پرستارهای خوب برای بچه های خوب

معیارهای انتخاب پرستار کودک

قبل از اینکه در مورد انتخاب پرستار و ویژگی‌های آن صحبت کنیم، بهتر است راجع به منزلی که قرار است پرستار وارد آن شود، صحبت کنیم....

توصیه اکید به خانواده‌هایی که می‌خواهند پرستاری برای فرزند خود انتخاب کنند و کودک زیر ۳ سال است و توانایی گزارش‌دهی رفتار پرستار را ندارد، این است که حتما منزل را مجهز به دوربین مدار بسته کنند و این دوربین حداقل در یک یا دو اتاق و حتی در همه خانه نصب شود. این کار از نظر امنیتی بسیار مهم است وگرچه ممکن است کمی هزینه به خانواده تحمیل کند اما در عوض ایمنی و سلامت کودک را تضمین می‌کند. فردی که به عنوان پرستار کودک استخدام می‌شود باید بداند که دوربین مدار بسته در تمام خانه نصب شده و او هم در حقیقت باید مواظب رفتارش باشد.

معمولا برای انتخاب پرستار، نکاتی را باید در نظر گرفت. سنی که کودکان نیاز به پرستار دارند بسیار مهم است. بعد از ۳ سالگی گذاشتن بچه‌ها در مهد کودک توصیه می‌شود، چرا که روند اجتماعی شدن از ۳ سالگی به بعد صورت می‌گیرد اما قبل از آن در صورتی که مادر می‌خواهد به کارش هم ادامه دهد، می‌توان از پرستار استفاده کرد.

بهترین پرستاران غیر از مادر، مادربزرگ‌ها، خاله یا عمه کودک است. هر چه پرستار آشناتر باشد، مسلما ضریب اطمینان برای رفتار با کودک هم بالاتر است. در صورتی که والدین باید از پرستار غریبه استفاده کنند، یکی از نکات مهم سن پرستاری است که انتخاب می‌شود، به طوری که افرادی که در دو میانگین سنی خیلی جوان یا خیلی سالمند هستند، معمولا ممکن است خیلی پرستاران خوبی نباشند. افراد میانسال و خانم‌هایی که خودشان تجربه مادر شدن را دارند، معمولا می‌توانند پرستار بهتری باشند. ویژگی شخصیتی فردی که به عنوان پرستار استخدام می‌شود، بسیار مهم است.

یک فرد پرخاشگر نمی‌تواند پرستار خوبی باشد. پرستار باید صبور، خوش‌رفتار، خوش‌اخلاق و خوش‌برخورد باشد و تا حدی اطلاعات و آگاهی نسبت به روان‌شناسی دوره‌های مختلف رشدی داشته باشد. به عنوان مثال در بدترین سن که در نوپایی کودکان حدود ۱۵ ماهگی تا ۳ و ۵/۳ سالگی است، اغلب بچه‌ها، بدخلق، لجباز و مختصری پرخاشگر می‌شوند. در صورتی که پرستار در خصوص این سنین، اطلاعات روان‌شناسی رشدی کافی نداشته باشد، با یک برخورد یا رفتار غلط، می‌تواند مشکل‌های رفتاری کودک را حتی تثبیت کند. بنابراین داشتن اطلاعات رفتار با کودک برای پرستار هم بسیار مهم است. اینکه پرستار چه زمان‌هایی و چند ساعت در روز را باید با کودک بگذراند هم بسیار مهم است.

هر چه این ساعت‌ها کوتاه‌تر باشد، باندهای عاطفی که با مادر از قبل تشکیل شده کمتر خدشه‌دار می‌شود اما هر چه زمانی که کودک نزد پرستار می‌ماند (به‌عنوان نمونه مادرانی که دوشغله هستند و از صبح تا شب منزل نیستند و کودک زمان طولانی‌تری را با پرستار می‌گذراند) بیشتر باشد، مسلما ارتباط عاطفی و تعاملات بین مادر و کودک رشد نمی‌کند و شکل نمی‌گیرد. حتی‌المقدور در صورتی که پدر زودتر از محیط کار برمی‌گردد، حتما پرستار از منزل برود و کودک در محیط خانواده با حضور والدین باشد.

در انتخاب پرستار، سن پرستار، ویژگی‌های شخصیتی که سابقه سوءرفتار با کودک را نداشته باشد و حتما هر چه بیشتر مورد اطمینان و شناسایی خانواده باشد، بسیار ضروری است. به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود از موسساتی که لزوما این کار را انجام می‌دهند، پرستار انتخاب شود. به خانواده‌ها توصیه می‌شود بین آشنایان جست‌وجو کنند و افراد مورد اطمینان را به عنوان پرستار انتخاب کنند، یعنی فرد دیده و شناخته شده از قبل را انتخاب کنند. به خصوص زمانی که کودک توانایی تکلم و بیان و گزارش‌دهی را ندارد و این بیشتر از ۳ سالگی به پایین است و تاکید می‌شود.

در سنین بالا چون کودکان توانایی صحبت کردن و گزارش‌ دادن دارند، اینقدر این مساله مانند سنین پایین‌تر مهم نیست. پرستاری که وارد خانه می‌شود باید با همه جای خانه و وسایل و امکانات آن آشنا شود. موارد امنیتی باید به پرستار آموزش داده شود و در صورت لزوم تلفن‌های ضروری در اختیار او قرار داده شود. حتی به همسایه‌های مورد اطمینان درخصوص حضور پرستار در خانه باید گوشزد شود و از آنها خواهش شود، نسبت به صداهایی که از منزل خارج می‌شود، حساس باشند. البته همه اینها با گذاشتن دوربین مداربسته در منزل قابل حل است. در صورتی که پرستار بداند در منزل دوربین مداربسته نصب است و تمام فیلم‌ها توسط والدین بازبینی می‌شود، مشکل‌های کمتری به وجود می‌آید. توصیه می‌شود وقتی قرار است پرستاری برای نگهداری کودک وارد منزل شود، حداقل ۲ تا ۳ ماه مادر و پرستار با هم حضور داشته باشند. باید به پرستار و کودک این فرصت داده شود تا بتوانند با هم سازگاری پیدا کنند و با خصوصیات هم آشنا شوند. خیلی از مواقع دیده شده که پرستار از روز اول وقتی وارد منزل می‌شود، مادر حضور ندارد.

به این ترتیب سازگاری کودک و انطباق بچه با این فرد جدید در محیط منزل زمان طولانی‌تری خواهد برد. حتی اگر برای مادر حضور در منزل امکان‌پذیر نیست، باید از افراد آشنا برای چند روز هم که شده کمک گرفت. مادربزرگ یا خاله یا عمه روزهای اول با پرستار در منزل باشند تا کودک به این فرد جدید عادت کند. حتی مادر می‌تواند پرستار را با کودک خود به منزل مادربزرگ بچه ببرد و با حضور آنها کار پرستار ارزیابی شود. در روزهای اول به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود کودک با پرستار تنها باشد. همچنین لازم است که خصوصیات کودک، بیماری‌ها و مشکل‌های کودک، داروها و عکس‌العمل‌های ضروری هنگام بروز مشکل به پرستار آموزش داده شود.

دکتر کتایون خوشابی

روانپزشک کودک

عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی