خواستن توانستن است

یادداشتی بر فیلم کلاس هنرپیشگی

بعد از تماشای چند فیلم اخیر علیرضا داوود نژاد مثل تیغ زن و هشت پا و هوو و ملاقات با طوطی به این نتیجه رسیده بودم که این کارگردان خوب سینمای ایران که زمانی عاشقانه و نیاز و جایزه و خانه عنکبوت را ساخته دیگر به انتهای خط فیلمسازی خود رسیده و ظاهراً تصمیم گرفته تا فقط فیلمی بسازد که بگویند هنوز داوود نژاد در سینمای ایران هست و فیلم می‌سازد. اما کلاس هنرپیشگی و بازگشت داوود نژاد به سینمای آشنا و خانوادگی‌اش این تصور را بر هم زد و نشان داد که وی هنوز هم می‌تواند جزو بهترین‌ها و متفاوت‌ترین‌های سینمای ایران باشد به شرطی که خودش بخواهد و در کلاس هنرپیشگی شواهد نشان می‌دهد که داوود نژاد فعل خواستن را صرف کرده است.

همواره آثار سینمایی که از سوژه فیلم در فیلم استفاده کرده‌اند حداقل در سینمای ایران از اقبال نسبی تماشاگر بهره برده‌اند. دو فیلم با یک بلیط داریوش فرهنگ تا آثار دیگری مثل سلام سینما و امثالهم. کلاس هنرپیشگی نیز یک فیلم در فیلم است با داستانی به روایت علیرضا داوود نژاد؛ این اثر در ابتدای داستان روایتی مغشوش را طی می‌کند ضمن اینکه تعدد کاراکترها و داستانی غیر خطی نیز بر آن تأثیر می‌گذارد اما هرچه از زمان فیلم می‌گذرد و با شکل روابط و شخصیت‌ها بیشتر آشنا می‌شویم این اغتشاش و درهم بودن به عنوان جزیی از کلیت کار تبدیل می‌شود تا این که به پایان دوگانه‌ای می‌رسیم. پایانی که دوروی یک سکه است، دنیای سیاه و مغموم که با اشک دختری جوان همراه می‌شود و پایانی دیگر که کارگردان به عنوان خالق این دنیایِ درهم ترسیم می‌کند و دنیا را عوض کرده و همه چیز به شادی و خنده ختم می‌شود. (که البته با توجه به فضای سرشار از عصبیتی که در کل داستان وجود دارد پایان بندی کارگردان بسیار نچسب به نظر می‌رسد) و البته همین جا می‌توان فضای بین فیلم و واقعیت را در نظر گرفت و همین پایان نچسب را به عنوان یکی از تضادهای موجود در جامعه فعلی مورد بررسی قرار داد.

کلاس هنرپیشگی فریاد اعتراض داوود نژاد است در نکوهش مادی‌گرایی به عنوان بزرگ‌ترین آفت جامعه امروز ایران. فیلم در اوج سادگی خود متأثر از شرایط اجتماعی و اقتصادی پیرامون جامعه امروز می‌چرخد. تحمیل فشار اقتصادی فراوان بر مردم به دلیل مشکلات ناشی از افزایش بهای سکه و دلار و افزایش نرخ تورم و به تصویر کشیدن عارضه‌هایی است که بر مردم تحمیل شده عارضه‌هایی از قبیل: گسستگی بنیان خانواده، مشکلات اقتصادی مردم و موضوعاتی از این دست که شاید در مقابل آن تنها باید با دیدی مثبت و عشق و امید به زندگی، نگاهی سهل و ممتنع و امیدوارانه به این مصائب داشت؛ و اتفاقاً نسخه شفا بخش داوود نژاد نیز در همین نکته نهفته است. به واقع کلاس هنرپیشگی عاشقانه‌ای است از داوود نژاد در تمجید از هر آنچه با احساسات پاک انسانی ارتباط مستقیم دارد؛ تعاملات نیکو و روزمره انسانی، خانواده و از همه مهم‌تر ... عشق.

ساختار فیلم نیز به شدت متأثر از سایر ساخته‌های خانوادگی این کارگردان مثل مصائب شیرین است. بازی‌هایی دوست داشتنی از چهره‌هایی دوست داشتنی که امروز دیگر نابازیگر نیستند اما همچنان دلی و احساسی بازی می‌کنند. در اثر جدید داوود نژاد نباید زیاد در جست‌وجوی مفاهیم عمیق بود و از لابه لای فرم و محتوای آن مسائل و نکات عمیقی را کشف کرد. کلاس هنرپیشگی یک فیلم ساده و دلی است که می‌توان فارغ از دغدغه‌های روزمره افزایش لجام گسیخته قیمت‌ها به تماشای آن نشست به داستان و شخصیت‌هایش دل داد و در پایان نیز با دلی خوش از سالن خارج شد. همین و بس.

نویسنده : نساء نیکو