یکشنبه, ۷ بهمن, ۱۴۰۳ / 26 January, 2025
لبنان و امنیت ملی اسراییل در دوران پساصهیونیسم
شدت و گستره واكنش اسراییل به دستگیری دو سرباز اسراییلی توسط حزب الله لبنان ، تعجب بسیاری از تحلیل گران و ناظران و حتی شهروندان عادی را به همراه داشت. برای آنهایی كه با مسایل داخلی اسراییل و مخصوصا معضل امنیت در جامعه اسراییلی چندان سرو كار ندارند اقدام اسراییل بسیار تعجب آور است ، اما حزب الله و ساف كه از نزدیك ، جامعه اسراییل را می شناسند به خوبی می دانند كه به اسارت گرفتن سربازان اسراییلی به عنوان نماد امنیت ملی صهیونیستی تا چه حد جامعه اسراییل را از نظر روانی تحت فشار قرار داده و معمای امنیت را برای آنها تازه می كند. ارتش در اسراییل همواره از جایگاه خاصی برخوردار بوده و به تبع آن خدمت سربازی نیز برای بسیاری از یهودیان مومن امری مقدس تلقی می شود. لذا جای تعجب نیست كه بسیاری از رهبران اسراییل دارای سابقه نظامی هستند. اولمرت اولین نخست وزیر غیر نظامی اسراییل است و از همین رو برخی تحلیلگران معتقدند واكنش شدید اسراییل در واقع تلاشی است از سوی اولمرت برای نشان دادن كار آمدی نخست وزیران غیر نظامی.
ادعای اصلی كه در این نوشتار مطرح می كنیم این است كه نوع واكنش اسراییل را باید در بستر گذار از چارچوب امنیتی صهیونیستی به چارچوب پساصهیونیستی درك كرد. رهبران اسراییل می كوشند با نشان دادن قاطعیت در برخورد با حزب الله و حماس ثابت كنند در دوران جدید هم اسراییل نسبت به امنیت ملی حساسیت نشان می دهد.
در بین تحلیلگران مسایل اسراییل این اجماع نظر وجود دارد كه از دو دهه پیش بنیان های هویتی صهیونیستی با چالش های جدی مواجه شده و نوعی گذار یا تجدید نظر در صهیونیسم آغاز شده است. این دوران جدید را دوران پسا صهیونیستی می گویند كه الزاما به معنای نفی صهیونیسم نیست، بلكه نوعی تجدید نظر در بنیان های صهیونیسم محسوب می شود. ویژگی های سیاسی-امنیتی ایدئولوژی صهیونیسم ، به عنوان ایدئولوژی مسلط در اسراییل را می توان در موارد زیر خلاصه كرد:
- دولت سالاری و تاكید بر اهمیت و حتی تقدس دولت اسراییل به عنوان تنها دولت یهودی جهان كه وظیفه حمایت از یهودیان سراسر جهان را بر عهده دارد و یهودیان جهان نیز برای تحقق آرمان رستگاری و نجات در آیین یهود باید با پیوستن به صهیونیسم از دولت اسراییل حمایت كنند.
- جایگاه و اهمیت ویژه ارتش به عنوان حامی اصلی صهیونیسم و دولت یهودی. در این بستر ارتش اسراییل اصلی ترین تامین كنده امنیت تنها دولت یهودی تلقی شده و لذا نخبگان نظامی از جایگاه خاصی در عرصه سیاسی و حتی اجتماعی برخوردار می شوند.
- تاكید بر روحیه جمعی و تقویت فداكاری در میان ملت یهود برای تامین امنیت و بقای دولت اسراییل.
- تاكید بر ندادن هرگونه امتیاز به اعراب در راستای صلح به این دلیل كه اعراب اصلی ترین دشمنان ملت یهود بوده و در صدد نابودی دولت اسراییل هستند.
- تاكید بر استراتژی حمله پیش دستانه یا بردن دفاع به درون مرزهای دشمن و خنثی كردن اقدام دشمن در درون مرزهای خودش. به این دلیل كه دولت اسراییل بخاطر داشتن مساحت و جمعیت كم هرگز نباید اولین شكست را متحمل شود (تئوری بن گوریون)
- تاكید بر تقدس سرزمین های باستانی متعلق به یهودیان و تلاش برای الحاق آنها به اسراییل (نظیر شرق بیت المقدس یا كرانه باختری كه صهیونیست ها آن را زادگاه دوقوم كهن یهودی یعنی یهودا و سامرا می دانند)
مجموع تحولاتی كه در سه دهه گذشته و بطور مشخص بعد از جنگ ۱۹۶۷ در اسراییل رخ داد و نیز تحولات منطقه ای و بین المللی زمینه را برای تضعیف ایدئولوژی صهیونیسم فراهم كرد تا حدی كه در طی روند صلح اسلو ، صهیونیست ها به رغم میل باطنی خود حاضر به واگذاری كرانه باختری به اعراب و پذیرش حكومت خودگردان فلسطینی شدند. این در حالی بود كه در رقابت های انتخابات ۱۹۹۲ اسحاق رابین تاكید كرده بود هرگز بر سر كرانه باختری (یهودا و سامرا)معامله نخواهد كرد و حتی نمی تواند به این موضوع فكر كند. اما این اتفاق افتاد و رابین به خاطر امضای پیمان صلح اسلو توسط ایگال امیر ، جوان یهودی افراطی به اتهام نفی حكم صریح تورات مبنی بر تعلق سرزمین های باستانی یهودیان به آنها ترور شد. طنز قضیه اینجاست كه حزب لیكود و شخص آریل شارون كه در آن زمان به شدت مخالف روند اسلو بودند. ده سال بعد در غزه همان كاری را كردند كه حزب كارگر در ۱۹۹۳ انجام داده بود یعنی عقب نشینی ولی این بار یك طرفه.
این تحول یعنی عقب نشینی اسراییل از لبنان در سال ۲۰۰۰ و عقب نشینی از غزه در سپتامبر ۲۰۰۵ و طرح موضوع عقب نشینی از شهرك های یهودی نشین در كرانه باختری از سوی حزب كادیما و اولمرت در رقابت های اخیر انتخاباتی همگی نشان می دهند اسراییل در حال تجربه گذار از صهیونیسم است.
ویژگی های دوران جدید یا پسا صهیونیستی را می توان در موارد زیر خلاصه كرد:
۱ - افول اهمیت گذشته دولت یا ایده مملكتی بن گوریون. بخش عمده ای از جامعه اسراییل دیگر را منجی یهودیان جهان نمی دانند و بر این اعتقادند دولت اسراییل هم دولتی است همانند سایر دولت ها و نمی توان آن را مقدس دانست.
۲ - افول اهمیت ارتش و نظامیان در جامعه اسراییل تا حدی كه بخشی از جوانان معترض برای فرار از خدمت سربازی به مدارس مذهبی (یشیف) می روند و مخالفت با خدمت سربازی در بخشهایی از جامعه اسراییل نیز رو به افزایش است. به همین دلیل است كه امروزه بر خلاف گذشته اسراییل آماده جنگ بلندمدت است؛ زیرا كشته شدن سربازان مثل گذشته در جامعه اسراییلی حساسیت فوق العاده ای ایجاد نمی كند.
۳ - افول جایگاه نخبگان نظامی در جامعه اسراییل كه نمونه آن پیروزی اولمرت در انتخابات پارلمانی اخیر است. حتی عمیر پرتیز مراكشی الاصل هم سابقه نظامی چندانی (بجز مشاركت در جنگ یوم كیپور و زخمی شدن در آن) ندارد.
۴ - گسترش روحیه فرد گرایی در جامعه اسراییلی كه برخی یهودیان افراطی آن را ناشی از گسترش فرهنگ آمریكایی در جامعه اسراییل می دانند.
۵ - پذیرش واقعیت اعراب و تلاش برای پذیرش آنها به عنوان همسایگان دایمی اسراییل.
۶- تلاش برای تامین امنیت ملی اسراییل از طریق عقب نشینی از سرزمین های اشغالی و رهایی از مشكلات ناشی از اشغال و در راس آنها مساله انتفاضه كه باعث گسترش شكاف میان یهودیان مذهبی و سكولار شده است.
۷ - پذیرش این واقعیت كه عامل آوارگی فلسطینی ها در جنگ ۱۹۴۸ اسراییل بوده و فلسطینی ها به میل خود سرزمین هایشان را ترك نكرده اند. اصلاح كتب درسی در سال ۱۹۹۹ و گنجاندن این موضوع در كتب تاریخ باعث خشم برخی یهودیان افراطی شد. این نكته تلویحا به معنای پذیرش این واقعیت مناقشه برانگیز است كه دولت اسراییل نه ادامه دولت یهودی باستانی بلكه محصول عملكرد استعمار در خاورمیانه است.
نویسنده: رحمن قهرمانپور
منبع:همشهری دیپلماتیك ،شماره ۵
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست