روده تحریك پذیر

حدود ۲۰ درصد افراد جامعه از این مجموعه علایم رنج می برند خانم ها, به خصوص خانم های جوان بیشتر مبتلا می شوند علایمی همچون درد شكمی, یبوست, اسهال و نفخ از جمله علایم اصلی این حالت است این بیماری شایع ترین علت مراجعه بیماران به پزشكان متخصص گوارش است

حدود ۲۰ درصد افراد جامعه از این مجموعه علایم رنج می‌برند. خانم‌ها، به خصوص خانم‌های جوان بیشتر مبتلا می‌شوند. علایمی همچون درد شكمی، یبوست، اسهال و نفخ از جمله علایم اصلی این حالت است. این بیماری شایع‌ترین علت مراجعه بیماران به پزشكان متخصص گوارش است. البته همه افراد مبتلا علایم شدید ندارند كه نیازی به مراجعه باشد و اغلب با شناخت عوامل ایجاد كننده اعم از غذایی، روحی و اجتناب از آن بهبود می‌یابند. درمان‌های موجود اغلب برای كاهش درد و رفع موقتی علایم است و نمی‌تواند به طور كامل آنها را از بین ببرد زیرا درواقع علت اصلی بیماری شناخته شده نیست.

● چه عللی باعث ایجاد این مشكل می‌شود؟

تاكنون با وجود مطالعات و تلاش فراوان، علت واحد و مشخصی در ایجاد نشانگان روده تحریك پذیر شناخته نشده است. گرچه تئوری‌های متعدد از جمله اختلال در انقباضات عضلات جدار لوله گوارشی، عفونت‌های متعدد لوله گوارش، عوامل عصبی، حساسیت‌های غذایی یا افزایش حساسیت جدار روده به عوامل متعدد مطرح شده است ولی نمی‌توان هیچ كدام را ثابت شده دانست و یا به تنهایی در ایجاد علایم بیماران موثر دانست. به‌طور مثال، به دنبال بعضی عفونت‌های لوله گوارش ممكن است افزایش حساسیت لوله گوارش تا مدت‌ها وجود داشته باشد ولی بسیاری از بیماران سابقه چنین عفونت‌های گوارشی را ندارند.

اگرچه عوامل عصبی و روحی می‌توانند باعث تشدید و بروز مجدد علایم شوند ولی ثابت نشده است كه عامل اصلی بیماری باشند. بعضی مواد غذایی مثل شیر و حبوبات و بعضی از سبزی‌ها مثل كلم می‌توانند نفخ ایجاد كرده و علایم بیمار را تشدید كنند. با این كه مصرف اینها علایم را تشدید می‌كند اما در همه بیماران این مشكل به وجود نمی‌آید و اینها عامل بیماری نیستند.

● علایم روده تحریك‌پذیر

درد شكم، به خصوص در پشت ناف و اغلب سمت چپ است كه در خانم‌ها در زمان عادت ماهیانه تشدید می‌شود. درد، اغلب با علایم دیگری چون نفخ و اختلال دفع به صورت یبوست یا اسهال یا هر دو همراه است. اسهال شایع‌تر است و بیماران از دفعات مكرر و با حجم كم و یا احساس دفع شكایت دارند. این اسهال صبحگاهی یا در طول روز است و اغلب اسهال شبانه یا اسهال خونی وجود ندارد و اگر این‌گونه باشد، امكان بیماری دیگری وجود دارد. یبوست نیز گاهی علامت اصلی است یا همراه اسهال متناوب دیده می‌شود. بیماران به‌طور معمول از احساس عدم تخلیه كامل حتی با خالی بودن راست‌روده شكایت دارند كه به زور زدن و نشستن طولانی‌مدت در توالت و استفاده از ملین و انما (تنقیه) منجر می‌شود. سایر علایم گوارش مثل نفخ، آروغ زدن، سوزش سردل و گاهی اشكال در بلع و احساس پری زودرس شكم بعد از غذا از جمله علایم دیگر است. بیماران ممكن است علایمی چون افسردگی، اضطراب، قاعدگی دردناك و احساس مكرر دفع ادرار و اختلالات جنسی نیز داشته باشند.

● اصول درمان

در حقیقت چون علت ناشناخته‌ای برای این بیماری وجود دارد، درمان قاطعی نداریم. اغلب علایم به كمك دارو تسكین می‌یابد. باید از عوامل تشدید كننده پرهیز كرد و با ایجاد آرامش روحی در بیمار و اطمینان دادن به این‌كه بیماری او خطرناك نیست و موجب كاهش طول عمر این نمی‌شود، وی را تسكین داد. گرچه امكان دارد كیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد كه با رعایت رژیم غذایی و پرهیز از عواملی كه موجب تشدید علایم می‌شوند مثل شیر، بستنی، حبوبات، سبزی‌ها و آنچه بیمار در تجربه خود كسب می‌كند، باید گفت:

▪ آثار داروهای گیاهی مثل نعناع، رازیانه،‌ بابونه و آویشن كه برخی‌ها در درمان مفید می‌دانند، ثابت نشده و علمی نیست.

▪ بیماران مبتلا بهتر است با شروع علایم به پزشك مراجعه كنند و بررسی شوند كه سایر بیماری‌ها را دارند یا خیر و با تجویز پزشك از داروهای موثر در كاهش علایم استفاده كنند.

▪ این بیماری خطرناك نیست و كاهش طول عمر یا سایر نگرانی‌ها را ندارد.

▪ افراد مبتلا به نشانگان روده تحریك‌پذیر توجه كنند، آنها هم مثل بقیه افراد می‌توانند به بیماری‌های دیگر مبتلا شوند بنابراین مراقب باشند با مشاهده علایمی مثل كاهش وزن، عدم پاسخ به درمان‌های معمول، وجود خون در مدفوع و پیدایش كم خونی حتما برای بررسی بیشتر به پزشك مراجعه كنند، شاید بیمار درگیر بیماری دیگری باشد.