زبان

آیا در آینده‌ای نزدیک، بخش عمده‌ای از زبان‌ها محکوم به نابودی‌اند؟ زبان‌شناسان برآورد می‌کنند که یک زبان تنها به شرطی می‌تواند زنده بماند که حداقل ۱۰۰۰۰۰ نفر گویشور داشته …

آیا در آینده‌ای نزدیک، بخش عمده‌ای از زبان‌ها محکوم به نابودی‌اند؟ زبان‌شناسان برآورد می‌کنند که یک زبان تنها به شرطی می‌تواند زنده بماند که حداقل ۱۰۰۰۰۰ نفر گویشور داشته باشد. امروز، حدوداً نیمی از ۶۰۰۰ زبان موجود در دنیا کمتر از ۱۰۰۰۰ و یک چهارم از زبان‌ها کمتر از ۱۰۰۰ گویشور دارند. تنها حدود بیست زبان هستند که صدها میلیون نفر بدان سخن می‌گویند. مرگ زبان‌ها پدیدهٔ تازه‌ای نیست. از زمانی که زبان تنوع یافتند، لااقل ۳۰۰۰۰ زبان (یا به قول بعضی نیم میلیون) پدید آمده و ناپدید شده‌اند، بی آن‌که هیچ ردپایی از خود به جای گذاشته باشند (هیچ کدام از این زبان‌ها ۵۰۰۰۰۰ نفر گویشور نداشته‌اند). زبان‌ها اغلب طول عمری نسبتاً کوتاه و میزان و مرگ و میر بسیار بالایی دارند. کمتر زبانی مثل زبان‌های باسکی، مصری، چینی، یونانی، عبری، لاتین، فارسی، سانسکریت و تامیل هستند که بیش از ۲۰۰۰ سال قدمت داشته باشند.

اینترنت و تضعیف زبان‌ها (اقلیت)

اما سرعت مرگ و میر زبان‌ها مطلب تازه‌ای است. فتوحات استعماری اروپا کاهش عمده‌ای را در تنوع زبانی ایجاد کرد، و لااقل ۱۵ درصد از تمامی زبان‌های زندهٔ آن زمان را از بین برد. اروپا در ۳۰۰ سال گذشته ۱۲ زبان را از دست داده و استرالیا ۲۰ زبان از ۲۵۰ زبانی را که در پایان قرن هجدهم به آنها تکلم می‌شد، حفظ کرده است. در برزیل، از دورهٔ استعمار پرتغال در سال ۱۵۳۰ تاکنون، حدود ۵۴۰ زبان (سه‌چهارم مجموع زبان‌ها) از میان رفته‌اند.

پیدایش حکومت‌های ملی که وحدت منطقه‌ای‌شان با تجانس زبانی‌شان ارتباطی تنگاتنگ داشت نیز در گزینش و تحکیم زبان‌های ملی و تضعیف دیگر زبان‌ها نقش بزرگی داشته است. با تلاش‌های فراوانی که در راه استقرار یک زبان رسمی در آموزش، رسانه‌ها و سازمان‌های دولتی صورت گرفته، دولت‌های ملی تعمداً سعی در حذف زبان‌های فرعی داشته‌اند.

این روند یک دست‌سازی با روند پیشرفت علمی و صنعتی شدن، که روش‌های ارتباطی نوین، سریع، صریح و عملی را در ارتباطات به همراه خود آورد،تقویت شد. تنوع زبان‌ها مانعی در امر تجارت و گسترش دانش به‌شمار می‌رفت. یک زبانگی به صورت یک آرمان درآمد. بدین ترتیب در اواخر قرن نوزدهم فکر زبانی جهانی پا به عرصهٔ وجود نهاد ـ حتی بازگشت به زبان لاتین مورد بررسی قرار گرفت ـ این فکر منجر به پدید آمدن تعداد زیادی از زبان‌های ساختگی شد که اولین آنها ولاپوک (volapuk) بود. زبان اسپرانتو (Esperanto) نیز یکی دیگر از این زبان‌ها بود که با استقبال بیش از حد مواجه شد و بیش از همه دوام آورده است.

اخیراً بین‌المللی کردن بازارهای مالی، تراکم اطلاعات به کمک رسانه‌های الکترونیکی و دیگر جنبه‌های جهانی شدن، خطر تضعیف زبان‌های (کوچک) را تشدید کرده است.

زبانی که در اینترنت نباشد زبانی است که در دنیای نوین (دیگر وجود ندارد) این زبان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و در تجارت هم به کار نمی‌آید.

اکنون در جهان هر سال ده زبان خاموش می‌شوند که این در تاریخ امری بی‌سابقه است. افق آینده نیز تیره‌تر به نظر می‌رسد. برخی چنین پیش‌بینی کرده‌اند که ۵۰ تا ۹۰ درصد زبان‌های فعلی در این قرن از بین می‌روند. بدین سبب حفظ آنها امری ضروری به شمار می‌رود.

تأثیرات مرگ زبان‌ها به چند دلیل از اهمیت عمده‌ای برخوردارند. نخست آن‌کهاگر ما همه به یک زبان صحبت کنیم این احتمال وجود دارد که مغز ما بخشی از قابلیت طبیعی خلاقیت زبانی خود را از دست بدهد. هیچ‌گاه نمی‌هٔوانیم به کنه خاستگاه‌های زبانی انسانی دست یابیم یا رمز و راز (زبان‌های نخستین) را بگشاییم. با مرگ هر زبان، فصلی از تاریخچهٔ آدمی بسته می‌شود.

چند زبانگی دقیق‌ترین بازتاب چند فرهنگی است. نابودی چند زبانگی بی‌چون و چرا به نابودی چند فرهنگی می‌انجامد. تحلیل یک زبان بدون ایجاد ارتباط با فرهنگ یک قوم و شیوهٔ زندگی‌شان، جلوه‌های نبوغ جمعی آنان را از بین می‌برد. زبان نه تنها ابزار عمدهٔ ارتباط میان انسان‌هاست، بلکه جهان‌بینی گویشوارنش، قوهٔ تخیل آنها و روش‌های انتقال دانش‌شان را نیز بیان می‌کند.

زبان سطح بالا High -Levellangue

یک زبان برنامه‌نویسی کامپیوتر که به منظور فراهم ساختن امکان نوشتن برنامه‌هائی توسط افراد، بدون دانستن طرز کار داخلی کامپیوتر، طرح‌ریزی شده است. یک دستورالعمل در زبان برنامه‌نویسی سطح بالا، تنها به یک دستورالعمل به زبان ماشین ترجمه نمی‌شود. یک دستورالعمل به زبان ماشین ترجمه نمی‌شود. یک دستورالعمل سطح بالا می‌تواند به تعداد زیادی دستور‌العمل کد ماشین ترجمه شود.

زبان ماشین

کد باینری که کامپوتر بلافاصله آن را می‌فهمد، تمام زبان‌های سطح بالا باید پیش از اجرای فرمان‌هایشان توسط کامپیوتر به زبان ماشین ترجمه شوند.

‌● زبان مورد نیاز شبکه اینترنت

java زبان برنامه‌ریزی شده برای اینترنت است. این زبان قابل مقایسه با زبان up hypertext mark است که برای ایجاد شبکه گسترده جهانی صفحات به کار گرفته شد و توسط کمپانی نرم‌افزار آمریکایی Sastems sun micro ارایه شد. کاربردهای برنامهریزی شده در java موسوم به java applets امکان به‌وجود آوردن کاربردهای حافظه‌ای فشرده، همچون انیمیشن‌های پیچیده بر روی دستگاه ارایه رایانه‌ای اطلاعات که در آن رایانه به جای مراجعه کننده، اطلاعات را دریافت می‌کند. این امر میزان داده و نسبت انتقال آنها را افزایش می‌دهد.

زبان‌های برنامه‌نویسی:

زبان اسمبلر (assembler)

اولین برنامه‌های کامپیوتری به زبان ماشین (Machine Language) نوشته و انجام می‌شد، از آنجا که زبان ماشین مشکل و برنامه‌نویسی براساس آن با خطا هموار بود، زبان‌های برنامه‌نویسی برای ساده‌تر کردن انجام کار اختراع شد.

اولین زبان‌های برنامه‌نویسی، زبان‌هایی بود که در آنها از نمادها و نشانه‌ها (سمبولیکی) استفاده می‌شد، که به زبان اسمبلر معروف است. در این زبان‌ها برای دستورالعمل‌ها از نشانه‌ها استفاده می‌شد. این زبان‌ها بسیار نزدیک به زبان ماشین هستند و از این نظر سطح پایین (Low -Level Language) معروفند.

یک برنام زبان اسمبلر شامل یک سری عبارات یا دستور العمل‌هاست که کامپیوتر را در جهت انجام برنامه هدایت می‌کند. یک عبارت زبان اسمبلر شالم سه قسمت است:

۱) یک لیبل

۲) یک کد عملیاتی

۳) یک یا چند عامل

فورتون

یک نوع زبان برنامه‌نویسی است که در آن عبارت‌های برنامه زیاد به زبان ماشین (مشخصات داخلی کامپیوتر) بستگی ندارد (زبان برنامه‌نویسی سطح بالا)

(High-level language) نامیده می‌شود. به‌طور کلی یک زبان سطح بالا می‌تواند در بسیاری از کامپیوترها مفید واقع شود و به کار رود. این سبب می‌شود که برنامه‌نویسی ساده‌تر و کم خطاتر نوشته شود.

کوبول

یکی از پرمصرف‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی برای کاربردهای تجاری زبان کوبول = Oriented Language COBOL Common Business است. کوبول توسط گروهی از سازندگان و متخصصان کامپیوتر در سال ۱۹۶۰ طراحی شد.

یکی از هدف‌های زبان کوبول آن بود که زبان مستقل از ماشین باشد، به عبارت دیگر برنامه‌ای که به زبان کوبول نوشته می‌شود. باید بتواند بدون تغییر یا با تغییر جزئی، بر روی انواع ماشین‌ها قابل اجرا باشد.

پی.ال.وان

در دهه ۱۹۵۰ کاربردهای کامپیوتر و طبقه‌بندی‌های کامپیوتر به دو مجموعه بزرگ (تجاری) و (علمی) تقسیم شدند.

از یک طرف دانشمندان به نرم‌افزارهائی نیاز داشتند که قادر باشند به سرعت عملیات محاسباتی را، با عملیات ورودی/ خروجی محدود، انجام دهند و از طرف دیگر کاربران به ابزارهای اعشاری محتاج بودند. برای پاسخ به این نیاز، شرکت آی، بی، ام در دهه ۱۹۶۰ به یک سری تحقیقات جدید برای ابداع یک زبان جدید دست زد. هدف آن بود که زبانی پیشنهاد کنند که هم قابلیت‌ەای فورتون را داشته باشد و هم ابزاری برای مهندسان باشد.

نتیجه کار زبان پی. ال. وان (PL/I=Programming Language) بود. PL/I در سال ۱۹۶۶ معرفی شد. طراحان این زبان از قابلیت فورتون و کوبول تواماً سود جسته بودند چون کوبول دارای مشخصاتی از هر دو زبان است.

بیسیک

پرکاربردترین زبان برای کامپیوترهای شخصی (pc) زبان بیسیک (BASIC) می‌باشد. بیسیک (Basic = Beginners Aii - Purpos Symbolic Code) زبانی است که در سال ۱۹۶۵ در دانشکده دارتموت برای استفاده آکادمیک ابداع شد.

در ابتدا بیسیک بسیار دقیق با کاربردی محدود بود. منظور از ابداع آن زبانی بود که خیلی سریع توسط دانشجویان آموخته شود. این زبان دارای دستورایت محدوداست و خیلی سریع برنامه‌ها را می‌توان توسط آن نوشت و مسایل علمی را حل کرد.

هم زمان با گسترش میکروکامپیوترها میکروکامپیوترها در دهه ۱۹۷۰، بیسیک به‌عنوان زبان ابتدائی انتخاب شد و روی کامپیوترها قرار گرفت. و بدین ترتیب با توجه بر وجود میلیون‌ها کامپیوتر شخصی در دنیا، می‌توان بیسیک را یکی از معروف‌ترین زبان‌ها دانست.

پاسکال

زبان پاسکال در سال ۱۹۶۸ توسط یک دانشمند کامپیوتر به‌نام نیکلاس ورت (Niklaus Wirth) در مؤسسه انفورماتیک زوریخ اتریش تعریف شد و در سال ۱۹۷۱ اولین کامپایلر آن نوشته شد.

پاسکال یکی از اولین برنامه‌های عمده کامپیوتری است که برنامه‌سازی ساخت یافته را به‌طرز ملموسی قابل اجرا کرده است. برنامه‌سازی ساخت یافته براساس یک نظریهٔ معروف بنا شده است. براساس این نظریه، هر برنامه‌ای با ترکیبی از سه ساختار زیر قابل پیاده‌سازی است. این ساختارها عبارتند از:

۱) دنباله‌ای از عملیات

۲) ساختارهای منطقی

۳) حلقه‌های تکرار. توسط زبان پاسکال به سادگی می‌توان این سه نوع ساختار را توصیف نمود.

زبان پاسکال هم بر روی کامپیوترهای شخصی و هم کامپیوترهای بزرگ قابل استفاده است. زبان پاسکال به خاطر قابلیت‌های خاصی که در بیان عبارت‌های طولانی و روش‌های برنامه‌سازی دارد، در اکثر دانشگاه‌ها به‌عنوان اولین زبان برنامه‌سازی تدریس می‌شود.

ایدا

ایدا (Ada) یک زبان برنامه‌سازی نسبتاً جدید است که به سفارش وازارت دفاع آمریکا ساخته شد. در اوایل دهه ۱۹۷۰ این سازمان در مورد پروژه‌های دفعی خود مصمم به تهیه برنامه‌ای خاص شد. تا آن زمان سالانه حدود ۳ میلیارد دلار صرف پروژه‌های دفاعی این سازمان می‌شد که بخشی قابل توجهی از آن سهم نرم‌افزارهای کامپیوتری بود.

زبان‌برنامه‌نویسی (سی)

زبان برنامه‌ نوسازی (سی) (C) در سال ۱۹۷۲ توسط آزمایشگاه‌های بل، توسط دنیس ریشی Dennis Ritchie نوشته شد. در ابتدا به‌عنوان یک زبان برنامه‌سازی برای نوشتن نرم‌افزارهای سیستم طرح شد ولی اکنون به صورت یک زبان برنامه‌سازی همه کاره مورد استفاده قرار می‌گیرد. این برنامه بر روی بسیاری از کامپیوترها ـ از میکروها تا کامپیوترهای بزرگ ـ قابل اجراست.

زبانی برای آموزش ـ لوگو

لوگو (Logo) زبانی است که توسط (سیمور پاپرت) (Seymour Papert) در ام.آی.تی. برای بچه‌هایی که از کامپیوتر برای آموزش استفاده می‌کنند، نوشته شده است. یکی از مختصات این زبان آن است که کاربر می‌تواند یک شاخص (نشانه) را روی صفحه مونیتور به حرکت در آورد. بدین ترتیب کاربر می‌تواند هر شکلی که در نظر دارد بر روی صفحه رسم کند.

دیگر زبان‌های کامپیوتری

طی سال‌های گذشته زبان‌های برنامه‌نویسی بسیاری ابداع و معرفی شده‌اند. بعضی از آنها چیزی همانند زبان اسمبلر هستند که برای کامپیوترهای مخصوص نوشته شده‌اند و بعضی دیگر برای منظورهای خاصی نوشته شده‌اند و کاربرد ویژه‌ای دارند.