آیا ممکن است دیالیزی شوم؟

بیماری نارسایی کلیه، مهم‌ترین و خطرناک‌ترین بیماری این عضو حیاتی بدن است. نارسایی کلیه به معنای ناتوانی این عضو در دفع اوره و دیگر سموم بدن است که به تجمع این سم‌ها در خون منجر می‌شود. وقتی کلیه‌ها دیگر قادر به دفع مواد زاید نباشند، تنها راه باقیمانده، دیالیز یا پیوند کلیه‌هاست.

بیماری نارسایی کلیه، مهم‌ترین و خطرناک‌ترین بیماری این عضو حیاتی بدن است. نارسایی کلیه به معنای ناتوانی این عضو در دفع اوره و دیگر سموم بدن است که به تجمع این سم‌ها در خون منجر می‌شود. وقتی کلیه‌ها دیگر قادر به دفع مواد زاید نباشند، تنها راه باقیمانده، دیالیز یا پیوند کلیه‌هاست.

شاید از نظر عموم مردم، سنگ کلیه و عفونت ادرار مهم‌ترین بیماری‌های کلیه باشند؛ ولی واقعیت این است که این بیماری‌ها بسیار کم خطر بوده و بندرت به نارسایی کلیه‌ها منجر می‌شود.

عفونت طولانی کلیه‌ها و بیماری گلومرول‌های کلیه از علل این بیماری مهم هستند، اما شایع‌ترین و مهم‌ترین علت نارسایی کلیه‌ها در سال‌های اخیر فشار خون و بیماری دیابت بوده است.

متاسفانه تا مراحل انتهایی بیماری شخص علائمی ندارد و تنها راه تشخیص، آزمایش خون و اندازه‌گیری اوره و کراتینین است و اگر این آزمایش‌ها انجام نشود، زمانی فرد دارای علائم و نشانه‌های بیماری می‌شود که درصد کارایی کلیه‌ها به کمتر از ۲۰ درصد رسیده باشد و در واقع بیمار فاصله چندانی با دیالیز ندارد.

در سال‌های اول شروع دیابت در درصد بالایی از بیماران، کلیه‌ها شروع به دفع پروتئین می‌کند که اولین نشانه بیمار شدن کلیه‌هاست و می‌توان با آزمایش ادرار به وجود آن پی برد.

پس از حدود پنج تا ده سال از این مرحله در گروهی از بیماران عملکرد کلیه شروع به نزول می‌کند و همان گونه که اشاره شد در این مرحله اوره و کراتینین در خون زیادتر از نرمال و بیمار دچار علائمی مثل بی‌اشتهایی، تهوع و بی‌حالی می‌شود.

جالب است در این مرحله قند خون کم می‌شود و بسیاری از بیماران حتی دچار علائم افت قند خون می‌شوند.

باید بدانیم که در مراحل اولیه یعنی زمانی که پروتئین در ادرار دفع می‌شود، ولی عملکرد کلیه‌ها نرمال است می‌توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد و از نارسایی کلیه‌ها پیشگیری کرد، اما در مرحله‌ای که نارسایی کلیه‌ها شروع می‌شود نمی‌توان سیر پیش‌رونده آن را متوقف کرد و باید به فکر درمان‌های جایگزین کلیه‌ها مثل پیوند کلیه باشیم.

فشار خون، دومین علت نارسایی کلیه‌هاست و اگر بیمار دیابتی همزمان دچار فشار خون نیز باشد احتمال بروز نارسایی کلیه در او چند برابر می‌شود.

بدیهی است کنترل فشار خون در این بیماران اهمیت زیادی دارد و نارسایی کلیه را به تعویق می‌اندازد. کنترل چربی خون نیز از اقدامات حمایتی برای کلیه‌هاست.

البته همان گونه که ابتدا گفته شد این تمهیدات در مراحل اول و قبل از شروع روند تخریب کلیه‌ها موثر است و حتما باید در سال‌های ابتدایی شروع، مراقب دیابت، فشار خون و قند خون بود تا کلیه‌ها آسیب نبینند.

دکتر رضا کریمی

فوق تخصص بیماری‌های غدد