داروهای مخدر و موارد قانونی مربوط به آن

یکی از سوالاتی که مکررا ذهن همکاران را مشغول می‌کند این است که آیا تجویز داروهای مخدر برای بیماران از طریق صدور نسخه پزشک امکان‌پذیر است، آیا چنین داروهایی در تمامی ‌داروخانه‌ها …

یکی از سوالاتی که مکررا ذهن همکاران را مشغول می‌کند این است که آیا تجویز داروهای مخدر برای بیماران از طریق صدور نسخه پزشک امکان‌پذیر است، آیا چنین داروهایی در تمامی ‌داروخانه‌ها وجود دارد و آیا هر پزشکی مجاز به صدور چنین نسخه‌ای می‌باشد یا خیر؟ در این قسمت قصد داریم به این سوالات پاسخ دهیم...

پاره‌ای از داروهای مخدر مورد استفاده در ایران عبارت‌اند از: قرص و آمپول متادون، آمپول مرفین، آمپول پنتازوسین و آمپول پتیدین که شایع‌ترین مصرف درمانی این داروها در بیماران صعب‌العلاج و سرطانی است که به علت شدت درد قادر به تحمل آن نمی‌باشند. لازم به ذکر است که هیچ داروخانه‌ای در کشور مجاز به توزیع این داروها حتی با نسخه پزشک نمی‌باشد و تخلف از این امر جرم تلقی می‌گردد.

در صورتی که بیماری خواهان استفاده از داروهای مخدر باشد باید براساس زیر عمل نماید: بعد از اینکه مصرف داروی مخدر در بیمار توسط پزشک معالج بلامانع و ضروری تشخیص داده شد و پزشک نوع و میزان داروی مخدر مورد نظر و نیز مدت زمان استفاده از آن را در نسخه‌ای برای بیمار نوشت، بیمار (یا همراه وی) مدارک مربوط به بیماری خود را که به خصوص در مورد بیماران سرطانی حتما باید پاتولوژی مربوط به بیماری را نیز همراه داشته باشد به همراه نسخه پزشک معالج به معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی محل تقدیم می‌کند و متعاقب آن کمیسیونی تشکیل می‌‌شود و این کمیسیون در خصوص ضرورت در اختیار قرار دادن داروی مخدر به این بیمار تصمیم می‌گیرد. در حال حاضر این کمیسیون به صورت حداقل ماهی یک بار تشکیل می‌شود. در صورت تایید ضرورت مصرف داروی مخدر توسط بیمار، بیمار به اداره داروهای مخدر معرفی می‌گردد تا داروی مخدر مورد نظر به میزان تعیین شده در اختیار وی قرار گیرد. در مورد بیمارانی که استفاده از دارو برای آنها بلامانع تشخیص داده شود، سالانه کمیسیون مجدد تشکیل می‌شود تا در مورد ادامه استفاده از داروی مخدر برای وی تصمیم‌گیری مجدد شود.

نسخه‌ای که در آن به لزوم مصرف داروی مخدر توسط بیمار به طور مستمر اشاره شده باشد، حداکثر مدت زمان اعتبار آن نسخه شش ماه در نظر گرفته می‌شود و پس از گذشت این مدت آوردن نسخه جدید از پزشک ضروری است. در ضمن تحویل‌گیرنده دارو باید در هر مراجعه شناسنامه بیمار و پوکه داروهای مصرفی را به اداره مخدر ارایه دهد.

دکتر کامران آقاخانی

متخصص پزشکی قانونی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران