درباره مسایل زناشویی با همسرتان شفاف صحبت کنید

گفتگوی زوجین درباره مسایل جنسی لازم است و طفره رفتن از آن می تواند یک هشدار باشد

موضوع شناخت پیش از ازدواج یکی از مسایل مهم در هر ازدواجی است. ذهن بسیاری از پسران و دختران که به خصوص در مقطع تصمیم?گیری برای ازدواج هستند، در مورد این مساله درگیر است...

یکی از مسایل مهم پس از جدی شدن موضوع ازدواج، شناخت از مسایل حوزه سلامت جنسی زن وشوهر است. دختر و پسری که موضوع ازدواجشان جدی شده است، باید بتوانند قبل از ازدواج در چارچوب اخلاق، شرع و قانون در مورد مسایل حوزه سلامت جنسی شناخت پیدا کنند و با استفاده از منابع قانونی، مذهبی و علمی اطلاعات خود را افزایش دهند. در این زمینه دکتر حافظ باجُغلی به چند سوال پاسخ گفته اند که در ادامه می خوانید.

آقای دکتر! با توجه به تابوهایی که در جامعه ما وجود دارد، اینکه دختر و پسر برای ازدواج و بلا فاصله پیش از آن در مورد مسائل جنسی صحبت کنند، سخت به نظر می‌رسد. اهمیت این کار چقدر است؟

رابطه زناشویی یکی از ابعاد مهم ارتباطی زوج است، بنابراین ارزیابی آن در چارچوب قانون، شرع و اخلاق پیش از ازدواج مهم است. هر چند شیوه این ارزیابی و شناخت در جامعه سنتی ما با جامعه غربی تفاوت دارد اما این تفاوت به معنی این نیست که در جامعه ما این ارزیابی نباید انجام شود.

چطور می‌توان حرف زدن در این‌باره را شروع کرد؟

یکی از شیوه‌های ارتباطی این است که وقتی می‌بینیم برای طرف مقابل دشوار است احساس‌های شخصی خود را بیان کند، باید از او درباره دیدگاه کلی‌اش بپرسیم. دخترها و پسرها پیش از ازدواج باید یاد بگیرند بخشی از شناخت خود از همسر آینده?شان را به مسائل جنسی اختصاص دهند و همان‌طور که گفته شد، با شناخت درباره دیدگاه او درباره مسائل جنسی شروع کنند. انسان‌ها دیدگاهشان را راحت‌تر از احساسشان بیان می‌کنند. شاید به نظر برسد صحبت درباره دیدگاه‌ها، اطلاعات بااهمیتی به دست نمی‌دهد و همه می‌توانند در بیان دیدگاهشان نقش بازی کنند اما واقعیت‌ این‌طور نیست.

از لابه?لای حرف‌های طرف مقابل، می‌توان فهمید احتمالا دچار مشکلی هست یا نه؟ اصلا نشانه‌ای برای تشخیص وجود دارد؟

بله، یکی از نشانه‌های مهم نداشتن میل جنسی، در میان زن وشوهر آینده، گریز از صحبت درباره این مساله و عوض کردن موضوع بحث به محض مطرح‌شدن این مسائل است. نشانه دیگر، بی‌دانشی درباره مسائل جنسی و کنجکاو نبودن در این‌‌باره است.

خب ممکن است علت این کنجکاوی نکردن یا عوض کردن بحث شرم باشد.

اتفاقا موضوع دیگری که باید به آن توجه کرد، افتراق دادن «خودداری» از «بی‌تمایلی» است. خیلی وقت‌ها جوان‌هایی که تمایل جنسی ندارند، آن را به خودداری و شرم فرهنگی-مذهبی نسبت می‌دهند در صورتی که خودداری مقوله‌ای مربوط به رفتار است نه احساس. تاکید آموزه‌های مذهبی، خودداری رفتاری است. من مراجعان مذهبی زیادی داشته‌ام که برای مشاوره قبل از ازدواج مراجعه کرده‌اند. همیشه زمانی از این مشاوره‌ها به مسائل جنسی اختصاص می‌یابد و اول به بررسی دیدگاه آنها می‌پردازم. زمانی که احساس کنم رابطه‌شان جدی‌تر شده،‌ احساسشان به رابطه جنسی را بررسی می‌کنم و جالب اینکه آنها در عین خودداری‌های قابل‌احترام به دلایل فرهنگی-مذهبی، می‌توانند درباره دیدگاه و احساسشان درباره مسائل جنسی به‌راحتی و با صراحت حرف بزنند. این نوع پختگی در رابطه، بسیار قابل‌تقدیر است و امیدوارم در جامعه گسترش پیدا کند. معمولا اگر فرد در بیان دیدگاه و احساسش درباره مسائل جنسی مشکل داشته باشد، در جلسه‌های بعد مشخص می‌شود به شکلی دچار اختلال جنسی است.

واقعا با این صحبت‌ها می‌توان به شناخت تمایلات طرف مقابل رسید؟

در روانشناسی، اعتقاد بر این است که اساس شناخت بر صحبت کردن است. البته به شرطی که نشانه‌های کوچک جدی گرفته شود و انکار نشود. انسان‌ها آنقدر که فکر می‌کنند، نمی‌توانند نقش بازی کنند. با یک نگاه عمیق و کنجکاوانه، بیشتر ویژگی‌های طرف مقابل، حتی خصوصی‌ترین مساله (یعنی روابط جنسی) قابل‌تشخیص است.

به نظر شما، بهتر است دختر و پسر خودشان در مورد این مسائل حرف بزنند یا به مشاور مراجعه کنند؟

هر دو شکل این کار توصیه می‌شود، یعنی هم وقتی برای مشاوره قبل از ازدواج مراجعه می‌کنند، مشاور آگاه باید به مسائل جنسی اهمیت بدهد و ویژگی‌های جنسی طرفین را ارزیابی کند و هم خود دختر و پسر وقتی در زمان آشنایی صحبت می‌کنند، درچارچوب قانون، شرع و اخلاق به شناخت تفکرات یکدیگر در مورد مسائل جنسی بپردازند.

حرف‌زدن در مورد مسائل جنسی آداب و ترتیبی هم دارد؟

شناخت و صحبت درباره مسائل جنسی باید بااحتیاط باشد و مخصوصا زمان در آن خیلی اهمیت دارد. همه این فرایند باید در چارچوب قانون، شرع و اخلاق صورت پذیرد. یعنی هیچ‌وقت تا موضوع جدی نشده و قرار نیست دو نفر جدی در مورد هم فکر کنند، باز کردن مسائل جنسی کمکی به آنها نمی‌کند اما زمانی که احساس کردند رابطه‌شان جدی شده و پیش‌درآمدی برای آغاز رابطه تعهدآمیز طولانی‌مدت همسری است، صحبت در مورد مسائل جنسی باید بااحتیاط و قدم به قدم شروع شود. طرفین در قدم اول، باید به بررسی دیدگاه‌های هم به صورت کلی بپردازند. مثلا نظر کلی‌‌ات در مورد مسائل جنسی چیست؟ تقابل روابط جنسی با عشق را چطور می‌بینی؟ فکر می‌کنی تکمیل‌کننده هم هستند یا دو چیز متفاوت؟ اینها چیزهایی است که آدم‌ها راحت‌تر می‌توانند به صورت کلی در موردش حرف بزنند. وقتی رابطه صمیمانه شد، باید در مورد احساس‌های جنسی‌شان حرف بزنند. باز هم تاکید می‌کنم این کار باید در زمان مناسب انجام گیرد که رابطه دارد خیلی جدی می‌شود و رعایت چارچوب?های قانونی، شرعی و اخلاقی ضروری است.

علت به توافق نرسیدن درباره مسائل زناشویی بعد از ازدواج چیست؟

عدم‌توافق جنسی بعد از ازدواج، گاهی ریشه در برداشت در مورد یک رابطه زناشویی صحیح دارد. زن و مردهایی که آموزشی جنسی لازم را ندیده باشند، امکان دارد هر گونه تنوع جنسی را به اختلال جنسی نسبت دهند در حالی که اختلال جنسی یک تعریف دقیق روان‌پزشکی دارد و خیلی‌وقت‌ها شامل این موضوع رابطه نیست. این مشکل را زیاد می‌بینیم. خیلی‌ها با شکایت از اینکه همسرم دچار اختلال جنسی است مراجعه می‌کنند اما وقتی بررسی می‌کنیم، می‌بینیم همسرشان دچار اختلال جنسی نیست و همان موضوع است و فرد به دلیل ناآگاهی از شیوه‌های برقراری رابطه زناشویی بین زن و شوهر، آن را اختلال می‌پندارد.

اما برخی خانم‌ها و آقایان حتی بعد از ازدواج هم نمی‌توانند درباره رابطه زناشویی با هم حرف بزنند.

خیلی‌وقت‌ها زن و مرد به دلیل نداشتن زبان جنسی مشترک، قادر به ارتباط برقرار کردن و صحبت درباره مسائل جنسی نیستند و از این کار خجالت می‌کشند. این سرچشمه بروز خیلی از سوءتفاهم‌های جنسی می‌شود و طرفین نمی‌توانند احساس خود رابه طرف مقابل منتقل کنند. خیلی وقت‌ها علت اینکه توافق جنسی ایجاد نمی‌شود، این است که اصلا در این‌باره با هم صحبت نکرده‌اند و اگر حرف می‌زدند، می‌توانستند احساس یکدیگر را بفهمند و به توافق برسند. اصولا بعد از ازدواج، داشتن صراحت لهجه هنگام صحبت درباره مسائل جنسی،‌ ترجیحات جنسی و احساس‌های جنسی بین زن?وشوهر لازم است. اینجا دیگر احتیاط‌های دیگر که قبل از ازدواج روی آنها تاکید شد، لازم نیست و بهتر است زن و مرد در این زمینه به هم بازخورد بدهند.

برگردیم به بحث صحبت‌های قبل از ازدواج، اگر فردی که قصد داریم با او ازدواج کنیم، تمام معیارهای مورد نظر ما را داشت و فقط در مورد رابطه زناشویی به توافق نرسیدیم، باید درباره تصمیم خود تجدید نظر کنیم؟

بستگی دارد، اما تجربه نشان می‌دهد علت بیشتر نداشتن توافق‌ها، مسائل ساده و قابل‌حل‌ است به شرطی که دختر و پسر از راه صحیح ارتباطی درچارچوب اخلاق، شرع و قانون با آن مواجه شوند و به افراد آگاه مراجعه کنند.

دکتر! اصلا اختلال‌های جنسی قابل حل هستند؟

در درمان اختلال جنسی، یکی از چیزهایی که باید به آن توجه کرد، تغییر دیدگاه طرف مقابل است. خیلی‌وقت‌ها کسانی که همسرشان دچار اختلال جنسی است، فکر می‌کنند این مشکل غیر‌قابل درمان است در صورتی که اینطور نیست و بیشتر مشکل‌های جنسی امروزه با شیوه‌های مدرن، درمان‌شدنی هستند.

دکتر حافظ باجُغلی

روان‌پزشک

عضو کمیته بهداشت و سلامت جنسی انجمن روان‌پزشکان ایران