۱۶ کیلو کاهش وزن در ۴ ماه

درباره روند کاهش وزن لیلا تاجیک با حضور دکتر هاتف شجاعی متخصص تغذیه, دکتر بابک زمانی متخصص مغز و اعصاب و دکتر احمد باقری مقدم متخصص طب ورزشی

میهمان این هفته میزگرد ما خانم ۳۰ ساله‌ای هستند که معتقدند مراجعه به متخصص تغذیه زندگی‌شان را دچار دگرگونی‌های اساسی کرده است...

ایشان می‌گویند به دنبال اصلاح الگوی غذایی و افزودن ورزش به برنامه هر روزه‌شان نه تنها زیبایی و سلامت‌ خود را بازیافته‌اند بلکه در جمع همسن‌وسالان‌شان هم اعتماد به نفس بیشتری پیدا کرده‌اند. در ادامه با روند کاهش وزن و وضعیتی که قبل از رژیم داشته‌اند و اینکه این روزها چگونه هستند، آشنا خواهید شد.

لیلا تاجیک که توانسته با رژیم غذایی جدیدش در ۴ ماه ۱۶ کیلوگرم وزن کم کند، می‌گوید:

بـا ایـن رژیـم، زنـدگـی مـن زیـر و رو شـد

▪ خانم تاجیک! لطفا بفرمایید به چه علت به متخصص تغذیه مراجعه کردید؟

- قبل از اینکه به فکر تناسب اندام و زیبایی باشم، سلامتی‌ام برایم اهمیت داشت. واقعا دیگر از چاقی و مشکلات آن خسته شده بودم. زانودرد داشتم، درد کمر پیدا کرده بودم. کرخت و بی‌حال و بی رمق روزها را از پس هم سپری می کردم. خودم از خودم بدم آمده بود. تصمیم گرفتم لاغر شوم و تحرک و جنبشی داشته باشم و سلامتی‌ام را به دست آورم.

▪ درد زانو و کمرتان به خاطر اضافه وزن بود؟

- بله. به قدری زانو درد داشتم که مجبور بودم نماز را روی صندلی بخوانم. با اینکه ۳۰ سال دارم و زایمانی هم نداشته‌ام. شاید به همین خاطر بود که مصمم شدم خودم را از دست چاقی نجات دهم چون علاوه بر زانودرد، درد کمر و حتی تخمدان پلی‌کیستیک داشتم و زمانی که به پزشک مراجعه می‌کردم تنها راه درمان را کاهش وزن می‌دانستند.

▪ مشتاق شدم بدانم قبل از رژیم چند کیلوگرم بودید؟

- ۸۳ کیلوگرم با قد ۱۵۸ سانتی‌متر.

▪ چند وقت است که دچار این اضافه وزن شده‌اید؟

- تقریبا ۱۰ سالی می‌شود. البته مشکلات هورمونی‌ام از ۴، ۵ سال پیش و زانو و کمردردم از حدود ۵/۱، ۲ سال پیش شروع شدند.

▪ چرا اضافه وزن پیدا کردید؟

- پرخوری. هرکسی بگوید چاق هستم و نمی‌خورم راست نمی‌گوید. علت اصلی چاقی، پرخوری است. من روش صحیح تغذیه را بلد نبودم و عادت به بد غذایی داشتم.

▪ مثلا چطور غذا می‌خوردید که الان اصلاحش کرده‌اید؟

- وقتی گرسنه نبودم باز هم می‌خوردم. به عنوان نمونه از خواب که بیدار می‌شدم صبحانه‌ مفصلی می‌خوردم. مفصل یعنی نصف نان سنگک با تمامی مخلفات. بعد از صبحانه، یک موز می‌خوردم. فاصله بین صبحانه تا ناهار هم مشغول خوردن میوه، آجیل و شکلات بودم. من عاشق شکلات بودم و یخچالم همیشه پر بود از انواع شکلات‌های خارجی. انگار شکلات جزو مایحتاج‌های ضروری زندگی من بود که نباید تمام می‌شد. بعد هم ناهار می‌خوردم. به همین منوال تا شب مدام دهانم در حال جنبیدن بود.

▪ مراجعه به متخصص چه فایده‌ای برایتان داشت؟

- دکتر مرا با روشی جدید آشنا کردند. من تنها وزن کم نکردم، خیلی چیزها یاد گرفتم. تغذیه درست را آموزش دیدم.

▪ چقدر وزنتان کم شده است؟

- ۱۶ کیلوگرم طی ۴ ماه.

▪ به دنبال کاهش وزن، مشکلاتی هم که داشتید برطرف شد؟

- بله. تمامی آنها کاملا رفع شدند. از لحاظ زانودرد و کمردرد هیچ مشکلی ندارم و از لحاظ هورمونی هم آزمایش‌هایی که داده‌ام نشان داده وضعیتم بسیار خوب است. رژیم گرفتن و وزن کم کردن باعث شد زندگی‌ام زیرورو شود.

▪ اهل ورزش کردن هم هستید؟

- قبلا خیر. نه اهل ورزش بودم نه فعالیت. اما از زمانی که رژیم گرفتم روزی یک ساعت ورزش می‌کنم. اعتمادبه‌نفسم به دنبال ورزش کردن بیشتر شده است. احساس می‌کنم چابک و سرحال شده‌ام. خلاصه خیلی عوض شده‌ام.

▪ پیاده‌روی می‌کنید؟

- بله. قبلا که زانودرد داشتم، پیاده‌روی می‌کردم. البته قبل از گرفتن رژیم تردمیل داشتم ولی راستش را بخواهید یک جالباسی بود. بعد از رژیم. از نیم ساعت شروع کردم و وقتی ۵ کیلوگرم کاهش وزن پیدا کردم، ایروبیک را هم آغاز کردم. اما ورزش فوق‌العاده‌ای که خیلی اتفاقی عاشقش شدم، یوگا بود. البته دکتر هم به من پیشنهاد کرد؛ کالری بالایی می‌سوزاند، تمرکز را بالا می‌برد و آرامش‌بخش است. من قبلا فکر می‌کردم یوگا، قرتی‌بازی است. اما وقتی این ورزش را تجربه کردم، فهمیدم ورزش فوق‌العاده‌ای است.

▪ چند جلسه در هفته یوگا کار می‌کنید؟

- ۲ بار در هفته به کلاس می‌روم. روزهایی هم که کلاس تشکیل نمی‌شود خودم در خانه انجام می‌دهم. هم کتاب یوگا را گرفته‌ام هم سی‌دی‌ آن را دارم و هر روز حداقل یک ساعت یوگا کار می‌کنم.

▪ رژیم پیشنهادی دکتر چطور رژیمی بود؟

- این رژیم بسیار جدید، متنوع و سالم بود. غذای من از غذای سایر افراد خانواده جدا نبود. اصلا عیبی به نام پرهزینه و وقت‌گیر بودن در آن به چشم نمی خورد. من تمام مواد غذایی لازم در طول روز را دریافت می‌کنم. هر چه قبلا می‌خوردم را هنوز هم می‌خورم البته با حجم کمتر. در ضمن دکتر اصلا به گرسنگی معتقد نیستند و فکر نمی‌کنند باید گرسنه بمانی تا لاغر شوی. میان‌وعده‌های من بسیار کامل است. میوه و سبزی می‌خورم و علاوه بر روغنی که در غذا می‌ریزم یک قاشق روغن زیتون هم دارم. مکمل‌های رژیمی، آهن و ویتامین هم دارم. آزمایش خون هم داده‌ام و به صورت مرتب دکتر پیگیری می‌کند که دچار مشکل نشوم. حتی یکبار یادم هست که زیادی لاغر شدم با ناراحتی گفتند که حتما میان‌وعده‌ها را مصرف نمی‌کنم که وزن بیشتری کم کرده‌ام.

▪ چرا آزمایش خون دادید؟

- در خانواده سابقه دیابت و فشارخون بالا داریم. مادربزرگ‌های من که دو خواهرند هر دو قندخونشان بالا بود. برادر کوچک‌ترم هم دچار فشارخون بالاست.

▪ آیا باتوجه به این سابقه، رژیم خاصی به شما داده شد؟

- خیر. اما مواد غذایی شیرین در رژیم من کمتر شد. باورتان نمی‌شود شکلات را کنار گذاشتم.

▪ در ابتدای بحثمان به زیبایی اندامتان اشاره کردید. چقدر این موضوع انگیزه‌ای برای کاهش وزن‌تان شد؟

- نامتناسب‌بودن اندام بر روان انسان تاثیر منفی بسیاری می‌گذارد، به خصوص در جمع همسن و سال‌ها. لباس‌های تنگ نمی‌توانستم بپوشم. در میهمانی‌ها یک گوشه می‌نشستم. نمی‌توانستم لباس دلخواهم را پیدا کنم و اصلا از خرید زده شده بودم. اما الان به راحتی خرید می‌کنم. پیشنهادم برای تمام خانم‌ها این است که برای خوش‌اندام شدن حتما رژیم سالم و ورزش داشته باشند. در ضمن، اگر وقت ورزش کردن در خارج از خانه را ندارند در خانه با سی‌دی ورزش کنند.

▪ آیا قبل از این هم برای رژیم گرفتن اقدام کرده بودید؟

- بله. چند بار به جاهای مختلف مراجعه کرده و تقریبا طی این سال‌ها ۶ رژیم گرفته بودم که در هیچ کدام موفق نبودم و در نهایت یکی، دو کیلوگرم کم و بعد هم قطع‌شان می‌کردم.

▪ از رژیم‌هایی که گرفتید بیشتر بگویید؟

- در یکی از رژیم‌هایم باید در هفته اول از صبح تا شب فقط شیر و بیسکویت ساقه طلایی می‌خوردم. ۳ روز اول تحمل کردم ولی حقیقت‌اش را بخواهید دیگر نتوانستم تحمل کنم. یکی دیگر از رژیم‌هایی که گرفتم رژیم گیاهخواری بود و فقط سبزیجات می‌خوردم. پیش چند متخصص هم رفتم ولی رژیم‌هایی که به من دادند، آزاردهنده بود و مرتبا گرسنه می‌شدم. رژیم آب هم گرفتم و ۴ روز تنها باید آب می‌خوردم و بعد از ۴ روز باید کمی سیب‌زمینی و پوره سیب‌زمینی آن هم یک وعده در روز مصرف می‌کردم. برای شام هم شیر و خرما می‌خوردم. خلاصه هر چه بخواهید را امتحان کرده بودم. یک بار هم رژیمی گرفتم که چون خیلی پرهزینه بود، آن را رها کردم.

▪ با گرفتن این رژیم‌ها دچار مشکلی نشدید؟

- خیلی عصبی می‌شدم. بی‌حوصله و بی‌رمق بودم. موقعی که رژیم می‌گرفتم انگار فقط باید می‌خوابیدم.

● از منظر ورزش

یوگا در کاهش وزن موثر است

دکتر احمد باقری‌مقدم/ متخصص طب ورزشی

به خانم تاجیک پیشنهاد شده به ورزش یوگا بپردازد چون کالری بالایی می‌سوزاند. این حرف تا حدودی درست است. اخیرا تحقیقاتی انجام شده که نشان می‌دهد یوگا در کاهش وزن موثر است. به ویژه در بیماران دیابتی مبتلا به اضافه وزن، آثار تمرکز اعصاب و روان و آثار روانی و ریلکسیشنی که یوگا ایجاد می‌کند، در تنظیم متابولیسم بدن کمک کننده است. البته این موضوع نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.

نکته دیگر اینکه برخی افراد معتقدند خود یوگا به کاهش وزن کمک می‌کند. البته یوگا ورزشی است که براساس حرکات آرام و کششی پایه‌گذاری شده و بیشتر آثار روانی آن مدنظر است تا مصرف انرژی و کالری در آن. در صورتی که ورزش یوگا با حرکات سریع و برای مدت زیاد به عنوان نمونه همان یک ساعتی که خانم تاجیک در روز انجام می‌دهند، می‌تواند همان نتایج ورزش‌های هوازی را هم داشته باشد و سبب سوختن کالری و کاهش وزن شود. نکته دیگر اینکه افرادی که وزن کم می‌کنند، کمی دچار اضطراب و استرس هستند و یوگا به دلیل آرامش و خودباوری‌ای که ایجاد می‌کند افزایش پذیرش بیمار برای درمان را بالا می‌برد. اگر خانم تاجیک همچنان کمردرد دارند، ورزش یوگا توصیه نمی‌شود زیرا حرکات کششی یوگا تشدیدکننده دردهای کمر است. توصیه بنده این است ایشان اگر می‌خواهند باز هم وزن کم کنند، ورزش‌های هوازی نظیر پیاده‌روی روی تردمیل یا دوچرخه را ادامه دهند و یوگا را برای اثرات روانی‌اش ادامه دهند.

● از منظر تغذیه

نظر دکتر‌هاتف شجاعی متخصص تغذیه درباره سوژه «میزگرد تغذیه»

با نـگـاه مـقـطـعـی بـه رژیـم مـخـالـفـم!

▪ آقای دکتر! مشکل اصلی خانم تاجیک وقتی به شما مراجعه کردند چه بود؟

- اضافه وزن، دیسک کمر، درد زانو، مشکلات هورمونی، کم‌خونی و الگوی غلط غذایی. اولین اقدامی که انجام دادیم اصلاح الگوی غذایی بود. به ایشان توصیه کردم ۳ وعده غذای اصلی را حتما داشته باشند. به علاوه ۲ میان‌وعده که نباید آن را جا بیندازند. اعتقاد بنده بر این است که اگر شخصی برخی وعده‌ها را حذف کند یا جایگزین اشتباه انجام دهد علاوه بر اینکه نسبت‌های گروه‌های غذایی به هم می‌خورد (۵۵ درصد کربوهیدرات، ۱۵ درصد پروتئین و ۳۰ درصد چربی) سبب می‌شود در وعده بعدی یا حتی روز بعد ولع بیشتری برای خوردن داشته باشد و این موضوع سبب شکست رژیم می‌شود. خانم تاجیک به این توصیه خیلی خوب عمل کردند و با علم و پشتکاری که داشتند حتی در مسافرت‌ها هم رژیم غذایی خود را ادامه می‌دادند.

▪ خانم تاجیک به مساله کم‌خونی اشاره‌ای نداشتند. چطور متوجه این موضوع شدید؟ و با توجه به آن چه مسایلی را در رژیم‌شان رعایت کردید؟

- آزمایش خون برایشان تجویز کردم. تمام واکنش‌های لیپولیز یا سوخت چربی در شرایط خونی طبیعی و در آن گردش دارند، انجام می‌شود. افراد کم‌خون به هیچ عنوان نمی‌توانند خوب وزن کم کنند. در کسانی که هم اضافه وزن دارند هم مبتلا به کم‌خونی و فقر آهن هستند، رژیم‌های مکرر ممکن است سبب تشدید فقر آهن و کم‌خونی شود و معمولا در مسیر کاهش وزن خوب پیش نمی‌روند. بنابراین به خانم تاجیک مصرف مکمل آهن توصیه شد تا جلوی کم‌خونی و پیشرفت آن گرفته شود. به این ترتیب ایشان توانستند به خوبی وزن کم کنند.

▪ این کاهش وزن به کم شدن و حتی برطرف شدن درد زانو و دیسک کمرشان هم کمک کرد؟

- بله. دیسک کمر در خانم‌های جوان به دلیل پوکی استخوان نیست بلکه به دلیل تحرک ناکافی است. به دنبال عدم تحرک، عضلات بافت‌های نگهدارنده ستون مهره‌ها ضعیف شده و با کشش‌های ناگهانی یا کار منزل و جابه‌جا کردن اشیا دچار اسپاسم می‌شود و درد کمر افزایش می‌یابد. به خانم تاجیک توصیه کردم مرتبا ورزش کنند تا عضلات ستون مهره‌شان تقویت شود. افزایش وزن خود سبب می‌شود فشاری اضافه روی مهره‌ها وارد شود و کاهش وزن به برداشته شدن فشار از روی دیسک‌ها و کاهش درد کمک می‌کند. در مورد درد زانو هم همین‌طور است اما علاوه بر اینکه وزن بالا به مفاصل فشار می‌آورد عدم تحرک هم مسبب این دردهاست. کاهش وزن سبب سبکی فرد و تمایل بیشتر او به تحرک می‌شود. وقتی تحرک فرد بیشتر شود، عضلات نگهدارنده هم خودبه‌خود قوی می‌شوند و از فشار روی مفصل زانو یا ستون فقرات و دیسک‌ها به صورت مستقیم می‌کاهند و به دنبال کاهش وزن و برداشته شدن فشار مستقیم و تحرک بیشتر دردها بهبود می‌یابند.

▪ خانم تاجیک مشکل تخمدان پلی‌کیستیک هم داشته‌اند. آیا این مشکل یا داروهایی که مصرف می‌کنند در اضافه وزنشان تاثیر داشته است؟

- مشکلات هورمونی و چاقی متاسفانه در یک چرخه معیوب می‌افتند باید به این نکته توجه داشته باشیم که هورمون‌های زنانه، استروژن و پروژسترون جزو هورمون‌های محلول در چربی هستند. وقتی توده چربی شخصی به یکباره بالا می‌رود هورمون‌ها در بافت‌های چربی بدن به تله می‌افتند و کارایی آنها کمتر می‌شود. چاقی روند به هم ریختگی هورمون‌ها را تشدید می‌کند. از سوی دیگر مساله تخمدان‌های پلی‌کیستیک به این صورت است که هورمون‌ها در سیکل درستی ترشح نمی‌شوند و وقتی دوره‌های ماهانه درست اجرا نشود شخص دچار افزایش وزن می‌شود. فرد مبتلا به این ناراحتی دچار یک سیکل معیوب می‌شود و برای اصلاح این ناراحتی پزشک زنان هورمون‌های زنانه دوره‌ای پیشنهاد می‌کند که خود آنها مانند قرص‌های LD سبب افزایش توده چربی می‌شوند و این چرخه معیوب ادامه می‌یابد. در کنار درمان‌های دارویی توصیه می‌شود خانم‌هایی که مسایل هورمونی یا تخمدان‌های پلی‌کیستیک دارند حتما به مساله کاهش وزن با اولویت کاهش توده چربی اقدام کنند.

▪ ایشان سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت و فشارخون بالا هم دارند. با توجه به این سابقه توصیه خاصی به ایشان کردید؟

- خود خانم تاجیک مبتلا به این ناراحتی‌ها نیستند اما بحثی هست به نام نشانگان متابولیک که خانم تاجیک دچار آن بودند. افرادی که دچار این نشانگان هستند و معیارهای مربوط به آن را دارند مستعد ابتلا به دیابت، فشارخون و بیماری‌های قلبی - عروقی هستند. وقتی به دلایل ژنتیکی نحوه توزیع چربی در بالاتنه بیشتر است سبب افزایش احتمال ابتلا به دیابت می‌شود. وقتی در تاریخچه خانوادگی فردی ابتلا به دیابت یا ناراحتی‌های قلبی – عروقی وجود دارد ما احتمال وجود نشانگان متابولیک را هم در آنها بررسی می‌کنیم و به آنها رژیم‌هایی می‌دهیم که از بروز این بیماری‌ها در آنها پیشگیری کند. برای خانم تاجیک صلاح دانستیم نمایه قندی و بار قندی را متوسط بگیریم و رژیمی شبیه به افراد دیابتی به ایشان بدهیم اما صددرصد ضرورتی ندارد که ایشان رژیم دیابتی‌ها را رعایت کنند. در مورد فشارخون هم مساله اصلی پیشگیری است. مقدار نمک در رژیم خانم تاجیک به ۶ تا ۸ گرم در روز کاهش یافته و با ورزش گردش خون کافی دارند. خود کاهش وزن از آنجا که باری از روی شبکه مویرگی برمی‌دارد به کاهش فشارخون کمک می‌کند.

▪ خانم تاجیک پیش از اینکه به شما مراجعه کنند چند مرتبه رژیم گرفته بودند. به طور کل چرا برخی رژیم‌ها با شکست روبه‌رو می‌شوند؟

- چون مقطعی به مساله نگاه می‌شود یا مشاوران آموزش‌های لازم یا مکتوب را منتقل نمی‌کنند و تنها رژیم‌های دوره‌ای به مراجعه‌کننده می‌دهند تا فرد وزن کم کند اما چون فرد کل قضیه را متوجه نمی‌شود نمی‌تواند به تنهایی در طولانی‌مدت کنترل وزنش را مدیریت کند. از آنجا که وزن دوباره باز می‌گردد به مرور زمان فرد به رژیم‌های نامتعارف روی می‌آورد.

▪ یکی از رژیم‌هایی که گرفته بودند رژیم گیاهخواری یا سبزیجات بود. مشکل اصلی این رژیم چیست؟

- انسان موجودی همه چیزخوار است و می‌تواند تمامی گروه‌های غذایی را دریافت و هضم و جذب کند. وقتی رژیم گیاهخواری می‌گیریم چون پروتئین‌های گیاهی ارزش غذایی کمتری در مقایسه با پروتئین‌های حیوانی دارند، میزان پروتئین دریافتی بدن کم می‌شود و درصد دریافت کربوهیدرات و چربی بالا می‌رود و باعث افزایش تری‌گلیسیرید خون خواهد شد. مشکل دیگر اینکه ویتامین B۱۲ ویتامینی است که عمدتا منشأ حیوانی دارد. اکثر افرادی که رژیم گیاهخواری می‌گیرند دچار کمبود این ویتامین هستند و اگر طولانی‌مدت این رژیم را داشته باشند و مکمل B۱۲ دریافت نکنند دچار کم‌خونی خواهند شد.

در رژیم‌های گیاهی منابع آهن هم کم است و خود می‌تواند کم‌خونی را تشدید کند. در حال حاضر رژیم تعدیل‌شده گیاهخواری به افراد پیشنهاد می‌شود که در آن شیر و تخم‌مرغ وجود دارد و می‌تواند کمبودهای رژیم گیاهخواری مطلق را تا حدودی پوشش دهد.

▪ آقای دکتر! خانم تاجیک رژیم‌های متعدد و غیرمتعارف دیگری هم گرفته بودند. پس این رژیم‌ها می‌توانند در کم‌خونی ایشان نقشی داشته باشد؟

- وقتی رژیم‌های غیرمتعارف می‌گیریم، صددرصد دچار مشکلات عمده‌ای می‌شویم. رژیم آب یا شیر و بیسکویت که خانم تاجیک گرفته بودند می‌تواند عامل ابتلا به کم‌خونی، کمبود پروتئین، آسیب کلیه‌ها، کمبود مینرال‌ها، ویتامین‌ها و... شود. با گرفتن این رژیم‌ها به جای اینکه چربی بدن کم شود عناصر، املاح و ویتامین‌های با ارزش از بدن تخلیه می‌شود و روند چربی‌سوزی که به حضور این ویتامین‌ها نیاز دارد مختل می‌شود. حتی اگر فرآیند کاهش چربی هم به دنبال گرفتن این رژیم‌ها وجود داشته باشد به طور قطع کاهش پروتئین هم دارند و فرد همان‌طور که خانم تاجیک هم اشاره کردند، دچار ضعف و سرگیجه و حتی ریزش مو، چروک شدن پوست و به‌هم‌ریختگی بافت کلاژن و... می‌شود.

▪ بسیاری از افراد در کنار رژیم‌های ناصحیح، سرخود مکمل هم مصرف می‌کنند. آیا این موضوع می‌تواند مشکل‌ساز باشد؟

- در مورد ویتامین‌های محلول در آب باید گفت میزان اضافه آن در خوشبینانه‌ترین حالت از بدن دفع می‌شود و کار بیهوده‌ای است. بهتر است نیاز بدن با غذاها تامین شود و در صورتی که لازم بود پزشک مکمل تجویز کند. ممکن است فردی دچار کمبودی باشد اما به درستی آن را دریافت نکند یا نحوه دریافت صحیح را نداند. مثلا مکمل خوراکی B۱۲ برای افراد سالمند کارساز نیست و باید به صورت تزریقی دریافت کنند. مساله بعدی اینکه خوددرمانی می‌تواند سبب ایجاد تداخلات دارو – دارو یا دارو- غذا شود. بسیاری از عناصر دوظرفیتی در فرآیند جذب از روده‌ها با هم رقابت دارند. اگر فردی خودسرانه مثلا روی زیادی دریافت کند این موضوع سبب مهار دریافت و جذب آهن می‌شود. پس به هیچ عنوان مصرف خودسرانه مکمل‌ها را توصیه نمی‌کنم.

● از منظر اعصاب

دیسک کمر را با سیاتیک اشتباه نگیرید

دکتر بابک زمانی/ متخصص مغز و اعصاب

و استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران

در مورد دیسک کمر ابتدا باید بین دو اصطلاح تفاوت قائل شد؛ یکی دیسک کمر است، یکی سیاتیک. عموم مردم گمان می‌کنند این دو با هم متفاوت‌اند در حالی که هر دو یک بیماری‌اند و در رفتن دیسک بین دو مهره را شامل می‌شوند که روی ریشه عصبی که از کنار دیسک رد می‌شود فشار می‌آورده و درد به همراه خواهد داشت. دردی که به پا کشیده شود، اصطلاحا سیاتیک نامیده می‌شود که اشتباهی رایج است. در واقع سیاتیک نوروپاتی یا ضایعه عصبی سیاتیک یک بیماری نادر است که شیوع بسیار پایین‌تری در مقایسه با دیسک کمر دارد و در آن به خود عصب فشار وارد می‌شود. دیسک کمر در اثر عوامل گوناگونی پیش می‌آید که یکی از آنها چاقی و اضافه وزن است.

استعداد، ارث، نوع کار یا ورزش‌های خاص مانند کشتی و نحوه نشست و برخاست هم می‌تواند در بروز دیسک کمر موثر باشد. همان‌طور که در خانم تاجیک هم شاهد آن هستیم اضافه وزن می‌تواند یکی از دلایل بروز دیسک کمر شود. کسانی که شکم بزرگی دارند، در اثر آن ستون فقرات به سمت جلو انحنا پیدا می‌کند و این انحنا به سمت جلو سبب می‌شود دیسک از بین مهره‌ها خارج شود و روی ریشه‌ها فشار آورد. با توجه به اینکه فرد در چه مرحله‌ای از دیسک کمر باشد و میزان درد چقدر باشد، درمان‌ها متفاوت است. در مراحل حاد فرد نباید به هیچ عنوان ورزش کند و لازم است استراحت مطلق داشته باشد. بعد از بهبودی نسبی استراحت کمتر می‌شود و فرد می‌تواند به فعالیت روزمره بپردازد و نرمش‌های خاص یا ورزش‌های آبی و پیاده‌روی در آب انجام دهد.

بیش از ورزش آنچه اهمیت دارد نحوه نشست و برخاست و داشتن تختخواب نه چندان نرم است. اینکه خانم تاجیک می‌گوید با کاهش وزن و انجام یوگا درد کمر ایشان کاملا برطرف شده، نیاز به بررسی بیشتر دارد. گاهی دیسک ممکن است درد شدیدی نداشته باشد و مشکل اصلی ضعف عضلانی است که باعث این حالات می‌شود. ضعف عضلانی نیز با ورزش و تغذیه درست برطرف می‌شود. به ایشان توصیه می‌کنیم به پزشک مراجعه کنند تا شدت دیسک کمر و میزان صدمات حاصله از آن مشخص شود و درمان لازم صورت پذیرد. قطعا کاهش وزن به درمان دیسک کمر کمک می‌کند اما ممکن است صرفا این کار کافی نباشد و به درمان‌های بیشتری نیاز باشد.

سمیه مقصودعلی