نصایح امام چراغ راه آینده

شهید محمدباقر صدر در توصیف شخصیت حضرت امام خمینی(ره)‌ عبارت «ذوب شدن ایشان در اسلام» را بهترین و گویاترین عبارت دانسته بود، زیرا به گفته این شهید بزرگوار، ‌امام خمینی(ره)‌ در تمامی افعال و افکار خود بدین امر اهتمام می‌ورزید که «مطابق و منطبق با فرامین الهی و قرآنی بیندیشد و عمل کند این در حالی است که حضرت امام(ره)‌ در تمامی سفارشات و رهنمودهای خود از دیگران نیز می‌خواستند تا چنین باشند و خود را در تمامی اعمال و افکار در محضر خدا ببینند.» حاصل این شیوه در عمل و تفکر سبب شد که تا حضرت امام(ره)‌ از نظر اندیشه و عمل در مرتبه بسیار بالاتری از شخصیت‌های همطراز خود قرار گیرند و به موفقیت‌های بی‌نظیری در عرصه تحولات فکری، اجتماعی و سیاسی نایل شوند. موفقیت‌هایی که البته با اجرای فرامین الهی آغاز شد و در طول دوران مبارزات انقلاب و سپس تشکیل نظام جمهوری‌ اسلامی با توجه به همین ویژگی‌ ادامه پیدا کرد. در نخستین مرحله نهضت بود که حضرت امام در نخستین مواجهه و برخورد با نظام شاهنشاهی از شیوه قرآنی نصیحت آغاز کرد و آنچه را موسی ‌به تبعیت از فرامین الهی در برخورد با فرعون به اجرا گذاشته بود در به کارگیری لحنی لین و ملایم برای نصیحت کردن به اجرا درآورد و البته این شیوه امام خمینی(ره)‌ در برخورد با این افراد و مخالفینی که در معرض خطا و انحراف بودند نیز ادامه پیدا کرد.

رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز در خطبه‌های نماز جمعه ماه مبارک رمضان (۲۰‌/‌۶‌/‌۸۸)‌ سیره سیاسی امیرمومنان حضرت علی(ع)‌ و تبلور آن در مشی عملی امام راحل و برخورد با معارضان حکومت اسلامی را تشریح فرموده و آن را ملاک برخورد نظام با برهم زنندگان ‌نظم عمومی و اخلالگران امنیت ملی معرفی کردند. معظم له با تاکید بر این‌که باید از سیره و رفتار امیرالمومنین(ع)‌ سرمشق گرفت شاخصه‌های سیاست‌ورزی حضرت امیر(ع)‌ را مورد اشاره قرار داده و بر ایستادگی جدی آن حضرت در برابر انحراف و ظواهر دینی و عدم رفتار یکسان با آنها تصریح فرمودند.

مقام معظم رهبری انشعابات در جریان‌های ‌سیاسی پس از انقلاب را به ۲ دسته انشعاب بر سر اصول و مبانی و عقیدتی و انشعاب بر سر منافع تقسیم فرموده و سپس نوع برخورد حضرت امام (ره)‌ با هر یک از آنها را به تاسی از سیره ‌سیاسی امیرمومنان(ع)‌ تبیین کردند. به فرموده ایشان: حضرت امام(ره)‌ در مقابل دولت موقت، مخالفان لایحه قصاص، گروهک منافقین و حتی رئیس‌جمهور و بالاتر از آن قاطعیت نشان دادند. البته مدارا می‌کردند، نصیحت می‌کردند، وقتی احساس می‌کردند مدارا دیگر امکان ندارد برخورد می‌کردند. مقصود از برخورد امام راحل با کسی که در مقامی بالاتر از رئیس‌جمهور قرار داشت کاملا واضح و روشن بود که به ماجرای عزل منتظری از قائم‌مقام رهبری اشاره داشت. آنچه برای بنیانگذار نظام اسلامی اصل بود که به خاطر آن هم با مخالفان مسلح نظام مقابله می‌کرد و هم با لیبرال‌های هوادار آمریکا و هم حذف امثال منتظری را لازم می‌کرد. حفظ اسلام و انقلاب اسلامی و جلوگیری از انحراف در مبانی و اصول نظام اسلامی بود. ملاک ثابتی که رهبر معظم انقلاب درخصوص آن می‌فرمایند: «برخورد امام(ره)‌ ربطی به علت معارضه نداشته و ممکن بود علت معارضه اختلاف بنیادین باشد، اما برخی هم بر سر منافع دعوا داشتند. هر دو گروه مشمول برخورد واقع می‌شدند. کی؟ وقتی که می‌خواستند مبانی غلط را مانند سم مهلکی در روح و کالبد نظام رسوخ دهند». به فرموده ایشان: وقتی امام این خطر را احساس می‌کردند مدارا را کنار می‌گذاشتند و با آنها قاطعانه برخورد می‌کردند. یعنی نظام اگر در مقابل انحرافات عملی و انحرافات عقیدتی افراد و مسوولان کوتاهی کند نظام از مسیر خودش منحرف می‌شود و این نقطه‌ای است که اگر برخورد صورت نگیرد مسوولیت‌آور است.

بر همین اساس امام راحل در اولین روزهای آخرین سال عمر پربرکت خویش نسبت به خطر بزرگی که نظام اسلامی را از درون تهدید می‌کرد احساس خطر نمودند و طی‌ نامه‌‌‌ای به تاریخ ۶‌/‌۱‌/‌۶۸ منتظری را از سمت قائم‌مقام رهبری عزل فرمودند. آن امام همام در این نامه به دل پرخون و قلب شکسته خود اشاره فرمودند و علت تصمیم خود را خطر نفوذ لیبرال‌ها و منافقین برشخص آقای منتظری ذکر کرده و تصریح داشتند که «شما در اکثر نامه‌ها و صحبت‌ها و موضعگیری‌هایتان نشان دادید که معتقدید لیبرال و منافقین باید بر کشور حکومت کنند. به قدری مطالبی که می‌گفتید دیکته شده منافقین بود که من فایده‌ای برای جواب به آنها نمی‌دیدم.

در مساله مهدی هاشمی قاتل، شما او را از همه متدینین متدین‌تر می‌دانستید و با این که برایتان ثابت شده بود که او قاتل است مرتب پیغام می‌دادید که او را نکشید.» منتظری اما نصایح امام‌(ره)‌ را جدی نگرفت و همچنان ملعبه لیبرال‌ها و منافقین جدید قرار گرفت که یک بار پس از انتخاب سیدمحمد خاتمی به ریاست جمهوری از او خواست تا مطالبات هنجارشکنانه‌ای به واسطه رای ۲۰ میلیونی خویش مطرح کند که منجر به غائله ۱۳ رجب شد و بار دیگر منتظری در حوادث پس از انتخابات ریاست‌جمهوری دهم گوش خود را بر آن توصیه امام راحل بست و باز هم مورد سوءاستفاده آمریکا، غرب، لیبرال‌ها و منافقین قرار گرفت.

در هر صورت بازخوانی فرمایشات امام‌(ره)‌ می‌تواند برای همه ما راهگشا باشد و معیاری باشد برای تعیین حق از باطل آن هم در زمانه فتنه که خصوصیت اصلی‌اش سخت بودن تشخیص حق از باطل است.

امام راحل در بیان اهداف عناصر تفرقه‌افکن و تضعیف‌کنندگان نظام و ارزش‌ها می‌فرمایند «اخیرا دست‌‌های پنهان و آشکار غرب و شرق به منظور ایجاد شکاف و اختلاف میان طرفداران انقلاب اسلامی به حیله جدیدی متوسل شده‌اند که مسوولان عزیز و رده بالاهای کشورمان و نیز شخصیت‌ها و چهره‌هایی از مجلس و دولت و روحانیون را به تفکر و گرایشات وابستگی و همچنین عدول از مواضع گذشته و نهایتا به شرق‌گرایی یا غرب‌گرایی متهم نمایند و موذیانه با طرح مسائلی از این قبیل که فلان شخصیت نظام جمهوری اسلامی راست‌گرا یا میانه‌رو یا سازشکار و غرب‌گراست یا فلان مسوول تندرو و انقلابی شده است که نتیجتا اعتماد مردم را به دست‌اندرکاران نظام سلب نمایند.» (امام خمینی‌(ره)‌، صحیفه نور، جلد ۲۱، ص ۳۶)‌

ایشان همچنین در تحلیل و بیان لزوم مقابله با منتقدین معاند می‌فرمایند: «از جمله چیزهایی که محتمل است توطئه باشد برای تضعیف دولت اسلامی، مطالبی است که در بین ملت پخش می‌شود و در رسانه‌ها تعقیب می‌شود و از دولت انتقادهای غیرصحیح می‌‌شود و کوشش می‌شود دولت را در نظر مردم بد جلوه دهند،‌دوستان از این توطئه غافل و دشمنان در کمین هستند. من نمی‌گویم دولت صددرصد موفق است، لکن می‌گویم خدمتگزار است و کوشش دارد انجام خدمت نماید. (امام خمینی‌(ره)‌، صحیفه نور،‌جلد ۱۹، ص ۲۰۴)‌

امام خمینی(ره) با تیزبینی عجیبی که داشتند به توطئه شایعه‌سازان و شایعه‌پراکنان نیز اشاره دارند و می‌فرمایند: «امروز یکی از نقشه‌های بزرگ آنهایی که می‌خواهند این کشور را، همه اشیایش را ببرند و همه خزاین ما را ببرند و از راه‌های دیگر مایوس شده‌اند، شایعه است،‌ شما در هر جا که بروید می‌بینید که یک شایعه‌هایی درست کرده‌اند یا برای یک گروه یا برای یک اشخاص از هر طرف که می‌بینند شایعه‌سازی فراوان است به حرف شایعه‌سازان گوش فرا ندهید.»

● لزوم جلوگیری از نفوذ عناصر فاسد در دانشگاه‌ها

امام خمینی(ره)‌ در لزوم جلوگیری از نفوذ عناصر فاسد دارای گرایش به غرب و شرق در دانشگاه‌ها می‌فرمایند: «اکنون بحمدالله تعالی دانشگاه‌ها از چنگال جنایتکاران خارج‌شده و به ملت و دولت جمهوری اسلامی است در همه اعصار که نگذارند عناصر فاسد دارای مکتب‌های انحرافی با گرایش به غرب و شرق در دانشسراها و دانشگاه‌ها و سایر مراکز تعلیم و تربیت نفوذ کنند و از قدم اول جلوگیری نمایند تا مشکل پیش نیاید و اختیار از دست نرود.» (صحیفه نور، جلد ۲۱، ص۱۰۲)‌

تاکید امام بر برخورد و مقابله با عالمان و متفکرین بی‌تقوا نیز در جای جای سخنان امام به چشم می‌خورد، آنجا که اشاره دارند که «صدمه‌هایی که وارد می‌شود بر مملکت غالبا از این متفکران بی‌پرورش، آموزش‌های بی‌پرورش واقع می‌شود، علم را تحمیل می‌کنند لکن تقوا ندارند، لکن پرورش باطنی ندارند، از این جهت عمال خارجی می‌شوند.

از این جهت نقشه‌ها را برای فنای مملکت خودشان می‌کشند. (صحیفه نور، جلد ۸، ص۱۱۹)‌ «استکبار وقتی که از نابودی مطلق روحانیت و حوزه‌‌ها مایوس شد، دو راه را برای ضربه زدن انتخاب کرد، یکی راه ارعاب و دیگری راه خدعه و نفوذ در قرن معاصر، وقتی حربه ارعاب و تهدید چندان کارگر نشد، راه‌های نفوذ تقویت گردیده، اولین و مهم‌ترین حرکت، القای شعار جدایی دین از سیاست است که متاسفانه این حربه در حوزه و روحانیت تا اندازه‌ای کارگر شده است تا جایی که دخالت در سیاست دون‌ شان فقیه و ورود در معرکه سیاسیون تهمت وابستگی به اجانب را به همراه می‌آورد. یقینا روحانیون مجاهد از نفوذ بیشتر زخم برداشته‌‌اند.» (صحیفه نور، ج ۲۱، ص۹۱)‌

این جمله امام هشداری است به مسوولان که مقابله کنند با کسانی که به جدایی دین از سیاست دامن می‌زنند.

نگاهی گذرا به چنین گزینه‌هایی از سخنان امام راحل، استراتژی مبارزاتی امام خمینی(ره)‌ را در برخورد با مخالفان و دشمنان اسلام ترسیم می‌کنند.

از سوی دیگر از آنجا که شناخت و شناسایی دشمن از ضروریات انکارناپذیر و بدیهی هر مبارزه به شمار می‌آید لذا دشمن‌شناسی در استراتژی مبارزاتی امام راحل(ره)‌ یکی از شاخص‌های اساسی به حساب می‌آید. آن حضرت با الهام از فرهنگ غنی اسلام و قرآن، دشمن‌شناسی را در طیف‌ها و مصادیق گوناگونی طبقه‌بندی کرده‌اند که عبارتند از:

۱) شیطان‌شناس

۲) طاغوت‌شناس

۳) صهیونیست‌شناس

۴) استکبار و آمریکا

۵) ابرقدرت‌های شرق و غرب

۶) سرمایه‌داران و مرفهین بی‌درد

۷) متحجران، مقدس‌نماها و روحانی‌‌نماها

۸) ساده‌لوحان و منحرفین

۹) عناصر نفوذی و سرسپرده

۱۰) غرب‌زدگان

۱۱) منافق‌شناس

۱۲) لیبرال‌ها و انقلابی‌نماها

۱۳) ملی‌گر‌اها

۱۴) نهضت آزادی و ...

با شناخت ماهیت دشمنان در طیف‌ها و طبقات مختلف، لزوم مقابله جدی و قاطع با آنها در استراتژی مبارزاتی امام(ره)‌ مطرح می‌شود و هیچ‌گونه تساهل و تسامح و شایبه سازشکاری و سیاسی‌کاری در این میان راه ندارد و از مصادیق بارز انحراف از خط اصیل اسلامی امام(ره)‌ به حساب می‌آید.

عباس محمدنژاد