سرقت از جنسی دیگر

تا همین چند وقت پیش، وقتی صحبت از سرقت و دزدی می‌شد، بیشتر ما دزدی را تصور می‌کردیم که از دیوار مردم بالا می‌رود یا به بانک و فروشگاهی دستبرد می‌زند.
اما این روزها، انگیزه‌های …

تا همین چند وقت پیش، وقتی صحبت از سرقت و دزدی می‌شد، بیشتر ما دزدی را تصور می‌کردیم که از دیوار مردم بالا می‌رود یا به بانک و فروشگاهی دستبرد می‌زند.

اما این روزها، انگیزه‌های مختلف باعث شده است ساحت گرانسنگ‌ترین دستاورد انسان علم نیز به ننگ سرقت آلوده شود. اگر چه سرقت‌ علمی، موضوع تازه‌ای نیست و از روزگار قدیم، داستان‌های فراوانی درباره این سرقت‌ها روایت می‌شده است، اما در دوران امروزی که جهان به دهکده‌ای کوچک تبدیل شده و رشد دانش بدون توجه به مرزها اتفاق می‌افتد، این موضوع حادثه‌ای به مراتب دردناک‌تر است.

در چند هفته اخیر، بارها شاهد مطرح شدن بحث سرقت‌های علمی، استفاده از مقاله‌های دیگران و عدم ارجاعات اصولی در این مقاله‌ها در جامعه علمی ایران بودیم که متاسفانه واکنش‌هایی نیز در معتبرترین نشریات علمی جهانی داشته است.

سرقت علمی موضوعی است که برای عموم جامعه بی‌ضرر به نظر می‌رسد و تنها برای کسب اعتبار بیشتر فرد یا گروهی انجام می‌شود اما بد نیست بدانیم، اگر جلوی این عمل بظاهر بی‌اهمیت گرفته نشود، به اعتبار علمی کشور در مجامع بین‌المللی ‌خدشه جدی وارد می‌شود.

به این حقیقت، وقتی بیشتر اعتقاد پیدا می‌کنیم که بدانیم موفقیت‌ها و پیشرفت‌های علمی و تحقیقاتی ایران در حوزه‌های مختلف طی سالیان اخیر آنچنان آشکار و پیشرونده بوده که مورد تحسین معتبرترین مجامع و نشریات علمی جهان قرار گرفته است، پدیده مبارکی که نه فقط به ارتقای جایگاه جامعه علمی (در شرف تکوین)‌ ایران در سطح بین‌المللی کمک بزرگی کرده، بلکه شان و اعتباری ویژه به علم و علم‌آموزی در جامعه و در میان مدیران و تصمیم‌گیرندگان کشور بخشیده است بنابراین در شرایطی که مجامع و نهادهای مختلف جهان تحرکات علمی و پژوهشی ایرانیان را بدقت تعقیب می‌کنند و کوچک‌ترین تحولات در شاخص‌های کمی و کیفی علم‌سنجی و آمار مقالات ما را مدنظر دارند، می‌بایست فعالان عرصه علمی کشور هم با حساسیت و دقت بیشتر عمل کنند و از هر گونه اشتباهی که باعث زیر سوال بردن تلاش‌های گروهی دانشمندان کشور باشد، بپرهیزند.

همین دلیل محکم هم باعث شده تا جمعی از استادان دانشگاه‌های شریف، تهران، مدرس، بهشتی، اصفهان و تعداد دیگری از دانشگاه‌های داخل و خارج کشور درصدد مبارزه با تقلب در جامعه دانشگاهی برآیند. از اقدامات این حرکت دانشگاهی، معرفی سرقت‌های علمی و متقلبان دانشگاهی، معرفی و پیگیری مقالات کپی‌شده و جعلی، معرفی مجلات بی‌ارزش علمی، ترویج اخلاق علمی و... است.

استادان بنیانگذار این حرکت در توضیح دلایل این تلاش دانشگاهی اعلام کرده‌اند: متاسفانه ما شاهد گسترش حرکت‌های غیراخلاقی در فضای علمی کشور هستیم که با انگیزه‌هایی همچون اخذ مدرک یا ارتقای مرتبه دانشگاهی صورت می‌گیرد.

حرکتی که از سوی این استادان شروع شده، مطمئنا باید توسط تک‌تک افرادی که به ایران و ایرانی علاقه‌مندند، مورد حمایت قرار گیرد تا با تمام توان از تکرار این اتفاقات جلوگیری شود و نهضت تقلب‌زدایی در کشور تسری یابد. فراموش نکنیم که این اقدامات نه‌تنها منافع یک فرد، بلکه آبرو و حیثیت یک جامعه را زیر سوال می‌برد.

بهاره صفوی