تولید انبوه Mass Production

استعمال شیوه فنی و ماشین برای بدست آوردن مقدار زیادی از محصولات قالبی و یکنواختی، تولید انبوه کالاها به‌وسیله ماشین و بر پایه تقسیم کار. [دکتر موچهر فرهنگ]
تولید انبوه به شدیدترین …

استعمال شیوه فنی و ماشین برای بدست آوردن مقدار زیادی از محصولات قالبی و یکنواختی، تولید انبوه کالاها به‌وسیله ماشین و بر پایه تقسیم کار. [دکتر موچهر فرهنگ]

تولید انبوه به شدیدترین وجهی به چشم می‌خورد، به نحوی که چهره جهان فعلی را دگرگون کرده است. هدف این آهنگ سریع رشد و گسترش فعالیت‌های تولیدی همانا ارضای خواست‌ها و رفع نیازهای روزافزون بشر معاصر است که به نوبه خود موجب سبقت جستن فوق‌العاده تقاضا بر عرضه می‌شود.

تولید انبوه ـ علی‌رغم ارتباط آشکارش، تولید انبوه نتیجه فرعی برای انقلاب صنعتی نبود، چه شیوه‌های گوناگون تولید انبوه از روزگاران باستانی وجود داشته از جمله تولید کارخانه‌ای ظروف و اشیاء سفالی و سرامیک در یونان باستان و در برخی از کشورهای باستانی دیگر رواج و رونق داشته، با فرا رسیدن مرحله استفاده از نیروی آب و آنگاه بخار کار تولید انبوه‌ رو به سامان نهاد به‌ویژه در صنعت ریسندگی و بافندگی این شیوه معمول و به‌کار بسته شد.

برخی پنداشته‌اند که ایالات متحده آمریکا بود که کار تولید انبوه مدرن را سامان بخشید چه الی ویتنی از جمله پیشگامان ایجاد تولید انبوه در ساخت تفنگ‌های قدیمی در دهه ۱۷۹۰ بود.

جان هال تفنگ‌ساز نیوانگلندی که در ۱۷۶۹ در ماین تولد یافت در تولید پیستون‌های سنگ چخماقی و ساختن بسیاری از ابزارهای دقیق در راه تولید انبوه و فراهم کردن زمینه‌های مساعد خط تولید انبوه بی شاز ویتنی کوشید. مارک ایسامبارد برونل فرانسوی با استفاده از نیروی بخار یک خط تولید و با بکار بستن تکنیک‌های جالب در یک ۱۳۰۰۰۰ پولی برای کارخانه‌های کشتی‌‌سازی تولید کرد. پیشرفت‌های برونل سبب شد ه در انگلستان نیز به‌وسیله هنری مادزلی مخترع بلند آوازه، کار تولید انبوه را پیشرفت و ترقی داد و با ساخت ابزارها و لوازم صنعتی مورد نیاز روزگار خود و با استفاده و به‌کار بستی از شیوه‌های تولید انبوه کوشید. دیری نگذشت که در ایالات متحده آمریکا کار و شیوه تولید انبوه به‌وسیله اولیور ایوانس مخترع معروف از جمله اختراع آسیای آردسازی خودکار در ایالات متحده آمریکا صورت گرفت.

ساموئل کلت والیشا کینگ روت نیز مخترعان برجسته‌ای بودند که در روند پیشرفت‌های صنعتی با به‌کار بستن شیوه تولید انبوه نامور و بلندآوازه و مایه رونق اقتصادی کشور خود شدند.

الی‌تری نیز شیوه‌هائی برای برقراری و گسترش شیوه‌های تولید انبوه به‌کار بست از جمله ساعت سازی را در اوائل سده ۱۸۰۰ رونق داد. و جرج ایستمن تکنیک‌های جالبی برای خط تولید، تولید انبوه تولیدات کارخانه‌ای ابداع کرد و در قرن بعد فیلم عکاسی به‌صورت تولید انبوه عرضه شد. اما پیشرفت واقعی تولید انبوه با ایجاد خط تولید اتومبیل به‌وسیله هنری فورد در ساخت مدل t اتومبیل فورد حاصل شد.

چه در کارخانه اتومبیل سازی فورد در شهر دیترویت در یک قسمت بدنه اتومبیل و در خط تولید دیگر قسمت‌های دیگر اتومبیل از قبیل سوار کردن قطعات و اجزاء مختلف موتور مونتاژ و سوار می‌شد.

در دهه ۱۹۴۰ سایروس مک‌کورمیک چندین دهه پیش از دست به‌کار شدن هنری فورد در ایجاد خط تولید در کار ایجاد خط تولید نقش برجسته‌ای ایفا کرد و در حقیقت رانسوم الی اولدز (۱۸۶۴ ـ ۱۹۵۰) در کار ایجاد خط تولید پیش از ایجاد خط تولید مدل t اتومبیل فورد نقش برجسته‌ای داشت. با این‌حال علی‌رغم اقدامات مخترعان گذشته، هنری فورد در ایجاد خط تولید و تولید انبوه نقش بس چشمگیری دارد. چه تولید یکدستگاه اتومبیل مدل t که در آغاز ۱۲ و یک‌دوم ساعت وقت می‌گرفت به یک ساعت و سرانجام به نیم ساعت تقلیل و بهای یک دستگاه اتومبیل به ۸۵۰ دلار ـ در ۱۹۰۸ به ۲۹۰ دلار در ۱۹۲۷ کاهش یافت تا جائی‌که بیش از نیمی از اتومبیل‌های ساخته شده فروش رفته در دنیا را از سال ۱۹۰۸ تا ۱۹۲۷ تنها هنر فورد عرضه نمود.

ایجاد خط تولید و بکار بستن شیوه‌های نوین تولید انبوه سبب پدیدار شدن تخصص‌ها و ظهور افراد متخصص در زمینه‌های گوناگون فنی و صنعتی گشت و با ورود کارگران ماهر و متخصصان ورزیده بیش از پیش بر رونق صنعتی افزوده شد و تولیدات صنعتی و کارخانه‌ها بیک نظام استاندارد جهانی رسید.