مروری بر مجموعه کتاب های «زندگی های واقعی»

سرگذشتنامه ها همیشه منابع و آثار خواندنی و جذابی میان گونه های مختلف ادبی و نوشتاری بوده و همواره مخاطبان بسیاری از میان تمام اقشار و سنین داشته اند

سرگذشتنامه‌ها همیشه منابع و آثار خواندنی و جذابی میان گونه‌های مختلف ادبی و نوشتاری بوده و همواره مخاطبان بسیاری از میان تمام اقشار و سنین داشته‌اند. در این بین،هرچه شخصیت آن سرگذشتنامه،محبوب‌تر،مهم‌تر و البته شناخته‌شده‌تر باشد، بر تاثیرپذیری از زندگی او به وسیله خواندن کتاب یا تماشای فیلم بیشتر می‌افزاید.

چهره‌ها و نامداران عرصه هنر، ادبیات،علوم تخصصی،نوابغ،سیاسیون و رهبران انقلاب‌های بزرگ را می‌توان از پرطرفدارترین سوژه‌ها برای پیگیری و مطالعه زندگینامه‌شان برشمرد.وجه مهم قضیه آن است که چنین افرادی را از دوران کودکی و نوجوانی می‌توانیم به‌عنوان نمونه‌هایی از الگوهای موفق انسانی در معرض آشنایی و شناخت مخاطبان کم‌سن و سال اما علاقه‌مند قرار دهیم تا برای انتخاب و تصمیم‌گیری درباره زندگی آینده‌‌شان،منبع الهام‌پذیری درست و مناسبی در اختیار داشته باشند.یکی از مهم‌ترین و مشهورترین چهره‌های انقلابی جهان،«ماهاتما گاندی»،رهبر محبوب مردم هند است که با وجود گذشت سال‌ها از مرگ او،هنوز احترام و جایگاه ویژه‌اش را نه تنها میان مردم کشورش،که در سطح جهان حفظ کرده است. وی بیش از هر چیز به‌دلیل مبارزات و مقاومت‌هایی که در برابر استعمار و سیاست‌های انگلستان داشت و سرانجام نیز موفق به کسب استقلال هندوستان و آزادی آن از بند انگلیس شد،شناخته می‌شود.

کتاب کوچک و کم‌حجم «گاندی»، به مروری کوتاه و فوری از اهم فعالیت‌ها و بخش‌های زندگی گاندی پرداخته است.گرچه سیر پیشرفت داستان زندگی او،مسیری پیوسته و صعودی را دنبال می‌کند.یعنی شرح کتاب از تولد «مهانداس کارامچاند گاندی» در یکی از شهرهای شمالی هند آغاز می‌شود و با روایت سفرها،تجربه‌ها و تحصیلات و مبارزاتش تا مرگ او در سن ۷۸سالگی ادامه می‌یابد.خوشبختانه در کتاب حاضر،علاوه بر بازگویی زندگی گاندی،خواننده با اطلاعات مفیدی در مورد کشور هند و فرهنگ و سنن آن و همچنین سیاست‌های جهانی و تفکرات بشری برای کسب قدرت آشنا خواهد شد.

نثر کتاب،حال و هوایی داستان‌گو،خوشخوان و روان دارد و «الناز یزدان‌پناه»،مترجم کتاب، با آوردن توضیحات و معادل‌های دقیق و درست برخی واژه‌های دشوار یا به زبان‌های انگلیسی و هندی در پاورقی کتاب،خواندن کتاب را برای مخاطب ساده و بی‌دردسر کرده است.

این کتاب در واقع یکی از مجموعه‌کتاب‌هایی به نام «زندگی واقعی» است که هر کدام از آنها توسط یک نویسنده به رشته تحریر درآمده و با وجود آن‌که در شناسنامه اثر، بر واقعی‌بودن این زندگی‌ها تاکید شده است، در نخستین پانوشت کتاب «ویلیام شکسپیر»(از همین مجموعه) یادآوری شده که «هیچ سند و مدرک تاریخی که به وجود مردی به نام ویلیام شکسپیر با چنین زندگینامه‌ای اشاره کند،وجود ندارد و این زندگینامه براساس حدس و گمان نوشته شده است.»

گو اینکه خواننده مشغول خواندن افسانه‌ای بیش نیست.با این‌حال حتی هنگام مطالعه زندگینامه شکسپیر،نمایشنامه‌نویس شهیر انگلیسی نیز،خواننده از فضای داستان‌گون و مستند و تاریخی کتاب لذت و بهره کافی می‌برد و همین امر او را مجاب به خوانش اثر تا پایان می‌کند.

تاکنون دو مجلد از سری «زندگی‌های واقعی» با نام‌های «گاندی» و «ویلیام شکسپیر» منتشر شده‌اند و گرچه این کتاب‌ها،در زمره آثاری خواندنی و مفید طبقه‌بندی می‌شوند،ضعف‌هایی نیز در خود دارند.

نخست آنکه کتاب‌ها برخلاف حجم اندک و تعداد کم صفحات‌شان(هر کدام ۳۲ صفحه)، به خاطر رنگی‌بودن تصاویر و نقاشی‌های صفحات داخلی و همچنین چاپ با ورق‌های گلاسه از بهایی نسبتا گران(۳۴۰۰ تومان) برخوردارند که میل علاقه‌مندان به خریداری چنین آثاری را کم می‌کند.ضمن این‌که برگه‌های گلاسه کتاب به دلیل بازتاب خیره‌کننده نور،مانع از راحتی مخاطب حین خواندن کتاب می‌شود.

از دیگر ضعف‌های کتاب،صفحه‌بندی زشت و عاری از هر ذوق و سلیقه هنری آن است.انگار قرار بوده خواننده را به زور رنگ‌ها و نقش‌های متنوع و شاد و فانتزی، به انتخاب و تهیه کتاب ترغیب کنند که نه تنها سر و شکل فعلی صفحه‌بندی،چنین کاربردی نداردکه اتفاقا برعکس نتیجه وارونه به بار می‌آورد و در تصمیم کتابخوان‌ها شک و دودلی ایجاد می‌کند.جای خوشبختی است که با وجود چنین ضعف‌هایی، نقاشی‌های کتاب زیبا و گیراست،درست مانند طراحی جلد آنها.

کتاب «گاندی» را «پراتیما میچل» نوشته است و «راینال میترا» برای آن تصویرسازی کرده و در کتاب «شکسپیر»، نگارش متن برعهده «هایدن میدلتون» و تصویرسازی با «گری بال» بوده است.

هر دو کتاب را الناز یزدان‌پناه ترجمه و نشر «مکتب تهران » آنها را منتشر و عرضه کرده است. این کتاب‌ها برای گروه سنی «ج» (سال‌های پایان دبستان،کلاس‌های چهارم و پنجم) طراحی و منظور شده است.مطالع آنها را به همه نوجوانان کتابخوان توصیه می‌کنیم.

احمدرضا حجارزاده