پیشرفت های فرآیند کلیشه سازی

چند دهه ای است که کلیشه های فتوپلیمری به عنوان یک راه حل استاندارد برای چاپ فلکسو پذیرفته شده اند

چند دهه‌ای است که کلیشه‌های فتوپلیمری به عنوان یک راه‌حل استاندارد برای چاپ فلکسو پذیرفته شده‌اند. در این روش بخش‌های خاصی از کلیشه بسته به نوع تصویر، توسط اشعه UV نوردهی می‌شود، در حالی که بقیه قسمت‌های کلیشه محافظت شده و نور نمی‌بیند. مناطق نور خورده که توسط تابش UV فعال شده‌اند، واکنش‌های شیمیایی را آغاز می‌کنند که پس از اتمام این واکنش‌ها بخش‌های نور خورده به یک تودة جامد مبدل می‌شود (مناطق تصویری). مناطق نور نخورده که از لحاظ شیمیایی غیرفعال هستند، ساختار جامد و یکپارچه‌ای ندارند و در مراحل بعدی به راحتی شسته و از بین می‌روند.

با این کار، در سطح کلیشه فلکسو، مناطق تصویری به‌صورت برجسته و مناطق غیرتصویری گود و به صورت حفره دیده می‌شوند.

● تصویرسازی سه بعدی از سطحی دو بعدی

با روشی که ذکر شد، کلیشه‌ای با سطح برجسته و فرو رفته و به عبارتی سه بعدی تولید می‌شود. قبل از ورود جریان کاری دیجیتال و CTP فلکسو، این یک حرکت فوق‌العاده محسوب می‌شد و به خصوص از آن جهت بسیار ارزشمند بود که توسط فرآیندهای شیمیایی، سطحی سه بعدی روی کلیشه ایجاد می‌شد. در شکل جدیدتر این روش، یعنی کلیشه‌سازی دیجیتال با کلیشه‌های فتوپلیمری، فیلم‌های قدیمی جای خود را به یک لایه ماسک بسیار نازک لیزری به نام LAMS داده‌اند.

از آنجا که نوع کلیشه‌ها فقط با دو بعد شناخته می‌شود و این دو بعد فقط مرتبط با لایه نازک ماسک است، نمی‌توان شکل و پروفایل لبه تک‌تک دانه‌های ایجاد شده روی کلیشه را به طور دقیق تعریف و به دلخواه توسط فتوپلیمریزاسیون تولید کرد.

● حکاکی لیزری مستقیم

روش جدید دیگر، حکاکی لیزری مستقیم نام دارد که از چند سال پیش تاکنون به عنوان بهترین نحوه کلیشه‌سازی فلکسو محسوب می‌شود.

در ابتدای کار، این تکنولوژی در انحصار چاپخانه‌های قوی و مراکز حرفه‌ای پیش از چاپ ‌بود و سایر چاپخانه‌ها روکش سیلندرهای الاستومری (sleeves) را که توسط لیزر به طور مستقیم حکاکی شده بود، در مواقع خاص سفارش می‌دادند؛ مثلا زمانی که می‌خواستند کاری را به طور پیوسته و بدون خط تکرار (بدون درز) چاپ کنند، یا این‌که به کلیشه‌های فوق‌العاده مقاوم در برابر حلال‌های قوی نیاز داشتند.

در روش حکاکی لیزری مستقیم یک ماده مقاوم و پایدار به نام الاستومری توسط لیزر به صورتی حکاکی می‌شود که یک کلیشه لترپرس با حروف و تصاویر برجسته از زمینه درست کند.

برای این کار، لیزری با قدرت زیاد مورد نیاز است که نه تنها لایه ماسک LAMS با ضخامت چند میکرون را بسوزاند، بلکه آن قدر قوی باشد که الاستومر مقاوم با ضخامت چند دهم میلی‌متر را هم ذوب کند و از بین ببرد.

بنابراین چه برای تولیدات نمونه‌ای کوتاه مدت و چه برای برنامه‌های بلندمدت یک چاپخانه، این قدرت لیزر باید همواره ثابت و بدون تغییر بماند تا بتوان کلیشه‌هایی با کیفیت بالا تولید کرد.

به بیان دیگر در این روش خود تکنولوژی لیزر در اجرا و کنترل تولید، نیازهای خاص خود را می‌طلبد.

● تغییرات جدید در حکاکی لیزری

در سال‌های اخیر شرایط فنی بسیار تغییر کرده است. لیزر روز به روز در زمینه‌های مختلف و جدید بیشتر به کار می‌رود و همین امر باعث پیشرفت‌های تولید لیزر شده است. لیزرهای امروزی از لحاظ یکنواختی توزیع انرژی، قابلیت کنترل و اجرای درست، به هیچ وجه قابل مقایسه با تکنولوژی لیزر در ۱۵ سال پیش، ۱۰ و حتی ۵ سال پیش نیستند.

همچنان که تکنولوژی کامپیوتر از لحاظ ظرفیت، سرعت پردازش و پیچیدگی برنامه‌ها و نرم‌افزارها با سرعت بسیاری پیشرفت داشته است. از طرف دیگر همزمان با این تحولات، جریان کاری هم در مراکز پیش از چاپ و چاپ از صورت دستی و آنالوگ به دیجیتال تبدیل شده است.

کلیه این تغییرات باعث شده تا چاپخانه‌ها بیش از هر زمان دیگری از مزایای حکاکی لیزری مستقیم بهره‌مند شوند.

لیزرهای امروزی به‌طور کامل تحت کنترل هستند و بسته به داده‌های کامپیوتری می‌توانند هر نقطه از کلیشه را به‌طور کامل بدون تغییر نگه دارند یا بسوزانند و از بین ببرند. بنابراین با استفاده از لیزرهای جدید، شکل، زاویه و شیب نقاط برجسته کلیشه دقیقا مطابق تعریف اولیه و داده‌های ورودی تولید می‌شود. این موضوع در چاپ فلکسو به عنوان نوعی چاپ حروف برجسته (لترپرس) بسیار اهمیت دارد، زیرا کیفیت چاپ فلکسو نه تنها به دقت در تولید فرم چاپی و به عبارتی نقاط کلیشه، بلکه به پایداری نقاط، سطح مقطع و مشخصات هندسی آنها بستگی دارد.

جریان کاری دیجیتال در کنار قابلیت‌های کامپیوترهای جدید و لیزرهای قابل اعتماد، ‌طراحی سه بعدی نقاط کلیشه و کنترل دقیق گودی‌های آن را آسان‌تر کرده است.

امروزه با وجود لیزرهایی با سرعت پاسخ بالاتر و الاستومرهای جدید با پوشش‌های بهتر، می‌توان کلیشه‌هایی با ۸۰ خط در سانتی‌متر (۲۰۰ خط در اینچ) تولید کرد.

گرچه در بسیاری از تولیدات چاپی فلکسو، به این مقدار هافتون نیازی نیست، ولی این اعداد و ارقام قابلیت‌های ثابت شده حکاکی لیزری را به خوبی نشان می‌دهند.

● قابلیت‌های متنوع حکاکی لیزری مستقیم

به دلیل ماهیت دیجیتال این فرایند حکاکی، قابلیت‌های آن تنها محدود به ایجاد نقاط روی کلیشه نمی‌شود. مثلا در جایی که تن‌های پایین‌تر نیاز باشد، با کنترل دقیق قدرت لیزر می‌توان بر روی کلیشه یک حکاکی اولیه انجام داد. در این صورت دانه‌های کوچک‌ پایین‌تر از نقاط تنپلات مجاور خود قرار می‌گیرند. با این کار مناطق تنپلات و یکدست (با پوشش بالای مرکب) به خوبی در کنار مناطق روشن‌تر (که مرکب کمتری می‌خواهند) در روی یک کلیشه قرار می‌گیرند و هر دو منطقه با کیفیت بالا چاپ می‌شوند.

این کار ترکیبی از هر دو جنبه کیفی و اقتصادی مطلوب است. مثلا در جایی که برای یک چاپ پنج رنگ ترکیبی تنپلات و روشن به پنج کلیشه تنپلات و پنج کلیشه ترام‌دار و یک ماشین چاپ ده رنگ نیاز است، می‌توان همان کار پنج رنگ را با یک ماشین چاپ پنج رنگ و پنج کلیشه ترکیبی که طی دو مرحله حکاکی شده‌اند، انجام داد.

علاوه بر مزیت بالا، مقاومت شیمیایی خوب الاستومرها در برابر حلال‌های فلکسو، این امکان را می‌دهد که بتوان فرمت‌‌های مختلفی از طراحی نقاط را با توجه به صرفه اقتصادی تعریف کرد. به این معنی که ضخامت کلی دیواره الاستومری را می‌توان از بین یک محدوده مشخص انتخاب کرد. بنابراین چاپ‌هایی که طول تکرار آنها بین ۴۰۰ تا ۴۸۰ میلی‌متر (۷/۱۵ تا ۹/۱۸ اینچ) باشد، می‌توانند به راحتی و بدون تنظیمات اضافی با همان سیلندر (مثلا سیلندر هوای Stork ۴۰۰) چاپ شوند.

استفاده از روکش‌های الاستومری حکاکی شده با لیزر روی ماشین‌های فلکسو جدید، به هیچ تجهیزات اضافی یا تغییرات ماشین نیازی ندارد. مرکب‌ها و نوردهای ترام‌داری که با کلیشه‌های فتوپلیمری به کار می‌روند، برای کلیشه‌های الاستومری هم قابل استفاده هستند.

استفاده ‌همزمان از روکش‌های الاستومری و کلیشه‌های فتوپلیمری برای چاپ رنگ‌های مختلف، بسیار معمول است. به طور مثال در تصویری، برای رنگ ماژنتا باید به صورت پیوسته و بدون مرز با روکش سیلندرهای الاستومری چاپ شود، در حالی که بقیه رنگ‌های آن را می‌توان با کلیشه‌های معمولی فتوپلیمری چاپ کرد.

● جمع‌بندی

با وجود پیشرفت‌های حاصل شده در تکنولوژی ساخت لیزر و عملی شدن هر چه بیشتر جریان کاری دیجیتال، روش حکاکی لیزری مستقیم (DLE) به عنوان روشی مقرون به صرفه و با کیفیت در پیش از چاپ فلکسو جا افتاده است. البته دنیای کلیشه‌های فتوپلیمری هم به پایان نرسیده و این کلیشه‌ها بیشتر از هر زمان دیگری توانسته‌اند محصولات چاپی با کیفیت بالا را عرضه بازار کنند. آنچه مسلم است، این که امروزه می‌دانیم چاپخانه‌ها برای کارهای چاپی بسیار متنوع، دو گزینه قابل اعتماد برای کلیشه‌سازی پیش رو دارند که می‌توانند متناسب با ویژگی‌های کار چاپی، مورد مناسب را برگزینند.

نویسنده : لاله اوصیا