۱۹ دی ـ ۹ ژانویه ـ مدینه فاضله پدر سوسیالیسم تعاونی

رابرت اون OWEN‏‏, اسكاتلندی و یكی از بانیان «سوسیالیسم» در این روز از ژانویه سال۱۸۲۵ میلادی ۳۰هزار هكتار زمین درایالت ایندیانا از دولت واشنگتن خریداری كرد تا در آنجا جامعه نوین …

رابرت اون OWEN‏‏, اسكاتلندی و یكی از بانیان «سوسیالیسم» در این روز از ژانویه سال۱۸۲۵ میلادی ۳۰هزار هكتار زمین درایالت ایندیانا از دولت واشنگتن خریداری كرد تا در آنجا جامعه نوین (مدینه فاضل) خود را بسازد.

«اون» كه در تاریخ عقاید ، یكی از پدران سوسیالیسم به شمار می رود فرضیه خود را پیروزمندانه در منچستر انگلستان پیاده كرده بود. «اون» كه مدیر یك كارخانه ریسندگی و بافندگی بود. در منچستر بر پایه عقاید خود شهركی ساخته بود كه مجهز به همه وسایل رفاهی بود و فروشگاههای تعاونی آن بدون سود, اجناس را به اعضای تعاونی می فروختند.

وی كه معتقد به قیمت گذاری كالای تولید شده براساس بهای مواد خام, اجرت كارگر و استهلاك ماشین آلات و ساختمان و هزینه های متفرقه لازم دیگر بود, مطلقا فرمول عرضه و تقاضا و براین اساس, تعیین قیمت را قبول نداشت و آن را استثمار و عمل آن را كاپیتالیستی می خواند و می گفت كه با ایجاد تعاونی های تولید و مصرف (فروش), باید واسطه ها از میان بروند كه بدون انجام كاری مفید, از دسترنج كارگران بهره مند می شوند و بابالا بردن مصنوعی قیمتها, باعث كاهش تولید و بیكاری می گردند و اصطلاح «از تولید به مصرف» البته به صورت تعاونی از او است. مجلس عوام (پارلمان) انگلستان بر پایه افكار او قوانین متعدد از جمله قانون كارخانه داری را وضع كرد.

اون, علاوه بر افكار سوسیالیستی خاص, خود را مروج اخلاقیات كرده بود و می گفت جامعه یی كه از چارچوب اخلاقیات خارج شود – سوسیالیستی باشد یا ارباب و رعیتی و ... – خوشبخت, سرزنده و بدون تشویش و دغدغه نخواهد بود و رفاهی را كه نظام تعاونی برایش فراهم آورده و دسترنجی كه نصیب خودش می شود احساس نمی كند. وی عقیده داشت كه شخصیت هر انسان بستگی به محیطی دارد كه در آن پرورش یافته و سرگرم زندگی است و از آنجا كه در نظام تعاونی (سوسیالیستی «اون») رفاه تامین خواهد بود, شخصیت افراد نیز بهتر و كاملتر است و وقتی شخصیت بهتر شود یك فرد از آموزش خود استفاده بیشتر می برد و به دیگران هم استفاده می رساند. ریا و دروغ و انواع جرایم به دلیل نبودن نیاز و نیز تسلیح اخلاقی افراد , از میان می رود و دموكراسی حقیقی پا به وجود خواهد نهاد.

«اون» كه تالیفات متعدد از جمله كتاب معروف «منظره تازه جامعه» دارد, سپس تصمیم گرفت كه در یك سرزمین تازه – نه قدیمی مانند انگلستان – براساس عقاید خود یك مدینه فاضله بسازد و نام آن را «جامعه نوین هماهنگ» بگذارد و به همین منظور ۳۰ هزار هكتار زمین كه بتازگی از بومیان (سرخپوستان) درایالت ایندیانا گرفته شده بود از دولت آمریکاخریداری كرد اما به دلیل كارشكنی مقامها و سرمایه داران محلی موفق به اجرای برنامه خود نشد, زیرا به محض استقرار در آمریكا موضوع ایجاد اتحادیه های كارگری و طرح اعتصاب برای احقاق حق و ... را پیش كشید كه مواجه با كارشكنی ها و دشمنی های فراوان شد.