خستگی یا فرسودگی ناشی از گرما

گرمازدگی طیفی از بیماری‌هاست که می‌تواند چنان جزیی باشد که حتی پزشک نتواند تشخیص درست و قطعی بدهد یا آنقدر شدید باشد که زندگی فرد را در خطر قرار دهد. گاهی گرما اثراتش را در قالب …

گرمازدگی طیفی از بیماری‌هاست که می‌تواند چنان جزیی باشد که حتی پزشک نتواند تشخیص درست و قطعی بدهد یا آنقدر شدید باشد که زندگی فرد را در خطر قرار دهد. گاهی گرما اثراتش را در قالب اثرات کوتاه‌مدت و گذرا بروز می‌دهد؛ همچون ورم، گرفتگی عضلات یا ضایعات پوستی خارش‌دار و گاهی اثرات ناشی از گرما جدی‌تر بوده و نیاز به بستری دارد. اثراتی که امروز در ستون فوریت‌ها به آن پرداخته می‌شود اثراتی جدی است که نیاز به بررسی در بیمارستان آن هم به محض بروز دارد.

سنکوپ: افرادی که با گرما برخورد می‌کنند، در مراحل اولیه ممکن است دچار افت ناگهانی فشار خون ناشی از گشاد شدن عروق پوستی و از دست رفتن آب بدنشان بشوند. افراد مسن و افرادی که تماس کمتری با آب و هوای گرم دارند بیشتر مستعد بروز این وضعیت هستند. علاوه بر گرما، بیماری‌های خطرناک بسیاری هستند که می‌توانند منجر به سنکوپ شوند. علت انتقال این افراد به اورژانس به علل جدی همچون مشکلات قلبی و سکته مغزی است. برای درمان لازم است که از محیط گرم دور شوند و سریعا آنها را در وضعیت خوابیده قرار داد تا خون به مغز و قلب برسد. اگر می‌توانند چیزی بنوشند، مایعات دارای آب و نمک را برایشان شروع کرد. افرادی که توان نوشیدن ندارند بهتر است سرم نمکی برایشان تجویز شود.

خستگی یا فرسودگی گرمایی: این اختلال تنها احساس خستگی نیست. بیماران مبتلا به این شکل از گرمازدگی از سردرد، تهوع، استفراغ و گرفتگی عضلات شکایت دارند. دمای بدن این افراد افزایش یافته است، اما از ۴۰ درجه نمی‌گذرد. سیستم عصبی آنها سالم است و هیچ تغییری در وضعیت هوشیاری و درک آنها دیده نمی‌شود.

در بررسی آزمایشگاهی این افراد، غلظت خون (افزایش گلبول‌های قرمز) دیده می‌شود. اختلال در املاح آنها متنوع است. بسته به نوع مایعی که مصرف کرده‌اند ممکن است غلظت سدیم خون آنها بالا رفته یا در حد طبیعی باشد.

این افراد را باید از محیط گرم دور کرد. استراحت برای آنها ضروری است. بر اساس وضعیت افراد می‌توان برایشان مایعات خوراکی یا وریدی شروع کرد. اگر بیمار، فشار خون پایینی دارد نیازمند بستری در بیمارستان جهت دریافت مایعات وریدی است. اغلب این مبتلایان اگر مشکل قلبی نداشته باشند و در بررسی آزمایشگاهی وضعیت آب و نمک خونشان خیلی به هم ریخته نباشد قابل ترخیص هستند.

اگر وضعیت ذهنی بیمار یا هوشیاری‌اش دچار اختلال شد باید به تشخیص‌های بدخیم‌تر فکر کرد. ممکن است تعدادی از مبتلایان کم‌کم علایم درگیری مغز را نشان بدهند بنابراین لازم است که آنها را در اورژانس برای چند ساعتی زیر نظر داشت.

دکتر بهروز هاشمی

متخصص طب اورژانس