حرکت به سوی خودشناسی

چطور به بچه هایمان کمک کنیم مستقل بار بیایند

دوران نوجوانی و مخصوصا سال‌های پایانی دبیرستان و سال‌های ابتدایی دوران دانشگاه، دوران طلایی رسیدن به استقلال است...

والدین هنوز دست و دلشان می‌لرزد و نمی‌توانند تصمیم‌های نوجوان‌هایشان را جدی بگیرند و نوجوان‌ها نیز هنوز اعتمادبه‌نفس کافی برای باور خودشان پیدا نکرده‌اند اما در همین دوران است که هر ۲ گروه نیاز دارند زندگی همراه با استقلال بیشتر، اعتمادبه‌نفس بیشتر و صدالبته سلامت بیشتر را تجربه کنند.

● کم کردن محدودیت‌ها

این دوران، زمانی است که آرام‌، آرام خط‌قرمزهای کمتری می‌سازید و فضا را اندکی برای نوجوان بازمی‌گذارید. البته بچه‌ها در مرحله اول نسبت به این خط‌قرمزهای کمتر، احساس بدی پیدا می‌کنند؛ احساس رهاشدگی همراه با جمله‌های کلیدی «نمی‌توانم این کار را انجام دهم.» یا «دیروقت شده، چطور برگردم خونه؟» آنها انتظار دارند همان کمک‌های همیشگی را از شما بگیرند. مثلا اگر همیشه بعد از کلاس‌های عصر دنبالشان می‌رفتید، باورشان نمی‌شود حالا از آنها می‌خواهید خودشان به خانه برگردند. بعید نیست که به عنوان والدین این نوجوان‌ها دچار عذاب وجدان شوید و از خودتان بدتان بیاید اما حقیقت این است که برای هدف بلندمدتی دست به این کار زده‌اید. اگر به این عذاب‌وجدان تن دهید، در طولانی‌مدت فرزندانتان را زمین‌گیر کرده‌اید.

● بگذارید برنامه‌ریزی کنند

والدین نباید به جای فرزندانشان برنامه‌های بلندمدت تنظیم کنند. نوجوان باید خودش برنامه‌های طولانی‌مدت که به شغل و کسب درآمد و حتی ازدواج منجر می‌شود، بچیند تا درنهایت به دنبال آنها برود و برایشان تلاش کند. البته که والدین باید نقش مشاور و حمایتی‌شان را ایفا کنند اما اگر مثل کودک با فرزندی که در آستانه جوانی قرار دارد برخورد کنند، باعث پسرفت او می‌شوند. ساده‌تر آنکه سرتان را بالا بگیرید و در جریان باشید که چه می‌کنند اما مسیر اصلی‌شان را تغییر ندهید. نوجوانان در این سال‌های زندگی‌شان، باید استقلال لازم را داشته باشند و راه خودشان را بسازند.

● معنای دقیق کمک کردن

ضرب‌المثلی قدیمی درباره رابطه میان ماهی و ماهیگیری وجود دارد. می‌خواهید ماهی به دست فرزندتان بدهید یا ماهیگیری را یادش بدهید؟ اگر مسیر را به فرزندتان نشان ندهید و یادش ندهید در دنیای واقعی چه اتفاقی می‌افتد، به او کمک کرده‌اید؟ نگاهی به رفتارها و حرکت‌های خودتان بیندازید، اگر کارهایی انجام می‌دهید تا احساس بهتری درباره خودتان داشته باشید، احتمال فراوانی وجود دارد که بهترین رفتار را برای آینده فرزندانتان انجام نمی‌دهید. با از بین بردن خودباوری، غرور پس از یک دستاورد، نمی‌توان به کسی کمک کرد. نوجوانان نیاز دارند ابتکار به خرج دهند و به سمت هدف‌های بلندمدتشان حرکت کنند. پس نترسید از نوجوانی که راه رسیدن به هدفش را اشتباه پی می‌گیرد، او بالاخره راه فردی رسیدن به مسیر اصلی را پیدا می‌کند.

● آماده‌سازی برای دنیای واقعی

«وقتی درباره عشق به فرزند صحبت می‌کنیم، عشق به آنها یعنی آماده کردنشان برای دنیای واقعی.» در دنیای امروز فرزندان باید تصمیم‌هایشان را بگیرند، برای رسیدن به آنها تلاش کنند و درنهایت پای تصمیمشان بایستند. اگر به آنها اجازه ندهید پای تصمیم‌های ولو زیاده‌خواهانه‌شان بایستند، هیچ‌وقت چنین چیزی را یاد نمی‌گیرند. برای نوجوان‌های شما مهم است که خودباوری پیدا کنند، نسبت به خودشان احترام قائل شوند و از همان سال‌های ابتدایی اجتماعی‌شدن، فعال باشند. اگر دائم به فرزند نوجوانتان کمک کنید یا مراقب آنها و تمام نیازهایشان باشید، برای دنیای واقعی آماده‌شان نکرده‌اید و درواقع آنها را دست و پا بسته به درون زندگی می‌فرستید. «انصاف نیست که آنها را برای مدتی طولانی بدون مشکل نگه دارید و ناگهان در مقابل اتفاق‌های زندگی رها کنید. انگار آنها را از خانه بیرون بیندازید و در را پشت‌سرشان ببندید.» دکتر فیل در ادامه توضیح می‌دهد: «حتما باید برنامه‌ای وجود داشته باشد و مرحله‌ گذار را در نظر بگیرید.»

● برای نوجوان‌ها

مسوولیت‌پذیر باشید. شما بیشتر به خودتان نیاز دارید. آن محدوده امنی که به ظاهر برای خودتان ساخته‌اید و با انجام ندادن کارها از آن محافظت می‌کنید، درواقع شادمانی‌تان برای انجام دادن یک کار یا حرکت را از شما می‌گیرد. ممکن‌است در مقابل مسوولیت‌ها و احتمال تغییر موضع بگیرید و نگذارید این مرحله از استقلال را به شما بقبولانند اما درواقع خودتان را در حصاری از محدودیت‌ها قرار می‌دهید و آسودگی ذهنی خودتان را در سال‌های آینده زندگی‌تان از میان می‌برید.

برنامه‌هایی از آن خودتان. به دنبال شغل بگردید، ولو با درآمد اندک. کاری که به شما احساس غرور و استقلال بدهد و بتوانید به خودتان بگویید: «من می‌توانم از خودم مراقبت کنم.» جوری زندگی کنید که صبح به صبح، زمانی که در آینه نگاه می‌کنید، بتوانید به چشمان خودتان زل بزنید و بگویید: «من یک آدم بزرگ هستم، برای خودم زندگی می‌کنم و می‌توانم به خودم افتخار کنم.»

● درباره نویسنده

دکتر فیل مک‌گراو، کسی که به نام دکتر فیل در جهان شناخته می‌شود، یکی از مشهورترین روان‌شناس‌های جهان است. کسی که به خاطر برنامه تلویزیونی‌اش به خوبی شناخته می‌شود و توصیه‌هایش در زندگی همیشه به کمک افراد می‌آید. این بخش از صحبت‌های او را به این دلیل انتخاب کرده‌ایم که چندان غیرایرانی نیست و در زندگی روزمره ما نیز قابل استفاده است.

ترجمه: آیدا آزاد