چرا فرزندمان سیگار می‌کشد؟

چندی پیش مطالعه‌ای در ایران انجام دادیم تا با علل سیگار کشیدن دختران و پسران نوجوان هرچه بهتر آشنا شویم. شاید برایتان جالب باشد که برای این کار به سراغ افرادی رفتیم که سیگار …

چندی پیش مطالعه‌ای در ایران انجام دادیم تا با علل سیگار کشیدن دختران و پسران نوجوان هرچه بهتر آشنا شویم. شاید برایتان جالب باشد که برای این کار به سراغ افرادی رفتیم که سیگار نمی‌کشند. از آنها پرسیدیم: «فکر می‌کنید دختری که سیگار می‌کشد، از دید اجتماع چه نگاهی متوجه اوست؟»

دختران پاسخ دادند: «دخترهای سیگاری دوست‌های بیشتری دارند و این رفتارشان یک امتیاز مثبت اجتماعی بودن تلقی می‌شود. دید پسرها به آنها به عنوان دختران اجتماعی و با کلاس است!»

پسرها در پاسخ به این سوال گفتند: «به نظر ما پسرانی که سیگار می‌کشند، نشان می‌دهند دیگر بچه نیستند و چون با دوران بچگی خداحافظی رسمی کردند، دوستان بیشتری دارند و در جامعه چه نزد جنس مخالف و چه هم‌جنس مطرح هستند!» یکی دیگر از مطالبی که در این مطالعه به دست آمد، اثر الگوهای اجتماعی بود. هنرپیشه محبوبی که در یک فیلم است یا معلم محبوبی که سیگار می‌کشد بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد و طرفداران نوجوان، این رفتار او را مطلوب تلقی می‌کنند.

همچنین نوجوانی که در یک خانواده مذهبی است و از فلان روحانی خوشش می‌آید، او را الگو قرار می‌دهد و اگر بفهمد که او سیگار هم می‌کشد، به دلیل تعلق خاطری که به آن شخصیت پیدا کرده، از این رفتار او هم تبعیت می‌کند. ما باید از این‌گونه افکاری که در نوجوانان نهادینه شده است، کمک بگیریم و با شناخت عامل محرک روی آوردن فرد به سیگار، سعی کنیم آن عامل را برطرف کنیم.

برای مثال، به نوجوان مهارت ارتباط اجتماعی و دوست‌یابی بیاموزیم تا گمان نکند جای خالی این مهارت را می‌توان با سیگار پر کرد. به نوجوان در شناخت الگوهای مناسب یاری برسانیم. البته خدا را شکر با مصوبه‌ها و برنامه‌ریزی‌ها قرار شده در فیلم‌ها هنرپیشه‌ها سیگار نکشند یا همین که در مصاحبه با فلان هنرپیشه در هفته‌نامه شما گفته می‌شود «من سیگار نمی‌کشم حتی در فیلم» اشاره و تشویق خوبی است که این کار یک نوع رفتار باکلاس محسوب می‌شود. علاوه بر این، خانواده‌ها بسیار فعالانه می‌توانند در شناخت عامل روی آوردن نوجوانان به این سوی بکوشند. به‌طور مثال، بعضی‌ها می‌گویند هرگاه مضطرب می‌شوم، به سوی سیگار می‌روم. چه بهتر که با یک روان‌پزشک درباره اضطراب نوجوان‌تان مشورت کنید و با درمان عامل به سوی ترک سیگار یا بی‌علاقگی به آن بروید.

شما باید تلاش کنید تا دانسته‌های فرد را به باور نزدیک کنید. خیلی‌ها می‌دانند سیگار بد است و ضررهای آن را می‌شناسند اما هنوز به باور نرسیده‌اند. البته بعضی‌ها مانند پزشکان سیگاری (که خودشان عارضه‌های سیگار رادر ریه بیماران دیده‌اند) به باور رسیده‌اند اما اهل عمل نیستند. پر کردن فاصله میان باور و عمل زمان می‌برد اما مفید است و بر عهده شما خانواده‌هاست.