نگاه مردم شناختی در مقایسه ی چهل تکه دوزی غرب و ایران

چهل تکه دوزی patch work فرآیندی است که طی آن قطعات ریز و درشت و رنگارنگ پارچه های مختلف به یکدیگر دوخته می شوند و چون تکه های بسیار زیادی از این پارچه ها و قطعات در کنارهم قرار می گیرند به آن چهل تکه می گویند

● مقدمه

یکی از محصولات فرهنگ مادی و ارزشمند درتاریخ زندگانی بشر آشنایی با الیاف می‌باشد. شاید نتوان قدمت این دستاورد مهم بشری را دقیق رقم زد، اما همین بس که تار و پودهای یافته شده و به جامانده از انسان تمدن کهن سیلک در ایران خود گویای اهمیت این محصول فرهنگی به ظاهر پیش پا افتاده است.

بشر از دوران کهن به واسطه‌ی الیاف و مشتقات‌اش نیازهای بسیار زیادی راتأمین کرده و امروزه دامنه‌ی این کارکرد از مادیّات فراتر رفته و به جرأت می‌توانگفت که انسان از یک محصول مادی ساده جهت ارضای نیازهای معنوی و روحی خود استفادهمی‌کنند؛ آنچه که امروزه در جوامع مختلف دنیا تحت عنوان هنر منسوجات (Textile Art) رواج پیدا کرده را می‌توان به عنوان نمونه‌ای از کارکرد معنوی این دستاورد فرهنگیدر نظر گرفت، چون همان طور که می‌دانید پیدایش هنر در دوران پارینه سنگی جدید ازمهم‌ترین وقایع فرهنگ معنوی بشر بوده است.

دامنه‌ی این رشته‌ی هنری که در بسیاریاز جهات به هنرهای انتزاعی گرایش پیدا کرده بسیار گسترده است که از این میان تنهابه چهل‌تکه دوزی اشاره می‌کنیم، منتها هدف اساسی و کلی این تحقیق بررسی فرهنگی ومردم‌شناختی چهل‌تکه دوزی خصوصن در ایران است.

بنابر این بر اساس تعریف تایلر ازفرهنگ، چهل‌تکه دوزی را هم می‌توان به عنوان پدیده‌ای فرهنگی در نظر گرفت که درجوامع بشری رواج دارد و به عنوان نمونه‌ای از دستاوردهای انسان دارای معناست که اینمعنا به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به زندگی مردم مربوط می‌شود و در زمان‌هایمتفاوت به فراخور شرایط جامعه و فرهنگ کارکردهای متفاوتی را در زندگی انسان ایفامی‌کند.

حال از نظر کارکردگرایی (Functionalism) می‌توان گفت که هیچ عنصری درحیات جمعی ظهور نمی‌یابد مگر اینکه توانایی پاسخ‌گویی به نیازی را داشته باشد وکارکردی مثبت ایفا کند. در نتیجه به دنبال این هستیم که چهل‌تکه دوزی چگونه تحتتأثیر فرهنگ و محیط خالق آن شکل می‌گیرد و متقابلن چه کارکردهایی را در آن جامعه‌یمذکور ایفا می‌کند.

در رابطه با پیشینه‌ی این تحقیق باید گفت که تا کنونمطالعه‌ای با رویکرد مذکور در این راستا انجام نشده است. لازم به ذکر است در رابطهبا تاریخچه و پیشرفت تکنیکی این هنر مطالعات و تألیفات فراوانی در کشورهای غربیصورت گرفته و آنچه در دسترس است کتاب‌های ترجمه نشده می‌باشد که در جریان این کارمطالب مفید را ترجمه کرده‌ام. در ایران هم به جرأت می‌توان گفت که در این زمینهمطالعه‌ی جدی صورت نگرفته است و منبعی به فارسی موجود نیست. تنها در کتاب «نگرشی برروند سوزن‌دوزی‌های سنتی در ایران از هشت هزار سال پیش از میلاد تا امروز» اثرمنتخب صبا، به چهل‌تکه دوزی به عنوان نمونه‌ای از صنایع دستی اشاره‌ای کوچک شده است.

● آشنایی با چهل‌تکه دوزی و روش تهیه‌ی آن

چهل‌تکه دوزی (patch work) فرآیندی است که طی آن قطعات ریز و درشت و رنگارنگ پارچه‌های مختلف بهیکدیگر دوخته می‌شوند و چون تکه‌های بسیار زیادی از این پارچه‌ها و قطعات در کنارهم قرار می‌گیرند به آن چهل‌تکه می‌گویند.

جاذبه‌ی یک اثر چهل‌تکه در حالترنگارنگی و تنوعی است که در پارچه‌های به کار رفته در آن وجود دارد. هر کدام از اینپارچه‌ها و قطعات می‌توانند حرف‌ها برای گفتن داشته باشند و چه بسا هر قطعه سرگذشتیپر فراز و نشیب طی کرده تا در نهایت در کنار قطعات دیگر به صورت یک چهل‌تکه نیازهایمختلفی را تأمین می‌کند و در موارد مختلف به کار می‌رود مثل لحاف، رو‌تختی، ‌(بیشتردر کشورهای مخصوصاً آمریکا) کوسن،‌ پرده و …

چهل‌تکه دوزی نیاز به مهارت زیادیدارد، ‌برای انجام این کار پارچه‌های رنگی را قبل از دوخت کاملاً می‌شویند تا ازثابت بودن رنگ و شکل آن اطمینان حاصل شود، برای این کار پارچه‌های پنبه‌ای بیشترسفارش شده‌اند. پارچه‌ها به صورت مربع، مستطیل‌های ریز و درشت، لوزی،‌ مثلث، بریدهمی‌شود و از پشت به وسیله‌ی کوک‌های ریز به هم متصل می‌شوند. نکته‌ی جالب در اینتکنیک این است که با وجود چرخ خیاطی که کار را برای علاقه‌مندان،‌ آسان می‌کندتأکید بر این است که این دوخت‌ها حتماً با دست انجام شوند تا ظرافت‌ها ضمن کاررعایت شود و از طرف دیگر شکل سنتی این تکنیک حفظ شود.

چهل‌تکه دوزی به روش‌هایمختلفی انجام می‌شود که هر کدام تکنیکی خاص برای خود دارد که در اینجا فقط اشاره‌ایکوتاه و گذرا به آنها می‌کنیم و از توضیح آنها به علّت تخصصی شدن بحث خودداریمی‌کنیم:

۱) روش ساده

۲) روش معرق

۳) روش مرصعی

۴) روش نمدی

۵) روش ضخیم دوزی و برش

گذشته از این روش‌ها چهل‌تکه دوزی گاهی با تکنیک‌های خاص همراه می‌شود مثل آجیدهدوزی یا مطلسه دوزی و تکه‌ دوزی. این تکنیک‌ها با تکنیک چهل‌تکه دوزی همراه می‌شودو آن را از حالتی ساده خارج می‌کند. که در ادامه مختصراً به توضیح این دو تکنیکمی‌پردازیم.

▪ آجیده دوزی یا مطلسه دوزی (Quilt)

آجیده در فارسی به معنایبخیه زدن، سوزن زدن، خلائیدن سوزن یا درفش یا نشتر در چیزی است (فرهنگ عمید ص ۴۴). آجیده دوزی یعنی دوخت ریز و ظریف بر روی پارچه‌ای دو لایه با لایه‌ی نازکی از پنبهدر وسط آن.

آجیده دوزی یا پنبه دوزی نوعی از رودوزی‌های سنتی ایران است و ریشه‌یعمیقی در هنرهای سنتی ایران دارد. در باره‌ی سابقه‌ی آن اطلاعات دقیقی در دست نیستاما قدیمی‌ترین مدرک، مربوط به زمان هخامنشیان است به این علّت که قسمت زیرتسمه‌های تیردان‌های عصر هخامنشی با یک لایه پارچه پنبه دوزی شده آستر داده می‌شودتا سنگینی وزن آن باعث آزار شانه‌ی حمل کننده نشود (کتاب نگرشی بر سوزن دوزی‌هایسنتی ایران، ‌منتخب صبا، ص ۱۰۴). از آن دوران به بعد نمونه‌های متعددی در حجاری‌هایدوران اشکانی و ساسانی به چشم خورده و همچنین در دوره‌ی اسلامی تا زمان صفوی ایندوخت از رواج نسبی برخوردار بوده که در این دوران و همچنین در زمان‌های افشاریه،زندیه و قاجاریه هنرمندان آجیده دوز برای رویه‌ی پارچه قلمکار نقشی ریز انتخابمی‌کردند و آن را به آجیده دوزی می‌کردند و این نوع دوخت بیشتر برای تزیینرو‌بالشی، لحاف،‌ رو‌تختی،‌ البسه، کلاه‌های درویشی، ‌بقچه سوزنی ( نوعی زیراندازاست که در زمان‌های گذشته وقتی به حمام می‌رفتند همراه خود می‌بردند و بعد ازاستحمام برای پوشیدن لباس‌ها آن را زیر پای خود پهن می‌کردند)، ‌سجاده، ‌روانداز و … استفاده می‌شده و نقوش مختلفی توسط این دوخت روی پارچه ایجاد می‌شود.

▪ تکه دوزی (Applique)

تکه دوزی در فارسی به نام‌های بخارادوزی و رقعه دوزی هم معروف است. این تکنیک به این ترتیب است که قطعات پارچه بهشکل‌ها و طرح‌های گوناگون روی پارچه‌ای بزرگتر به عنوان زمینه دوختهمی‌شوند.

اما تفاوت چهل‌تکه دوزی و تکه دوزی در این است که در چهل‌تکه دوزیتکرار وجود دارد یعنی یک طرح مدام در طول کار تکرار می‌شود و این شکل‌ها معمولاً دراکثر مواقع اشکال هندسی هستند که از پشت به وسیله‌ی کوک به هم متصل می‌شوند و درکنار هم قرار می‌گیرند.

در حالی که تکنیک و روش در تکه دوزی کاملاً متفاوت استیعنی همان طور که گفته شد قطعات به جای اینکه به یکدیگر متصل شوند بر روی هم یا بهپارچه‌ای بزرگتر دوخته می‌شوند، ‌تکرار هم مانند چهل‌تکه در این تکنیک زیاد به چشمنمی‌خورد و نکته‌ی دیگر این است که طرح‌ها هم لزوماً هندسی نیستند. این تکنیک همانطور که ذکر شد،‌ بعضی مواقع در چهل‌تکه‌ها به کار می‌رود و گاهی هم تنها با آجیدهدوزی همراه می‌شود و یک لحاف یا یک تابلو و اثر هنری خلق می‌شود.

قدیمی‌تریننمونه‌های تکه دوزی که در ایران ملاحظه شده مربوط به قرون ۱۱ و ۱۲ ه. ق (۱۷ . ۱۸ م) است و در موزه‌ی متروپولینن قرار دارد. این نوع کار در ایران بیشتر در شهرهای رشت واصفهان انجام می‌شده. این تکنیک در موارد مختلف استفاده می‌شود و معمولاً جنبه‌یتزئینی دارد.

▪ چهل‌تکه دوزی در غرب

تا اینجا به طور مختصر با فرآیند چهلتکه‌دوزی و تکنیک‌هایی که آن را همراهی می‏کنند آشنا شدیم. حال هدف ما این است کهمختصراً با تاریخچه و روند تحولی چهل تکه‌دوزی در کشورهای غربی آشنا شویم. البتهقابل ذکر است که خاستگاه دقیق و مشخصی برای این کار ذکر نشده اما آنچه مسلم است،این کار در کشورهای غربی خصوصاً آمریکایی بسیار رایج بوده و هست تقریباً می توانگفت که محصولات این کار به صورت لحاف (کوئیلت) در زندگی آنها بسیار کاربرد داشته ودر حال حاضر هم کاربرد دارد. گذشته از این، کتابهای زیادی در این زمینه تالیف یانوشته شده تا این پدیده و روشهای سنتی تهیه آن را از گزند حمله نمونه‏های ماشینی وکارخانه‏ای حفظ کنند و در عین حال اطلاعات ارزشمندی هم در ارتباط با این پدیدهفرهنگی در اختیار علاقمندان می‏گذارند که در ادامه به آن می پردازیم.

از آنجا کهاین منابع به فارسی موجود نمی باشد اطلاعات این فصل می‏تواند مفید باشد و باعث شودکه علاقمندان با چهل تکه‌دوزی و نقش آن در زندگی روزمره بیشتر آشنا شوند.

اماقبل از شروع لازم است به توضیح چند اصلاح بپردازریم. یکی از این واژه‏ها کلمهٔکوئیلت است که همان طور که ذکر شد این واژه به فارسی دو معنی دارد، یکی به معنیآجیده دوزی، پنبه دوزی، لایه دوزی، است که در مورد آن توضیح داده شد و معنی دیگر آنواژه لحاف در فارسی است و احتمالاً از آنجا که معمولاً لحاف‌‌ها را پنبه دوزیمی‏کردند تا خاصیت گرمازایی داشته باشد واژه کوئیلت را برای آن به کارمی‏برند.

اما آنچه که ما در روند تحولی چهل تکه‌دوزی با آن آشنا می‏شویم شاخه‏ایاز هنرهای تجسمی است به نام (Art Quilt) که در طول کار به آن می‏پردازیم و چون اینهنر یک هنر ایرانی نیست هر چند در ایران هم کم و بیش رایج شده اما ترجیح بر آن استکه برای این اصطلاح به فارسی معادل‏سازی نشود. و در طول کار هم از همین واژه یاکوئیلت‏های هنری استفاده می‏شود.

● بررسی روند تحولی چهل تکه‏دوزی در کشورهای غربی

چهلتکه‏دوزی هم مانند هر پدیدهٔ دیگری در یک اجتماع تحت تاثیر تغییرات و تحولات داخل آنجامعه قرار گرفته و تغییر کرده به این ترتیب که در دهه‏های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ نارضایتی ازصنایع شهری، جستجو برای شیوه نوین زندگی و پاسخ دادن به دنیای صنعتی و انبوهکالاهای تولید شده به رشد و تحول بافندگی، تا خلق هنرهای انتزاعی و محیطی منجرشد.

در دهه ۶۰ طی جنبش‏های ضد فرهنگی که در کالیفرنیا به وجود آمد مثل هیپی‏هاکه احیاکنندگان فرهنگ عامه بودند، تحولی در صناعات پیش آمد و آن را از صنایع دستیسنتی به صنایع دستی معاصر تبدیل کرد. در نتیجه این تحول شاهد احیای دوباره صنعت‏هایخانگی مثل گلدوزی و تکه‌دوزی هستیم. برای مثال در دهه ۶۰ رویکرد مردم به خصوصجوانان به نوع البسه و پوشش نسبت به قبل تفاوتی چشمگیر یافت، آنها روی لباسهای جینگلدوزی می‏کردند و تی‏شرتهای رنگ شده با دست را به تن می‏کردند.

نگرش متفاوبنسبت به مصنوعات پارچه‏ای در این دهه و توجه به الیاف و تکنیکهای تهیه آنها میانمردم بدوی آمریکا و فرهنگ بومی آن مردم طی آن سالها و همچنین توجه هنر بافتآفریقائیها و مردم پرو، هنر رنگ‌آمیزی پارچه در نزد مردم خاور دور (به خصوص ژاپن)،رودوزی‏های سنتی و مروارید دوزی‏های هنری هند، البسه مردم ژاپن و هنر قالیچه وزیرانداز از بسیاری از مردم جهان نگرش متفاوتی را نسبت به محصولات پارچه‏ای ساختهشده با دست به دنبال آورد و منجر به درک عمیق تر عموم مردم به خصوص هنرمندان وصنعتگران صنایع دستی از الیاف و هنرهای مربوط به آن شد. همچنین ابداع شیوه‏های جدیدچاپ دستی به خصوص چاپ‌های روی پارچه و الیاف، فتوکپی روی پارچه، نقاشی روی پارچه بهوسیله رنگهای پارچه و افزایش توانایی آنها را در ارائهٔ تکنیک‏های مختلف مربوط بهپارچه نیز از دیگر علل تفاوت نگرش نسبت به این مسئله بود.

اما در مورد چهلتکه‌دوزی که موضوع اصلی بحث‏های ما می‌باشد هم‏، چنین تغییراتی به وضوح به چشممی‏خورد، به این ترتیب که روند تبدیل صنایع دستی چهل تکه‌دوزی به آنچه امروز به (آرت کوئیلت) معروف است، در آمریکا در محدوده سالهای بعد از جنگ جهانی دوم شکلگرفت.

کوئیلت‏های سنتی (یا به عبارتی همان لحاف‏هایی که معمولاً چهل تکه‌دوزیمی‏شوند) در سالهای ۱۹۷۰ رویکردی تدریجی به سمت هنرهای تجسمی داشت و این رویکرد بهدنبال به کارگیری تکنیک‌ها و مواد جدید در آثار و طراحی هنرمندان و کوئیلت دوزهاآغاز شد.

از سال‌های ۱۹۷۰ به بعد بسیاری از تاریخ دانان هنر به شباهت بسیاری ازکوئیلت ها به هنر انتزاعی اعتراف کردند و زمانی که نمایشگاه بزرگ چهل تکه‏هایآمریکایی و طراحی‏های انتزاعی آن ها در موزه ویتنی در آمریکا در سال ۱۹۷۰ برگزارشد، روتختی های سنتی به مثابه نوعی نقاشی بر روی دیوارهای بزرگ این موزه قرار گرفتو این برای اولین بار بود که یک حرفه خانگی به عنوان یک فرم هنری معرفی می‏شد چونهمگان بر این نکته اتفاق نظر داشتند که بین هنر مدرن تجسمی و طراحی‏های اینروتختی‌ها شباهت‌های زیادی وجود دارد، سادگی، مسطح بودن و عوامل موجود در طراحی،دفرمه شدن عناصر و اندازه‏ها، تکرار فرم‏های ساده و هنری و استفاده زیاد از رنگهایخالص و درخشان از شباهتهای کوئیلتهای(لحاف‏های) سنتی با کارهای انتزاعی رایج در آنزمان بود. (تصویر ۲۱) از این زمان به بعد بود که یک جریان تازه با عنوان آرت کوئیلتدر لحاف دوزی سنتی و همچنین در بحث هنر انتزاعی مطرح شد. این شیوه هنری که الهامگرفته‏ از کارهای سنتی است در ربع قرن اخیر توسعه زیادی پیدا کرده و امروزه هزارانهنرمند در سطح جهان به این کار مشغول هستند.

گرچه کوئیلتهای هنری پایه ساختارییکسانی لحاف‏های سنتی دارند اما انچه آنها را متفاوت می سازد استفاده از تکنیکهایمتفاوت رنگ‏امیزی پارچه، نقاشی‏روی پارچه و …. است و همچنین امروزه رفته رفته دراشکال مدرن از اندازه‏های خاص و شکل کاربردی این لحاف‏ها کاسته شده و تنوع زیادی درابعاد و کیفیت پیدا کردند و بیشتر به منظور آویختن به دیوار برای بیان دیدگاه وتفکر خالق خود تهیه می‏شوند، تا اینکه مثل کوئیلتهای سنتی به عنوان لحاف و روتختیاز آنها استفاده شود.

آنچه قابل ذکر است و در ادامه به آن بیشتر پرداخته می‏شوداین است که این کار و این هنر بیش از همه مورد توجه زنان بوده و خانمها در اینزمینه فعالیت زیادی کرده‏اند یکی از زنانی که در این زمینه بسیار فعالیت کرده خانم Jean Ray Loury است. این خانم یکی از هنرمندان تحصیل کرده‏ای است که به عنوان مادر (Art Quilt) از وی یاد می‏شود. او برای اولین بار زنان خالق کوئیلت را تشویق کرد بهخلق آثاری با طراحی‏های شخصی نه طرح‏های سنتی که الگوهای مشخص دارند. او در سال۱۹۵۶اولین اثر کوئیلت خودش را به عنوان پایان نامه تحصیلات دانشگاهی در زمینه هنرارائه کرد و تلاش‌های بسیاری در این زمینه انجام داده که تاثیرات مثبت فراوانیداشته است.

● طرح‏های مختلف کوئیلیت با مضامین متفاوت در آمریکا و کشورهای غربی

کوئیلیت دوزها هم مانند تمام دیگر هنرمندان برای پیدا کردنموضوعات کار خود به اطراف نظر داشتند. آنها تحت تأثیر طبیعت،‏خانواده، مذهب،اجتماع، عواطف، عقاید سیاسی، اتفاقات روزمره و تمام حیوانات و موضوعات اطراف خودبودند و از آنها برای طراحی‏های آثار خود استفاده می‏کردند.

نکته: قابل ذکر ومهم در تمام این بررسیها همان طور که به آن اشاره شد زنانه بودن کوئیلتها است. تاقبل از دهه ۱۹۷۰ هیچ قشری به جز زنان در تهیه و تدوین این طرح‏ها دخالت نداشتند وتاریخ و انتقال کوئیلیت‏ها منحصراً در اختیار آنها قرار داشته است. زنان توجه زیادیبه خاطرات فامیلی دارند و با هر بخیه و کوکی که به کارهای خود می‏زنند قسمتی ازتجربیات و زندگی گذشته خود و کشور خود را نقل می‏کنند.

یک نوع از کوئیلتها،کوئیلتهای تصویری (pictorial Quilt) هستند. این نوع آثار هم اتفاقات بزرگ و مهم واتفاقات معمولی و عمومی دورانی را که تهیه کننده آنها در آن زندگی می‏کرده نقلمی‏کنند. این کوئیلتها همچون دریچه‏ای هستند برای نگریستن به گذشته.

یک نمونه ازاین کوئیلتهای تصویری درخت زندگی (Tree of Life) نام دارد. این کار معمولاً رویروتختی پر کاری که توسط هندی‏ها دوخته شده به چشم می‏خورده. این طرح توسط هندی‏هابرای خوش‏ایند سلیقه انگلیسی‏ها و فرانسوی‏هایی که از طبقه بالای اجتماعی بونددوخته می‏شد. در آن زمان اروپایی‏ها عقیده و سلیقه خود را به طراحان شرقی تحمیلمی‏کردند،‏ در نتیجه بسیاری از گیاهان و جانوران دنیای غرب در کارهی هنری خاورنزدیک ظاهر شد. بنابراین طرح‏ها توسط طراحان شرقی بر اساس سلیقه اروپایی‏ها تهیهمی‏شد و تنها کاری که برای زنان سوزن دور غربی با‏قی می‏ماند این بود که این طرح‏هارا مجدداً نظم دهند و روی پارچه‏های بزرگ کتانی تکه‌دوزی کنند و سپس با پنبه دوزی ولایه دوزی کوئیلتهایی تهیه کنند که هنوز هم در موزه‏ها به چشم می خورد.

طرح دیگری که در آمریکا بسیار رایج شد (Crazy Quilt) نام دارد. هیچ الگوی خاصی بر اینکار حاکم نیست از پارچه‌های سیلک و مخمل بسیار استفاده می‌کنند و معمولاً کار رابا گلدوزی و رودوزی‌های مختلف تزئین می کنند. هدف از تهیه Crazy Quilt ها بیشتر خلقکردن یک کوئیلت کاملاً تزئینی است و معمولاً آنها را روی رختخواب و یا تکیه گاه یککاناپه پا مبل پهن می‌کردند.

با آغاز قرن ۲۰ کارخانه‌هایی روی کار آمدند کهروتختی تولید می‌کردند و از طریق کاتالوگ‌های خود به راحتی آنها را می‌فروختند. اینمسئله در واقع تهدیدی جدی به حساب می‌آمد برای محبوبیت و تهیه کوئیلتهای سنتی. درنتیجه برای حفظ آثار سنتی که همان طور که گفته شد بر هنری بودن آنها اتفاق نظر وجودداشت به تدریج افرادی آمدند و تاریخچهٔ این کا ررا مدون کردند و آثار و الگوهایقدیمی را در موزه‌ها نگهداری کردند تا با روی کار آمدن نمونه‌های مدرن کارخانه‌ایارزش آثار قدیمی و سنتی حفظ شود.

● طرح‌های مدرن در کوئیلتهای امروزی

تاکنون با آرت کوئیلت و نمونه‌هایی از طرح‌های سنتی آن اشنا شدیم. اما این جریان بهعنوان یک هنر مدرن مجدداً مضامین و طرح‌های متفاوتی را در بر می‌گیرد که کوئیلتهایمدرن را در این زمینه می توان به سه دسته تقسیم کرد.

۱) کوئیلتهایانتزاعی.

۲) کوئیلتهایی با مضامین داستانی و فیگوراتیو.

۳) کوئیلتهایی باطرح‌های برگرفته از طبیعت.

قابل ذکر است که در این آثار هیچ گونه محدودیتی دراستفاده از ابزار و رنگ و تکنیک وجود ندارد و خلاقیت در طراحی این آثار و اجرایتکنیکهای مختلف فراوان به چشم می‌خورد، همین مسئله باعث شده که از این نوع کوئیلتهامعولاً جهت دیوار آویز استفاده کنند چون کاملاً شبیه یک تابلو نقاشی هستند. با اینتفاوت که به جای بوم و رنگ از پارچه و نخ استفاده شده است. در ادامه نمونه‌هایی ازطرح‌های ذکر شده نمایش داده می‌شود تا ملاحظه شود که پارچه، پدیده‌ای که خیلی سادهاز کنار آن می‌گذریم چه قابلیتهای شگرفی دارد.

▪ کوئیلتهای با طرح‌ها و مفاهیم انتزاعی

همان طور که در بحثتاریخچهٔ این کار مطرح شد، کوئیلتهای انتزاعی از اوایل قرن ۱۹ توسط زنان آمریکاییرایج شدند. این طرح‌ها از ذهنیت و تجسم والهام‌های حاصل از زندگی هنرمند ناشیمی‌شوند. گر چه گاهی از تکنیک‌ها و طرح‌های سنتی هم در کارها استفاده می‌شود امااین طرح‌ها در نهایت با مضامین ذهنی و تجسم‌های هنرمند همراهمی‌شوند.

▪ کوئیلتهایی با مضامین داستانی وفیگوراتیو

نمونه دیگری از کوئیلتهای مدرن، حاوی مفاهیمی هستند که مربوطبه رفتارها و روابط انسانی می‌شوند. بعضی از هنرمندان معاصر در این زمینه خود را درقالب یک قصه‌گو یا یک نقاش پرتره می شناسد در حالی که بعضی دیگر کارهایشان سرشار ازنمادهای شخصی و سیاسی است. این گونه کارها هستند که حاوی مضامین فرهنگی خاص هستندچون مفاهیم به کار رفته در آنها تحت تاثیر زندگی و تفکرات، افسانه‌ها، اعتقاداتمذهبی، آرمان‌های جامعه‌ای است که هنرمند در آن زندگی می‌کند.

مریم استاد‌آقا

فهرست منابع فارسی

۱ـ پوپ، ا. یو و اکرمن، فیلیپس. (۱۹۷۱). نساجی سنتی در ایران ادوار اسلامی از کتاب سیری در هنر ایران، ‌جلد پنجم، ‌ترجمهفروهر نورماه، زریندخت صابر شیخ (۱۳۶۳)،‌ تهران، ‌سازمان صنایع دستی ایران.

۲ـجمالزاده، ‌محمد علی،‌ (۱۳۶۲). گنج شایگان

۳ـ منتخب صبا (اسفندیاری). (۱۳۷۲). انواع سوزن دوزی‌های سنتی ایران، تهران، انتشارات منتخب صبا.

۴ـ وولف، هانس، ای. (۱۳۷۲). صنایع دستی کهن ایران. ترجمه دکتر سیروس ابراهیم‌زاده، تهران، ‌انتشاراتآموزش و پرورش.

۵ـ یاوری، حسین (۱۳۶۵). جزوه نساجی و بافت. تهران، سازمان صنایع دستی ایران.

فهرست منابع لاتین

۱- Clark. M, Clare. (۱۹۹۵). Story Quilts and How to Make them.

۲- Mazloomi, Carolyn. (۱۹۹۸). Sprits of the cloth, contemporary African Quilts.

۳- MAzloomi, Carolyn. (۲۰۰۴). Threads of faith.

۴- Oliver, Celia (۱۹۹۰). ۵۵ famous Quilts from the shelburn museum in full color.

۵- Shaw. Robert. (۱۹۹۷). The Art Quilt.

منبع : سایت پنجره

---