خواص نخود از دیدگاه طب سنتی

نخود برای درمان پوکی استخوان به دلیل منابع غنی کلسیم بسیار سودمند است.

نخود یکی از بهترین حبوبات برای غذای انسان است و چنان که در طب سنتی بر مصرف آن تاکید شده است درباره هیچ یک از حبوبات تاکید نشده است، اما متأسفانه امروزه بسیار کمتر از گذشته در سفره ایرانیان دیده می‌شود. نخود که جزء خانواده حبوبات محسوب می‌شود دارای املاح، ویتامین و پروتئین‌های متعددی از جمله نشاسته، کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، روغن گیاهی، مس و ویتامین‌هایی مانند ویتامین A،B۱، B۲ است. بنابراین نخود دارای اسیدآمینه‌های مختلف، ویتامین‌ها و مواد معدنی بسیار مفیدی است که می‌توانیم بگوییم نه فقط یک غذا بلکه دارو محسوب می‌شود.

نخود از زمان‌های بسیار دور مصرف خوراکی و درمانی داشته است. رازی و ابن بیطار کاملا آنچه را که دیسکورید درباره Erebinthos (نخود به یونانی) شرح داده به نقل‌قول از وی تحت عنوان حمص آورده‌اند و طبق نوشته ابوریحان، اربیوتوس، حمص است که به پارسی نخود می‌نامند. در کتب قدیم سه نوع از آن را شرح داده‌اند که عبارتند از:

۱. حمص یا حمص ابیض یا حمص بستانی یا نخود سفید که نوع کشت شده است.

۲. حمص بری که نوع وحشی است.

۳. حمص الاسود یا نخود سیاه .

خواص نخود در طب سنتی ایران

نوع بری آن (کمتر مورد استفاده است): پاک‌کننده و بازکننده انسداد جگر، طحال و کلیه، پاک‌کننده زخم‌های چرکی و قوبا (بیماری پوستی که از اگزما شروع و به پسوریازیس می‌رسد)، نرم‌کننده ورم‌های بناگوش و غدد جنسی، خارج کننده چرک از زخم‌های چرکی و جراحت سرطان (ضماد آن با عسل) است.

نوع بستانی (که امروز مورد استفاده است): ملین طبع، مقوی حرارت غریزی و مقوی ریه و کمر، تولیدکننده خون صالح، قابلیت تغذیه زیاد، اشتهاآور، تغذیه‌کننده ریه و معده، اثر غذایی آن در ریه بیشتر از سایر حبوبات می‌باشد. در گرفتگی صدا اگر همراه با تب نباشد، خوردن آن با شیر و در صورت وجود تب با آب مفید می‌باشد.

خیسانده آن در سرکه به مدت یک شب جهت کشتن کرم معده بسیار مفید است. آشامیدن آب پخته آن با نمک (نخودآب)، تکه کننده اخلاط لزج و بازکننده انسدادها است. ادرارآور، برطرف‌کننده درد سینه و عفونت ریه می‌باشد. خیسانده آن در آب مقوی قوه جنسی، و خارج کننده کرم شکم و مقعد است. خوردن گرماگرم برشته آن جهت بواسیر خونی تأیید شده است، آب خیسانده آن در تحلیل ورم لثه و درد آن موثر است.

نخود سیاه

باعث سقط‌جنین شده، شکننده سنگ‌ها و مدر فضولات است و قوی‌تر از نخود سفید می‌باشد، قوت تریاقی داشته، جهت استسقا، یرقان انسدادی، انسداد کبد و جذام نافع است. ریختن آب آن جهت رفع سردرد، زردی رخسار، خارش و بی‌حسی اندام‌ها، مفاصل و تقویت مو موثر است.

ترکیبات شیمیایی

دانه نخود دارای لیسین Lycine، سیستین Cystine، تریپتوفان، گالاکتین، ساکاروز، دکستروز و سلولز، ماده روغنی، ویتامین‌های A، B۱، B۲، C، D، E، کاروتنوئیدها، مواد معدنی نظیر مس، آهن، بور، لیتیوم، پتاسیم، فسفر، کلسیم، اسیداگزالیک، اسیدمالیک و اسیداستیک است.

خواص دارویی نخود

نخود تقویت‌کننده قلب بوده و در رفع یبوست‌های حاد و مزمن موثر است همچنین عضلات اسکلتی را تقویت می‌کند و به همین دلیل مصرف آن به ورزشکاران توصیه می‌شود. دارای خاصیت ضد سرفه و سرماخوردگی است. این ماده غذایی سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند بنابراین به افرادی که دارای بیماری‌های خود ایمنی مانند ام‌اس هستند نیز توصیه می‌شود. از بین برنده انگل‌های روده، برطرف‌کننده درد سینه و تنگی نفس، تقویت‌کننده ریشه مو، درمان زردی، درمان دردهای کلیه و افزایش حافظه است.

نخود برای درمان پوکی استخوان به دلیل منابع غنی کلسیم بسیار سودمند است. در دوران رشد استخوان‌ها و دندان‌ها مصرف آن توصیه می‌شود همچنین این ماده غذایی چنانچه با عسل ترکیب شود و به صورت یک پماد درست شود به عنوان التیام دهنده زخم‌ها مفید خواهد بود.

خواص آب نخود

خوردن آب نخود پخته با قدری نمک، بازکننده گرفتگی‌ها، مُدر و برای درد سینه و زخم‌های ریه مفید است. خوردن آب خیس کرده نخود برای کاهش ورم لثه‌ها و تسکین درد دندان مفید است.

ضدعفونی‌کننده مجاری ادراری

طبق بررسی‌های به عمل آمده مشخص شده است که نخود اثر دفع اسید اوریک و کلرورها را داشته و ضدعفونی‌کننده مجاری ادراری می‌باشد.