جشن بهار در سرزمین چشم بادامی ها

زمان برگزاری جشن سال نو در چین براساس تقویم قمری سنتی و کشاورزی این کشور تعیین می شود

این روزها که می‌رسد اوضاع و احوال چین با سایر اوقات کاملا تفاوت دارد، زمان برگزاری جشن سال نو چینی‌هاست که براساس تقویم قمری سنتی و کشاورزی این کشور تعیین و عید بهار خوانده می‌شود، البته بهاری که هنوز تا ۶ درجه زیر صفر سرما تا ۲ ماه نخست آن قابل قبول است. تعطیلات رسمی عید بهار در چین ۸ روز ولی حال وهوای آن مثل یک هفته قبل از تعطیلات نوروز درایران است و اصطلاحا همه جا تق ولق می‌شود، مردم خرید می‌کنند و برای جشن و سفر آماده می‌شوند. در این یک هفته یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون سفر در سراسر چین انجام می‌شود که بزرگ‌ترین پدیده سفر‌های داخلی در جهان به شمار می‌رود.

دستاورد آن هم خلوت شدن شهرهای بزرگ نظیر پکن و تراکم مسافر در فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های راه‌آهن و پایانه‌های مسافربری است. همه مشتاقانه می‌روند تا «ماما»، «بابا»، «می می»، «جیه‌جیه»، «گاگا» و «دی‌دی» به ترتیب یعنی مامان، بابا، خواهر کوچک، خواهر بزرگ‌تر، داداش بزرگ و داداش کوچک را ببینند. فکر می‌کنم برخی از این عناوین از طریق جاده ابریشم یا در دوران حمله مغول‌ها از چین به مناطقی از ایران انتقال یافته و کاربرد آن تا یک دهه قبل حداقل رایج بود، البته می‌دانید که همه اینها در یک خانواده چینی قابل جمع نیست، یعنی اجرای سیاست ممنوعیت داشتن بیش ازیک فرزند از ۳ دهه پیش تاکنون بیشتر چینی‌ها را «تنها» کرده است، البته چاره‌ای هم نیست. اگر این‌گونه نبود الان برای بقیه مردم دنیا جایی در روی کره زمین پیدا نمی‌شد. هرچند در شهرستان‌ها و روستاهای چین این محدودیت خیلی رعایت نمی‌شود ولی با این حال هر خانواده چینی حداکثر ۲ فرزند دارد. یکی از تفاوت‌های اساسی ایام عید بهار درچین با بقیه وقت‌ها این است که جای شب و روز انگار عوض می‌شود.

روزهای با آرامش، خیابان‌های بدون ترافیک با هوای تمیز ولی شب‌هایش پر سر و صدا، پرحادثه و پرهزینه است. هر ملتی برای ابراز شادمانی و جشن ملی مناسبتی دارد و چینی‌ها عید بهار را مهم‌ترین جشن ملی خود می‌دانند. آتش‌بازی‌های عجیب و غریب آن به مدت یک هفته از غروب تا سپیده دم بدون وقفه مردم را به تنگ می‌آورد. شب‌ها شبیه میدان جنگ است، از انفجارهای مهیب و تکان‌دهنده تا فشفشه‌هایی که صدایش مانند کشیدن سوهان روی آهن خشن و سخت است و خواب و استراحت را از مردم می‌گیرد. جالب‌تر این‌که یک هفته قبل از آغاز سال نو مراکزی موقت بلا تشبیه مثل ایستگاه‌های صلواتی برای فروش انواع و اقسام ترقه و وسایل آتش‌بازی در محله‌ها و سر چهارراه‌ها دایر می‌شود و جماعت برای حیف و میل کردن پول بی‌زبان خود با هم رقابت می‌کنند، ترقه‌هایی به اندازه یک بشکه ۲۲۰ لیتری که شبیه کاتیوشا عمل می‌کند تا ترقه‌هایی به اندازه یک نخود در بسته‌های رنگارنگ و بسیار جذاب و به قیمت هر بسته ۳۰۰ تومان تا ۱۵۰ هزار تومان عرضه می‌شود و جماعت به نسبت توان مالی خود هزینه می‌کنند، دیده‌ام برخی افراد که به برکت صدور اجناس بی‌کیفیت به کشورهای کم درآمد و ضعیف به نان و نوایی رسیده‌اند در کمتر از نیم ساعت ۳ میلیون تومان را به نور و صدا تبدیل می‌کنند تا صدای مهیب بشنوند و جرقه‌های زیبا ببینند، برخی از این فشفشه‌ها مثل شیلنگ آتش‌نشانی حلقه‌ای است و طرف، آن را در عرض خیابان پهن می‌کند و با روشن کردن فتیله آن تا ۱۰ دقیقه هم صدای دلخراش و هم جرقه‌های رنگارنگ با دودی غلیظ تولید می‌کند و مسیر رفت و آمد را برای دقایقی می‌بندد.

البته این آتش‌بازی‌ها جنبه اعتقادی خرافی هم دارد و چینی‌ها معتقدند با این اقدام در شروع سال نو «ارواح خبیثه» را برای مدت یک سال از زندگی خود دور می‌کنند! یکی از نکات قابل توجه این‌که، علاقه‌مندان به آتش‌بازی البته فقط در همین مدت یک هفته مجازند این کار را انجام دهند و پس از پایان مهلت کوچک‌ترین صدای ترقه مساوی است با اقدام ضد امنیتی و ادامه ماجرا... براساس آمار رسمی از مجموع یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر، فقط ۳۰۰ میلیون نفر اصطلاحا دستشان به دهنشان می‌رسد و وضع مالی قابل قبول یا بسیار خوب و عالی دارند و بقیه حتی تهیه یک وعده غذا برایشان دشوار است ولی آتش‌بازی فراموش نمی‌شود که با یک حساب سرانگشتی می‌توان گفت در طول این جشن یک هفته‌ای هرشب میلیاردها دلار به دود و صدا و جرقه تبدیل می‌شود تا حداقل برای صاحبان کارخانه‌های تولید مواد آتش‌بازی نان و آبی فراهم شود. هر چند در مقایسه با جمعیت عظیم چین رقم اندکی به نظر می‌رسد اما براساس آمار دولت، در آتش‌بازی‌های امسال در مدت یک هفته ۴۰ نفر کشته و ۳۷ نفر دیگر بشدت زخمی شدند و ۱۲۰ هزار فقره آتش‌سوزی روی داد و ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار زیان وارد شد که لابد آن را هم می‌گذارند به پای عشق و حال!!!

khaterat.persianblog.ir ـ http://ghalame

وبلاگ محمدکاظم روحانی‌نژاد

خبرنگار صداوسیما در پکن ـ چین