فارسی در دانشگاههای امریكا

به طور مشخصتر و در زمینه ایران شناسی و مطالعات مربوط به ایران باید گفت كه این برنامه ها در ایالات متحده امریكا قبل از جنگ دوم جهانی منحصر به چند دانشگاه بود و به طور كلی به مطالعات مذهبی بستگی داشت بعد از جنگ علاقه بیشتری به این برنامه ها خصوصاً به زبان فارسی و تمدن ایران نشان داده شد

در دهه سوم قرن بیستم بود كه طرح توسعه تحقیق و تدریس در رشته علوم انسانی در ایالات متحده امریكا ریخته شد و تا پایان جنگ دوم, امریكا در این زمینه پیشرفتهای زیادی كرد.

به طور مشخصتر و در زمینه ایران شناسی و مطالعات مربوط به ایران باید گفت كه این برنامه‌ها در ایالات متحده امریكا قبل از جنگ دوم جهانی منحصر به چند دانشگاه بود و به طور كلی به مطالعات مذهبی بستگی داشت. بعد از جنگ علاقه بیشتری به این برنامه‌ها خصوصاً به زبان فارسی و تمدن ایران نشان داده شد.

لایحه كنگره در سال ۱۹۸۵ مربوط به تعلیم و تربیت عمومی, با در اختیار گذاردن اعتبارات مالی در وزارت آموزش و پرورش مشوق توسعه ایران شناسی و دیگر مطالعات مربوط به كشورهای خاورمیانه و نزدیك شد و در نتیجه, این برنامه‌ها به سرعت در سراسر امریكا گسترش یافت. چندی بعد بنیاد فورد با پرداخت كمكهای بلاعوض به استادان و دانشجویان علاقه‌‌مند به این مطالعات, از این برنامه پشتیبانی كرد. از سال ۱۹۸۵ تا كنون كمكهای مالی وزارت آموزش و پرورش امریكا برای نگهداری و ادراه مراكز تدریس و تحقیق در زمینه این مطالعات, پرداخت حقوق كادر آموزشی این برنامه‌ها, هزینه‌های تحصیلی دانشجویان, تشكیل كلاسهای تابستانی, مسافرتها و خرید لوازم آموزشی مربوط به مصرف رسیده است.

در سال ۱۹۶۷ پیشرفت زیاد دیگری در اجرای این برنامه‌ها مشاهده شد. بدین طریق كه از یك طرف كادر متخصص جدید در این برنامه‌‌ها كه با كمك مالی وزارت آموزش و پرورش امریكا تربیت شده بود به گروه استادان موجود در این برنامه‌ها پیوست و از طرف دیگر تعداد دانشجویان در برنامه‌های لیسانس و فوق لیسانس كه به طور مستقیم و غیر مستقیم به مطالعه در زمینه ایران شناسی اشتغال داشتند به سرعت رو به افزایش گذاشت و تا پایان سال ۱۹۷۰ به حد اعلای خود رسید.

به دنبال مهاجرت گروه كثیری از پژوهشگران و اساتید خارجی به امریكا, عده‌‌ای از متخصصین در رشته شرق شناسی نیز از ممالك مختلف به این سرزمین روی آوردند و به جمع مهاجرین قبلی پیوستند.

برای نمونه می توان از :

M.Drrresden Richard, Ettinghausen, Hamilton Gibb, O.Grabar, G.E.

Von Grunebaum, Hoening, G.Lenczowski, J.Schacht

و در این اواخر از Bernard Lewis نام برد. نمایندگان ایران را در این مجمع افرادی مانند امین بنایی, حافظ فرمانفرمایان, علی جزایری, خسرو مستوفی, روح‌الله رمضانی و احسان یار شاطر تشكیل می دهند.

وجود پژوهشگران ایرانی در ایالات متحده امریكا و شركت آنها در برنامه‌‌های تحقیقی و آموزشی شرق شناسی نه تنها سبب توسعه و پیشرفت مطالعات مربوط به ایران شده بلكه روش تحقیق و تدریس قدیمی اروپائیان را در مطالعات مذكور تغییر داده است. این تغییرات در رشته‌‌های مردم شناسی, زبان شناسی, موسیقی محلی, ادبیات تطبیقی و علوم سیاسی بسیار آشكار است.

رشد سریع مطالعات مربوط به خاورمیانه مخصوصاً در ایالات متحده امریكا, نسل جدید و تربیت شده‌‌ای از محققین رشته‌های شرق شناسی را جانشین ایرانشناسان قدیمی كرده و با پیشرفتهای كنونی در این زمینه‌ها صرفاً نتیجه كاوشهای مداوم علمی است امریكا به مركز مهم مطالعات مربوط به ایران تبدیل شده است.

البته در ۱۵ سال گذشته این مطالعات و تحقیقات در امریكا سیر نزولی داشته است به خصوص به دلیل روابط خاص سیاسی میان دو كشور ایران و امریكا و نیز این نكته كه امریكاییها معمولاً می خواهند به آنچه یاد می گیرند عمل كنند. به علاوه در این زمینه مشكلاتی وجود داشته است. مثلاً اینكه اتباع امریكا به سادگی نمی توانند به ایران سفر كنند و در آنجا كار یا تحقیق كنند. سال ۱۹۷۶ در سفری كه به ایران داشتم در خیابانی در تهران, یكی از دانشجویانم را دیدم و ایشان مرا به شام دعوت كردند. وقتی وارد خانه‌‌شان شدم چهار دانشجوی دیگرم را هم در خانه دیدم.

---