خلیجی که همیشه فارس بوده و هست

مجله امریکایی نشنال جئوگرافی به عنوان قدیمی ترین نشریه جغرافیایی دنیا در آخرین ویرایش اطلس جهان خود نقشه ای مجعول و پراشتباه را از سواحل جنوبی ایران به چاپ رسانده که در آن نه تنها از خلیج همیشگی و جاودانی فارس به خلیج عربی نام برده شده است , بلکه نام کیش را هم به نام عربی قیس, جزیره لاوان را به شیخ شعب و جزایر سه گانه تنب بزرگ, تنب کوچک و ابوموسی را هم به نام های عربی تغییر داده است

درخصوص دلیل چنین اقدامی ، رئیس تدوین نقشه های این اطلس می گوید: براساس سیاستگذاری های این موسسه ، ثبت نام مکان ها براساس نام هایی است که در عمل به کار می روند نه نامی که فرد یا گروه خاصی به آنها اطلاق می کنند.این در حالی است که مرجع رسمی اعلام اسامی جغرافیایی ، سازمان ملل است و طبق معاهدات بین المللی ، کشورها مکلف هستند در نقشه ها، اسناد، مکتوبات و مکاتبات بین المللی صرفا از اسامی مورد تایید سازمان ملل استفاده کنند. نقشه های بسیار زیادی از زمان یونان باستان (پیش از میلاد مسیح) تا سده های اخیر متعلق به کشورهایی نظیر انگلستان ، فرانسه و روسیه وجود دارند که ایرانی بودن جزایر را ثابت می کنند.این نقشه ها در مرکز کتابخانه و اسناد وزارت امور هند (لندن)، کتابخانه بریتانیا (لندن)، مرکز اسناد عمومی (لندن)، کتابخانه آرگوسی (نیویورک)، وزارت خارجه فرانسه (پاریس)، وزارت خارجه روسیه (مسکو)، وزارت خارجه ایران (تهران)، کتابخانه دانشکده مطالعات خاورشناسی (لندن) و دیگر مراکز اسناد در دنیا، یافت می شوند.

نقشه های رسمی

نقشه خلیج فارس در سال ۱۷۶۴ از سوی وزارت خارجه فرانسه تهیه شده رنگی ، جزایر به رنگ سرزمین های ایران است.

نقشه خلیج فارس در سال ۱۸۲۹ توسط کاپیتان بروکس به دستور کمپانی هند شرقی تهیه شده ، جزایر به رنگ سرزمین های ایران است و در یادداشت همراه نقشه نیز نام جزایر جزو نواحی تحت تملک ایران آورده شده است.نقشه امپراتوری ایران در سال ۱۸۱۳ توسط جان مکدونالد کاینر مشاور سیاسی سر جان مالکوم در ماموریت به ایران تهیه شده ، سیاه و سفید است ، در سال ۱۸۳۲ توسط اروسمیت به صورت رنگی چاپ شد و در آن سرزمین ایران و جزایر یک رنگ هستند.نقشه آسیای مرکزی شامل کابل ، ایران ، رود ایندوس و کشورهای واقع در شرق آن در سال ۱۸۳۴ توسط سرگرد الکساندر برنز براساس نقشه های معتبر اروسمیت تهیه شده ، رنگی و جزایر در آن به رنگ سرزمین های ایران است.

نقشه حدود فعالیت قبیله های ساحل مروارید در سال ۱۸۳۵توسط کاپیتان هنل تهیه شده ، جزایر را در بخش ایرانی خط تقسیم کننده خلیج فارس نشان می دهد.نقشه حدود فعالیت قبیله های ساحل مروارید در سال ۱۸۳۸توسط سرگرد موریسون نماینده سیاسی بریتانیا در خلیج فارس تهیه شده و جزایر را در محدوده صلاحیت ایران نشان می دهد.نقشه خلیج فارس توسط کاپیتان سن جان در ۱۸۷۶ در بمبئی تحت نظارت حکومت هند تهیه شده و جزایر در آن به رنگ سرزمین ایران هستند.نقشه خلیج فارس در سال ۱۸۸۶ از سوی بخش اطلاعات وزارت جنگ بریتانیا تهیه شد.نسخه ای از این نقشه در سال ۱۸۸۸ به دستور لرد سالیسبوری وزیر خارجه بریتانیا، تقدیم ناصرالدین شاه قاجار شد.هنگامی که وزیر مختار بریتانیا در تهران ، سردروموندولف از تقدیم آن به حضور شاه ایران ابراز تاسف کرد، چون در آن متصرفات ایران در خلیج فارس نشان داده شده بود که شامل جزایر سه گانه بود، لرد سالیسبوری یادآور شد: «دقت کنید که در آینده هیچ نقشه ای اهدا نشود.با این حال ، نقشه مزبور یک بار دیگر در سال ۱۸۹۱ به چاپ رسید و باز هم جزایر در آن به رنگ سرزمین ایران نمایش داده شده بود.نقشه رسمی ایران (در ۶ صفحه) در سال ۱۸۹۷ در بخش نقشه برداری سیملا، اداره مکان نگاری وزارت خارجه حکومت هند، تهیه شده و جزایر تنب و ابوموسی در آن به رنگ سرزمین ایران نمایش داده شده اند.نقشه ایران ، افغانستان و پاکستان غربی در اطلس جهان ورقه های شماره ۱۴۳-۱۴۴، در سال ۱۹۶۷ تحت نظارت شورای وزیران اتحادیه جماهیر سوسیالیستی شوروی به مناسبت پنجاهمین سالگرد انقلاب اکتبر تهیه شده که در آن نام ایران زیر نام جزایر تنب و ابوموسی و سایر جزایر ایرانی خلیج فارس آورده شده است.

نقشه های نیمه رسمی

نقشه امپراتوری ایران در سال ۱۷۷۰ توسط آقای دانویل برای دولت بریتانیا تهیه شده و جزایر در آن به رنگ ایران هستند.

نقشه جدید امپراتوری ایران در سال ۱۷۹۴ توسط دانویل تهیه شده و در آن نیز جزایر به رنگ بقیه سرزمین های ایران است.نقشه ایران و کابل در سال ۱۸۳۷ توسط اروسمیت در لندن تهیه شده و سه جزیره به رنگ ایران است. نقشه ایران ، افغانستان و بلوچستان در سال ۱۸۹۱ توسط انجمن سلطنتی جغرافیایی تحت نظارت لردکرزن تهیه شده و به کتاب وی «ایران و قضیه ایران» چاپ سال ۱۸۹۲ نیز پیوست شده و در آنها جزایر به رنگ ایران است.

نقشه های غیررسمی

نقشه ایران در سال ۱۸۱۸ در انگلستان برای اطلس بزرگ جدید تامسون تهیه شده است. نقشه ایران در سال ۱۸۲۸ در لندن توسط سیدنی هال تهیه شده است.نقشه ایران و بخشی از امپراتوری عثمانی در سال ۱۸۳۱توسط جی لانگ تهیه شده و از سوی انجمن گسترش آموزش مفید در انگلستان چاپ شده است. نقشه ایران در سال ۱۸۴۰برای اطلس بلاک در لندن چاپ شده است.نقشه ایران و کابل در سال ۱۸۴۴توسط جانستون برای اطلس نشنال در انگلستان چاپ شده است. نقشه ایران در سال ۱۸۵۱ توسط راپکین برای اطلس جان تالیس تهیه شده است.نقشه ایران و افغانستان در سال ۱۸۵۴ توسط بلاک برای دانشگاه ادینبورگ تهیه شده است. نقشه ایران و افغانستان در سال ۱۸۶۰ برای اطلس جنرال کیت جانستون تهیه شده است.نقشه ایران ، افغانستان و بلوچستان در اطلس نوین جهان که در سال ۱۹۰۹ در موسسه هاموند چاپ شده است. نقشه ایران در اطلس بین المللی جهان در سال ۱۹۵۶ توسط موسسه مک نالی تهیه شده است.

نقشه جنوب غربی آسیا در اطلس بین المللی لاروس در سال ۱۹۶۵ توسط دوژانشی و رادو در کتابخانه لاروس تهیه شده است.

۱-یونانی ها دریاهای جهان را به یک اقیانوس عظیم که بر دنیا احاطه دارد و ۴ دریای منشعب از آن به سوی مرکز شامل: دریای متوسط یا خلیج روم (مدیترانه امروز) دریای خزر، خلیج عربی (دریای سرخ امروزی) و خلیج فارس تقسیم می کردند.این تقسیم بندی را در آثار بسیاری از جغرافیدانان یونانی کهن شامل طالس ملطی (حدود ۶۲۴ حدود ۵۴۸ پیش از میلاد) آناکی ماندر (۵۴۷-۶۱۱پیش از میلاد) کوسماس ایندیکوپلتس ، هکاتوس (۴۷۳-۵۴۹ پیش از میلاد) اراتوستن (حدود ۲۷۳ حدود ۱۹۲ پیش از میلاد) و نهایتا استرابون (حدود ۶۳ پیش از میلاد حدود ۲۰ میلادی) که به پدر جغرافی معروف بود می توان دید.

۲-هکاتپوس ملطی در سال ۴۷۵ پیش از میلاد در نقشه ای که از دنیای زمان خود ترسیم کرده ، از بحر احمر (خلیج عرب) نام برده و به خلیج فارس یا دریای پارس نیز اشاره کرده است.

بنابراین ، خلیج عرب یا دریای سرخ امروزی همان اریتره است ، نه خلیج فارس.

۳- در کتیبه ای که از داریوش در تنگه سوئز یافته اند، عبارت «درایه تپه هچا پارسا آئی تی» به چشم می خورد که یعنی : «دریایی که از پارس رود است و منظور همان خلیج فارس است.»

۴- در آثار بسیاری از مورخان ، جغرافیدانان و دانشمندان اسلامی از سده سوم هجری قمری به بعد همچون ابن خرداد به خراسانی ، ابن واضع یعقوبی ، الکرخی ، ابوریحان بیرونی ، شریف الادریسی ، یاقوت بن حمدی ، شمس الدین الدمشقی و... از واژه هایی همچون: بحر فارس ، دریای فارس و خلیج فارس استفاده شده است.

۵-از ۱۵۰۷ تا ۱۵۶۰ در کلیه موافقتنامه هایی که پرتغالی ها، اسپانیایی ها، انگلیسی ها، هلندی ها، فرانسوی ها و آلمانی ها با دولت ایران یا هر پدیده سیاسی دیگر در خلیج فارس منعقد کرده اند، از نام خلیج فارس استفاده شده است.

۶-نخستین قرارداد عمومی و مهمی که شیوخ و اعراب ساحل جنوبی در آن شرکت کرده و رسما تعهداتی را به عهده گرفته اند، قرارداد عمومی سال ۱۸۲۰ است به امضای ژنرال سرویلیام گرانت کاپر از سویبریتانیا و ۱۱ نفر از شیوخ سواحل جنوبی خلیج فارس ، عنوان General Treaty with the Arab Tribes of the persian Gulf که البته در متن قرارداد نیز هرگاه اشاره ای به دریای جنوب ایران شده ، نام خلیج فارس آمده است.

۷-در صفحه ۴۵۷ دایره المعارف البستانی که در سال ۱۸۸۳در بیروت به چاپ رسیده نام صحیح خلیج فارس به کار رفته و منظور از خلیج العربی ، دریای سرخ ذکر شده است.

۸-المتجد معروف ترین دایره المعارف دنیای عرب نیز از نخستین چاپ خود همیشه از نام خلیج فارس استفاده کرده است.

۹-در دو نامه سفارت انگلستان در ایران به وزارت امور خارجه ایران به تاریخهای ۴ رجب ۱۳۲۱ و ۲۱ ذی الحجه ۱۳۲۱به ترتیب ۴ و ۳ بار از واژه خلیج فارس استفاده شده است.

۱۰-لرد کرزن وزیر خارجه وقت انگلیس در صفحات ۴۶۴ و ۴۶۵ جلد دوم کتاب معروف خود به نام «ایران و قضیه ایران» به سال ۱۸۹۲از نام صحیح خلیج فارس استفاده می کند.

۱۱-لردلانس دان دیگر وزیر خارجه وقت انگلیس در سخنرانی ۵ مه ۱۹۰۳ خود در مجلس اعیان بریتانیا از نام خلیج فارس استفاده کرده است.

۱۲-واژه خلیج فارس در کتاب «الدلیل العراقی» سالنامه رسمی ۱۹۳۶ دولت عراق نیز بکرات دیده می شود. بعلاوه طه الهاشمی رئیس پیشین ستاد ارتش عراق نیز در کتاب خود به نام جغرافیای العراق از نام صحیح خلیج فارس استفاده کرده است.

۱۳-ویلیام راجرز، وزیر خارجه پیشین امریکا در گزارش مورخ ۲۶/۳/۱۹۷۱ خود درباره سیاست خارجی امریکا از نام صحیح خلیج فارس استفاده می کند.همچنین برژینسکی مشاور امنیت ملی کارتر در کتاب خود به نام "Game plan" از همین واژه استفاده می کند.

۱۴-سازمان ملل که ۲۲ کشور عربی عضو آن هستند - دست کم در دو نوبت نام تاریخی و تغییرناپذیر دریای بین ایران و شبه جزیره عربستان را رسما خلیج فارس ذکر کرده است:

الف) طی یادداشت شماره ۵ UNAD/Qen مارس ۱۹۷۱

ب) طی یادداشت شماره (UNLA ۴۵۸۲ (C ۱۰ اوت ۱۹۸۴ نام رسمی دریای جنوب ایران و خاور شبه جزیره عربستان ، خلیج فارس اعلام شد.بعلاوه کنفرانس سالانه سازمان ملل درباره هماهنگی درباره نامهای جغرافیایی همه ساله به نام خلیج فارس تاکید کرده است.

۱۵-در سند استقلال کویت بین امیر کویت و نمایندگان انگلستان در خلیج فارس که روز ۶ محرم ۱۳۸۱ برابر ۱۹ژوئن ۱۹۶۱ از سوی عبدالله السالم الصباح امضا شده است و طبق اصل ۱۰۲ منشور سازمان ملل در دبیرخانه این سازمان ثبت شده از واژه خلیج فارس استفاده شده است.این سند در ارکان سازمان ملل از جمله دادگاه بین المللی قابل استناد است.

۱۶-کورت و الدهایم ، دبیر کل پیشین سازمان ملل در کتابش به نام کاخ شیشه ای سیاست ضمن بحثی درباره جنگ ایران و عراق از نام خلیج فارس استفاده کرده است.

۱۷-در صفحه ۶۲۸ جلد ۲۱ دایره المعارف امریکانا ، خلیج فارس را بازویی از اقیانوس هند می داند و نام قدیمی آن را Persicus Sinus ذکر می کنددر نقشه جهان و نقشه ایران ضمیمه آن نیز به طور صریح و روشن نام خلیج فارس قید شده است.

۱۸-دولت کویت در سال ۱۹۹۲کتابی را به نام کویت در نقشه های جهان شامل ۸۰ نقشه و سند تاریخی به چاپ رساند که در همه آنها نام خلیج فارس دیده می شود.

۱۹-موسسه جغرافیایی سحاب در سال ۱۳۴۹ خورشیدی ۳۷۳نقشه ، لوحه و سنگ نوشته از منابع و اطلس های گوناگون در موزه ها و کتابخانه های کشورهای مختلف دنیا را چاپ کرد، که در تمام آنها از کلماتی همچون دریای پارس و خلیج فارس استفاده شده بود.

۲۰-در کتابخانه ملی بریتانیا، کتابخانه و اسناد وزارت امور هند (لندن)، مرکز اسناد عمومی لندن و کتابخانه دانشکده مطالعات خاورشناسی لندن بیشتر از ۳۰۰ نقشه در بردارنده نام خلیج فارس وجود دارد.کلیه منابع و مآخذ این مقاله در دفتر روزنامه موجود است که به دلیل کمبود جا از ذکر آن خودداری کردیم.