آثار محبوب پدران, پسران و نوادگان

بعضی آثار در حوزه ادبیات و سینما هستند که برای مدتی محبوب بزرگ و کوچک می شوند اما ماندگاری ندارند و مدتی بعد حتی برای یک نسل هم لطفی ندارند

بعضی آثار در حوزه ادبیات و سینما هستند که برای مدتی محبوب بزرگ و کوچک می‌شوند اما ماندگاری ندارند و مدتی بعد حتی برای یک نسل هم لطفی ندارند. اما مشابه «شازده کوچولو» آثار بسیاری را می‌توان پیدا کرد که هم در یک مقطع بین چند نسل محبوب بودند و هم برای چند نسل محبوب مانده‌اند. به بهانه سالروز تولد اگزوپری مروری داریم بر آثار محبوب نسل‌ها در سینما و ادبیات.

● بابا لنگ دراز اثر جین وبستر

من هم مثل اکثر هم‌سن و سال‌های خودم اول سریال پویانمایی‌اش را دیدم و در عنوان‌بندی آن بود که با نام نویسنده آشنا شدم. این بانوی جوان که سبک ساده و روان‌اش تا حدود زیادی تحت تأثیر نوشته‌های دایی‌اش مارک تواین است، ابتدا کتابش را به صورت مجموعه بهار سال ۱۹۱۲ و در سن ۳۶ سالگی در روزنامه منتشر کرد. اما بابالنگ‌دراز به خاطر تحسین منتقدان و مخاطبان، خیلی زود در اواخر همان سال به صورت کتاب عرضه شد و فروش خیلی خوبی هم داشت. نسل‌های بعدی هم بیشتر با سریال‌اش دم‌خور بوده‌اند و خیلی‌ها نمی‌دانند دنباله‌ای به نام «دشمن عزیز» هم دارد.

● ارباب حلقه‌ها اثر جی.آر.آر تالکین

این واژه‌شناس و استاد ادبیات در مقدمه کتاب «فرزندان هورین» نوشته است: «می‌خواستم دنیایی تاریخی از افسانه‌های پریانی بنا و برخی از داستان‌ها را به‌طور کامل بازگو کنم و برخی را در حد طرح داستانی باقی بگذارم که در مجموع پیکره واحدی را تشکیل دهند». می‌بایست مجموعه آثار تالکین را ماندگار بدانیم ولی گل سر سبد این آثار که بر پایه «سیلماریون»، «فرزندان هورین» و «هابیت» بنا شده است، سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها»ست که از سال ۱۹۵۴ تا ۱۹۵۵ منتشر شد و تا به امروز یکی از پرفروش‌ترین و مهم‌ترین آثار ادبیات قرن بوده است. اثری که حتی زبان‌های «الف»ی و «موردور»ی که توسط تالکین خلق شده است در برخی از چت‌روم‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

● بینوایان اثر ویکتور هوگو

شرح داستان تیره‌روزی ژان والژان و کوزت در بستر بی‌عدالتی‌های اجتماعی و فقر و فلاکت مردم فرانسه که در نهایت به سقوط ناپلئون سوم و وقوع انقلاب کبیر فرانسه منجر شد چنان ظریف و با دقت ترسیم شده و چنان شخصیت‌های قوی‌ای را پرداخته و نحوه دخالت و درگیری آن‌ها را در این نهضت اجتماعی و توده‌ای نشان داده است که از همان سال ۱۸۶۲ تا به امروز، نسل‌های مختلفی از مردم را از سنین و ملیت‌های مختلف مسحور خود کرده است. کتاب گوژپشت نوتردام هوگو نیز در خارج از کشور محبوبیت زیادی دارد ولی در ایران با استقبال چندانی مواجه نشده است.

● اولیور توییست اثر چارلز دیکنز

«اولیور» بینوا که بلافاصله پس از تولد یتیم شد و زجرهای زیادی را در یتیم‌خانه و زیر دست خانم «مان» تحمل کرد و بعد هم گیر آقای «بامبل» و گرسنگی دادن‌ها و شلاق‌های او افتاد، مردم زیادی را از سال ۱۸۳۲ تا کنون با خود همراه کرده است. این کتاب در بستر یکی از معضلات اجتماعی آن سال‌های شهر لندن روایت می‌شود. تعداد زیاد بچه‌های یتیم و گستردگی جرم و جنایت در شهر لندن که اولیور از هر کدام فرار می‌کرد به دام یکی دیگر می‌افتاد. از میان فیلم‌ها و نمایشنامه‌هایی که از روی این اثر تولید شده مجموعه که شبکه بی‌بی‌سی پخش کرده است مورد اقبال نسل‌های مختلف بینندگان بوده و هست. کتاب «سرود کریسمس» اثر دیگر دیکنز نیز محبوبیت زیادی دارد.

● بر باد رفته اثر مارگارت میچل

این اثر که نخستین بار سال ۱۹۳۶ منتشر شد علاوه بر شخصیت‌ها و داستان گیرا و ظرافت‌های ادبی، چنان در پرداخت اوضاع و احوال اجتماعی زمان خود موفق عمل کرده است که به عنوان منبعی تاریخی از دوران جنگ‌های داخلی امریکا نیز شناخته می‌شود. خوانندگان این اثر سال‌ها با شخصیت‌های اسکارلت، کاپی‌تان باتلر و ملانی دلسوز و مهربان زندگی کرده و می‌کنند. این اثر در همان نخستین روز انتشارش ۵۰ هزار نسخه فروش رفت. فیلمی هم که بر اساس این اثر سال ۱۹۳۹ ساخته شد رکورد فروش را در زمان خود شکست و هم‌چنان هم به‌عنوان اثری کلاسیک محبوبیت خود را حفظ کرده است.

● غرور و تعصب اثر جین آستن

هرچند داستان زندگی دختران خانواده «بنت» با محوریت شخصیت الیزابت امروزه بسیار محبوب است اما تا مدت‌ها از این ناشر به آن ناشر دست به دست می‌شد و کسی حاضر به چاپ آن نبود. جین آستن این کتاب را سال ۱۷۹۶ و در حالی که فقط ۲۱ سال داشت نوشت اما ۱۸ سال طول کشید تا بتواند آن را چاپ کند و عاقبت هم نه به نام خودش که به نام «یک خانم» به چاپ رسید. این رمان که خود جین آستن آن را فرزند دل‌بند خود نامیده است تاکنون بارها مورد اقتباس سینمایی قرار گرفته است که از آن میان اثری که سال ۲۰۰۵ با بازی کایرا نایتلی در نقش الیزابت ساخته شد، تاکنون بهترین اقتباسی است که از روی این اثر ساخته شده است.

● شرلوک هولمز اثر سر آرتور کانن دوول

شرلوک هولمز از محبوب‌ترین شخصیت‌ها درتاریخ ادبیات انگلستان است تا آن‌جا که وقتی در مبارزه با پروفسور موریارتی مخوف کشته شد، برخی از خوانندگان کتاب، نویسنده را تهدید به مرگ کردند و او مجبور شد شرلوک هولمز را به زندگی آن‌ها برگرداند. سریال ساخته شده براساس ماجراجویی‌های این کارآگاه خصوصی هم تاکنون محبوبیت خود را حفظ کرده است. خودم یادم هست وقتی هولمز از آبشار به پایین پرتاب شد تا یکی دو روز هیچ یک از افراد خانواده مرگ او را باور نمی‌کردیم. مگر می‌شد شرلوک هولمز مرده باشد.

نویسنده: دست‌قیچی