قلمدان برنجی دوره سلجوقی با نگاره های دایرهٔ البروج

این قلمدان در ۶۸۰ ه.ق به امضای محمودبن سنقر ساخته شده. از روی تزئینات این قلمدان فلزی مشکل بتوان پی برد که محمود ابن سنقر در کدام شهر کار میکرده است گرچه امکان دارد آن شهر در مغرب …

این قلمدان در ۶۸۰ ه.ق به امضای محمودبن سنقر ساخته شده. از روی تزئینات این قلمدان فلزی مشکل بتوان پی برد که محمود ابن سنقر در کدام شهر کار میکرده است گرچه امکان دارد آن شهر در مغرب ایران یا در خاک عراق بوده باشد(ج.آلن؛فلزکاری)

نقش روی قلمدان کلاً به سه قسمت شده که در هر قسمت یک دایره بزرگ قرار دارد و داخل هر دایه چهار دایره کوچک که قطر هر دایره کوچک چهار پنجم قطر دایره بزرگ است. و مجموعا داخل این ۱۲ دایره صور فلکی ۱۲ برج سال به این ترتیب ترصیع شده:

۱) دایره سمت چپ: حمل(Aries)، ثور(Taurus)، جوزا (Gemini)، سرطان(Cancer)

۲) دایره وسط: اسد(Leo)، سنبله(Virgo)، میزان(Libra)، عقرب(Scorpio)،

۳) دایره سمت راست: قوس(Sagittarius)، جدی (capricorn)، دلو(aquarius)، حوت(pisces)،

فضای خالی بین هر یک از چهار دایره موجود در دایره بزرگتر با اسلیمی پر شده این اسلیمی ها متقارنند و در طرفین به دو اسلیمی دهن اژدری و در پایین به یک سر اسلیمی ختم می شوند. در مرکز دایره هم یک گل چهار پر فضا را پر کرده است دایره هایی که با محوریت صور فلکی ترصیع شده به جز برج اسد(دایره وسط _ سمت چپ) تماماً دارای نقش انسان اند و فضای خالی آنها با اسلیمی پر شده . بین هر ۲ دایره بزرگ یک ترنج قرار دارد که داخل آن نیز اسلیمی کار شده زمینه آن به رنگ قهوه ای تیره و اسلیمیها نقره ای. در چهار طرف ترنج چهار دایره کوچک قرار دارد که به شکل هندسی ترصیع شده اند. بقیه فضا با اسلیمی هایی پر شده که سر آنها به حیواناتی نظیر خرگوش بز ببر و خرس ختم می شود.

این قلمدان هم اینک در موزه بریتانیایی لندن نگهداری می شود. از این لینک میتونید جزییات بیشتری رو درباره این قلمدان بخونید.

سارا مردانی

/isfhandicraft.blogfa.com