محرم در کرمان

ماه محرم که فرا می‌رسد، شهرها در نوای طبل‌ها، سنج‌ها، زنجیرها و در اخلاص دست‌هایی که از سر غم به سینه‌ها می‌کوبند جانی دوباره می‌گیرند.
به همین خاطر همه در ماه محرم می‌آیند …

ماه محرم که فرا می‌رسد، شهرها در نوای طبل‌ها، سنج‌ها، زنجیرها و در اخلاص دست‌هایی که از سر غم به سینه‌ها می‌کوبند جانی دوباره می‌گیرند.

به همین خاطر همه در ماه محرم می‌آیند تا از عشق خود به حسین (ع) بگویند، از درس‌ها و آموزه‌های کربلا بشنوند و اینگونه است که در هر شهر آیین‌های ویژه‌ای شکل می‌گیرد.

با فرارسیدن ماه محرم فضای استان کرمان همانند دیگر نقاط ایران ماتم زده است.از چند روز قبل از آغاز این ماه پارچه‌ها و بیرق‌های سیاه بر سردر مغازه‌ها، خانه‌ها و در و دیوارشهرها نصب می‌شود و مردم هم با حضور در دسته‌جات عزاداری سینه‌زنی و زنجیرزنی، مراسم تعزیه و برگزاری مراسم و آداب و رسوم خاص خود، اخلاص و ارادتشان را به خاندان عصمت و طهارت ابراز می‌دارند. در مکان‌های مذهبی و گوشه و کنار شهرها اشخاص مختلف اقدام به برپایی مجالس روضه‌خوانی و زیارت عاشورا می‌کنند و در مبادی ورودی هر محله یا جلوی مغازه‌ها و منازل بشکه‌های شربت و آب توسط ارادتمندان به اباعبدالله قرار داده می‌شود تا به یاد لب‌های تشنه یگانه مظلوم عالم از عابران پذیرایی شود. در بیشتر شهرها و روستاهای کرمان مرسوم است که از اول تا هفتم ماه محرم آش بلغور و شله‌زردی به نام عاشوری به یاد فوت یکی از افراد هر خانواده یا طایفه پخته و در بین مردم و همسایه‌ها توزیع می‌شود. انتخاب روز و زمان پخت عاشوری همگی به مدت زمان فوت عزیز از دست رفته بستگی دارد. اگر از فوت وی، مدت کوتاهی گذشته باشد، عاشوری در روزهای اول محرم پخته می‌شود و اگر از زمان درگذشت وی مدت طولانی گذشته باشد پخت و توزیع عاشوری را در ایام بعد نیز جایز می‌دانند. پخت آبگوشت حسینی برای پذیرایی از عزاداران امام حسین(ع) از دیگر آداب و رسوم مردم کرمان در ماه محرم است.

این آبگوشت نذری که بوی بسیار مطبوعی دارد و فقط مخصوص استان کرمان است شامل: گوشت بره، حبوباتی از قبیل نخود و لوبیا، سبزیجات خشک شده از قبیل ترخون، شنبلیله و ادویه‌هایی از قبیل زردچوبه، دارچین، زعفران، فلفل، رب گوجه‌فرنگی، پیاز، تکه‌های خشک شده میوه‌جات و چربی گوشت گوسفند است که بعد از پخت به وسیله پیمانه‌هایی داخل ظروف مسی ریخته و در بین شرکت‌کنندگان در مجالس عزاداری توزیع می‌شود. آنها نیز آبگوشت را با نان محلی که مخصوص این روزها است مخلوط کرده و می‌خورند و با بکاربردن کلمات التماس دعا و اجر شما با امام حسین (ع) محل برگزاری مراسم عزاداری را ترک می‌کنند. در گذشته قبل از آغاز ماه محرم مردان و زنان کرمان حنا می‌بستند و در طول ایام این ماه برای آگاه کردن مردم از برگزاری مراسم عزاداری چاوشی می‌خواندند و در روستاها بوق مخصوصی به صدا درمی‌آمد. در ایام ماه محرم طی مراسمی به نام علم گردانی افراد معتمد هر محله علم‌هایی که از چوب و پارچه ساخته شده است را به درب منازل مردم می‌برند و نذورات آنها را برای برگزاری مراسم عزاداری جمع می‌کنند.

از دیگر رسوم مردم کرمان برگزاری مراسم چهل منبرون است که یکی از زیباترین و پر قدمت‌ترین رسوم کرمانی‌ها است که در شب‌های تاسوعا و عاشورا برگزار می‌شود. در این مراسم شیفتگان خالص آل‌عبا با در دست داشتن شمع و معمولا با پاهای برهنه به چهل مجلس عزاداری، حسینیه یا مسجد سر می‌زنند و در هر یک از این مکان‌ها شمعی روشن می‌کنند. همچنین در برخی از مناطق استان کرمان در روز سیزدهم ماه محرم مراسم (پرسه امام) اجرا می‌شود و گروهی به نام بنی‌اسد که صورت‌های خود را می‌پوشانند و بیل و کلنگ در دست دارند مراسم نمادین خاکسپاری شهدای کربلا را اجرا می‌کنند.

حکمت قاسم خانی