انقلابی که مرزها را شکافت

الگوبرداری کشورها از مبارزات اسلامی

جهان اسلام طی قرون گذشته شاهد ظهور جریانات مختلف فکری و سیاسی زیادی بوده که عمدتا در پاسخ به اوضاع بحرانی جهان اسلام شکل گرفتند؛ بدان خاطر که پس از گسترش نفوذ غرب بر جوامع اسلامی، یک نوع آگاهی در میان مسلمانان برای کسب استقلال از غرب شکل گرفت که اندیشمندان برای حفظ هویت اسلامی، در صدد بازگشت به اسلام برای رهایی از این وضع برآمدند.

در این راستا انقلاب اسلامی ایران به عنوان یکی از رخدادهای متمایز در عرصه بیداری اسلامی، نقطه عطفی در تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی دنیای معاصر محسوب گشته که تغییرات زیادی را به همراه داشته است . این انقلاب در شرایطی به وقوع پیوست که کمتر کسی آن را در شرایط انقلابی تصور می نمود؛ بدان خاطر که برآوردهای ناشی از وضعیت جهانی در دوران دو قطبی و حمایت غرب از نظام حاکم بر ایران، بیانگر آن بود که تحولات دهه ۱۹۸۰ در ایران در نهایت به ثبات نسبی ختم می گردد .

دکتر آنتونی مک روی استاد دانشگاه لندن، انقلاب اسلامی ایران را حادثه بسیار مهمی در تاریخ جهان مدرن به شمار می آورد.فرانسوا توال نویسنده کتاب "ژئوپلیتیک تشیع" پیروزی این انقلاب را بزرگترین حادثه تاریخ تشیع و یکی از دگرگونی های اصلی نیمه دوم قرن بیستم می داند.( فرانسوا توال،ژئوپلیتیک شیعه،ص۳۳). اینک انقلاب اسلامی به عنوان الگوی سیاسی و فکری ملت های جهان درآمده است و این دستاورد مهمی برای انقلاب اسلامی به شمار می رود. آری، تاریخ جهان پر از حوادث، رویدادها و انقلاب هایی است که هر کدام، آثاری مثبت یا منفی به دنبال داشته است.

آثار بعضی از انقلاب ها، با توجه به ماهیت مادّی و اهداف سطحی آنها، محدود به زمان و مکان است و پس از مدتی نابود می شود. در مقابل بعضی دیگر، به دلیل ماهیت معنوی و اهداف بلند انسانی و الهی شان، به زمان و مکانِ خاصی محدود نمی شود و شعاع فکری و سیاسی آن، سایر کشورها را نیز فرا می گیرد. این جنبش ها، الگوی سیاسی و فکری ملت های دنیا قرار می گیرد و هرچه از زمان وقوع آن می گذرد، جایگاه واقعی خود را بهتر و بیشتر به دست می آورد.

انقلاب اسلامی ایران، از جمله پدیده های تاریخی است که موج عظیمی در دنیا ایجاد کرده و دورترین نقاط جهان را در برگرفته است.انقلاب اسلامی ایران، نه تنها سرنوشت کشور را تغییر داد و اسلام را به حکومت نشاند، بلکه بر کشورهای منطقه و قواعد بین المللی و جهانی نیز تأثیر گذاشت و عرف نظام بین المللی را بر هم زد.تحلیلگران غرب ، پیروزی انقلاب اسلامی را به مثابه زلزله ای که جهان را به لرزه درآورد ، توصیف کرده اند. این توصیف از آن جهت برازنده انقلاب اسلامی است که انقلاب حقیقتاً ، تغییرات گسترده ای را در خاورمیانه و حتی جهان اسلام رقم زد. "هوبر" روزنامه نگار و اندیشمند معروف سوئیسی در بررسی علل سقوط رژیم مارکسیستی اتحاد جماهیر شوروی می گوید:"امروز در اروپا احساس می شود سقوط دیوار برلین به انقلاب اسلامی ایران مرتبط است.یک واکنش زنجیروار مرحله به مرحله از ایران به افغانستان ، از افغانستان به شوروی و از شوروی به کشورهای اروپای شرقی تا دیوار برلین پیش رفته است.این تحلیلی است که اروپایی ها در بررسی های خود مطرح می کنند."

( www.imam-khomeini.com سخنرانی احمد هوبر تحت عنوان تاثیر انقلاب اسلامی در جهان امروز در تاریخ بهمن ۱۳۶۸) هوبر در مورد تاثیر انقلاب اسلامی ایران برکشور های آمریکای لاتین نیز می نویسد:"به دنبال انقلاب اسلامی ،آمریکای لاتین شاهد دهها کشیشی بود که با انتقاد از پاپ خواستار تجدید نظر در آیین کلیسای واتیکان بودند.....چند سال پس از انقلاب اسلامی، صدها کتاب در مورد نقش مذهب در صحنه سیاسی و اجتماعی به بازارهای جهانی آمد و بسیاری از دانشگاهها به تحقیق درباره مذهب پرداختند." (انقلاب اسلامی در اندیشه متفکران جهان،روزنامه رسالت ۱۱/۱۱/۸۸).

بـی شک مطالعه حتی سطحی و گذرا در زمینه ماهیت انقلاب اسلامی و بازتاب های جهانی آن و دستاوردهایی که برای ملل مسلمان بویژه ملت مـسلمان ایـران به ارمغان آورده است ما را به این نتیجه می رساند کـه انـقلاب اسلامی نه تنها حادثه بزرگ قرن در جهان و تاریخ ایران اسـت بـــلــکـه خـود از مــهـمترین فـرازهـای تـاریـخ اسـلام و پـدیده ای شگفت انگیز و معجزه ای است الهی که تجلی قدرت لایزال خداوند - عـلی رغم قدرتهای مـادی و شـرایط بـر حـسب ظاهر غیر قابل تغییر سیاسی و اجتماعی محسوب می گردد.

انقلاب مردم ایران ، اگرچه در محدوده مرزهایی مشخص متولد شد ، اما در چارچوب این مرزها محدود نشد ، زیرا روش هایی برای زندگی فراتر از اختلافات ملی ،‌ مذهبی و قومی ارائه می کرد. انقلاب اسلامی ، حرکتی برای جاری کردن خواست خدا و آیین اسلام در حیات انسان بود . انقلاب به همین دلیل ، پیامی فراگیر و فراملی برای همه ملت های مسلمان و همچنین ملتهای آزادیخواه و تحت ستم جهان داشت و طبعاً ، بر جنبش های اسلامی - سیاسی معاصر خود ، تاثیر گذاشت و شهامت و امید را در این جنبش ها زنده کرد . در حقیقت اینکه حضرت امام (ره) در آن زمان فرمودند ما انقلاب خود را صادر می کنیم هم اکنون اتفاق افتاده است، به طوری که هم اکنون علاوه بر مردم تونس بسیاری از ملتهای آزاده دنیا تحت تاثیر انقلاب اسلامی ایران قرار گرفته اند.مبارزه با خودکامگان، طاغوتها و دیکتاتورها چیزی است که ایران اسلامی در قرن اخیر آغازگر آن بوده است.امروز تنها تونس نیست که شاهد این تغییر و تحولات داخلی است بلکه هم اکنون جریان تحولی عظیم در سراسر دنیا به راه افتاده است و کابوسی شده که خواب را از چشمان دولتهای مستکبر ربوده است.

تـاثیر عـملی و سریع انقلاب اسلامی در منطقه و بـرآشفتن شعله خشم مردم مسلمان و غیر مسـلمان در بـسـیاری از کشورهای تـحـت سـلطه استعمار، خود گواه روشنی بر این مدعاست؛ زیرا در کمتر مقطعی از تاریخ بـشریت، شاهد پـیروزی و تـاثیر گذاری قاطع یک جنبـش صرفا مردمی بوده ایم. ایـن جـنبش الهی، همه متفکران و سیاستمداران را به حیرت و تعجب واداشت زیرا هیچ یک از تـحلیلگران و سازمان های جـاسوسی دنیا که به دقیقترین وسایل کسب اطلاعات سری مجهز بـودند، نتوانستند وقوع چنین انقلاب شگرفی را در منطقه حساس خاورمیانه و در دوره اقتدار شاهنشاهی حاکم بر ایران پیش بینی نمایند.پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، در بسیاری از نقاط جهان ملت های در بند بویژه محرومان و مستضعفان جانی تازه گرفتند و برای آزادی و رهایی خویش تلاش ها، مبارزات و حرکت های گوناگونی را آغاز کردند.

ولی اوج و فراز این مبارزات در منطقه خاورمیانه و کشورهای مسلمان بود که نه تنها در مجاورت و همسایگی ایران انقلابی قرار داشتند بلکه، با این ملت از هماهنگی عمیق و وسیع دینی و فرهنگی نیز برخوردار بودند که این خود می‏توانست تأثیر عمیقی در گسترش و توسعه انقلاب اسلامی داشته باشد.در هم شکستن صولت و ابهت ابر قدرت ها، رشد وحدت و اخوت در میان مسلمانان و فرقه‏های ‏مختلف اسلامی، فرو پاشی بلوک شرق و جهان کمونیست و آزاد شدن جمهوری‏های مسلمان نشین از تحت‏سلطه و دیکتاتوری این ابر قدرت و نمونه‏های دیگری از این قبیل نیز در زمره آثار انقلاب اسلامی به شمار می‏روند و این انقلاب در تحقق آنها تأثیر چشمگیری داشته است.

به هر میزان که از عمر با برکت انقلاب می گذرد جمهوری اسلامی بیش از پیش مورد قبول ملتهای آزاده دنیا قرار می گیرد، حرکتهای اعتراض آمیزمردم در نقاط مختلف دنیا علیه دولت های مستبدشان نشان دهنده الگوبرداری آنها از انقلاب اسلامی است.بررسی ابعاد تاثیرگذاری این انقلاب در سطح جهان اسلام، حاکی از آن است که علی رغم مخالفت بسیاری از دولت های اقتدارگرای اسلامی، جمهوری اسلامی ایران در راستای تعالی اهداف خود، با سعی و تلاش فراوان توانست تا مسلمانان جهان را در مسیر بازیابی هویت اسلامی خویش قرار داده و بررسی های موجود در این زمینه بیانگر آن است که این انقلاب بزرگ، تاثیرهای متفاوتی را در سطح جهان اسلام داشته است که عبارتند از : بازتاب ملموس و چشمگیر، تقویت و شتاب بخشیدن به جریان های سیاسی اسلامی، برانگیختن ایدئولوژی و تفکر سیاسی اسلامی و فراهم شدن بهانه برای برخی از حکومت ها در سرکوب جنبش های اسلامی مخالف .

عباس خسروانی