفت كه بزرگترین نتایج اجرای نظام تعرفهای در یك كشور عبارتست از: بهرهبرداری موثر از بخشهایی كه در آن مزیت نسبی وجود دارد، دوم گسترش بازارها كه فرصتهایی برای استفاده از حرفههای مقیاس ایجاد میكند و بالاخره تسهیل جریان انتقال دانش كه موجب افزایش بهرهوری در همه بخشها میشود. با تمام این اوصاف تجربه جهانی نشان داده است كه حمایت از برخی صنایع آن هم در شرایط و موقعیتی خاص و در مدت زمانی محدود با در نظر گرفتن نظام تعرفهای میتواند در اقتصاد یك كشور كارساز باشد اما وضع تعرفه بدون هیچگونه برنامهریزی مشكلات متعددی به وجود خواهد آورد.
مرجان شهریاری
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل غزه مجلس شورای اسلامی دولت نیکا شاکرمی روز معلم معلمان رهبر انقلاب مجلس بابک زنجانی دولت سیزدهم
هلال احمر یسنا قوه قضاییه آتش سوزی پلیس تهران بارش باران سیل شهرداری تهران آموزش و پرورش سازمان هواشناسی دستگیری
حقوق بازنشستگان قیمت خودرو بازار خودرو قیمت طلا قیمت دلار خودرو دلار سایپا ایران خودرو بانک مرکزی کارگران تورم
فضای مجازی شهاب حسینی سریال تلویزیون نمایشگاه کتاب مسعود اسکویی عفاف و حجاب سینما سینمای ایران دفاع مقدس موسیقی
رژیم صهیونیستی فلسطین آمریکا حماس جنگ غزه اوکراین چین نوار غزه ترکیه انگلیس یمن ایالات متحده آمریکا
استقلال فوتبال پرسپولیس علی خطیر باشگاه استقلال لیگ برتر لیگ برتر ایران تراکتور لیگ قهرمانان اروپا رئال مادرید بایرن مونیخ باشگاه پرسپولیس
کولر هوش مصنوعی تلفن همراه گوگل اپل آیفون همراه اول تبلیغات اینستاگرام ناسا
فشار خون کبد چرب بیمه بیماری قلبی دیابت کاهش وزن داروخانه رابطه جنسی