هیچ رویایی همیشه یک رویا نیست

چند دیالوگ فراموش نشدنی از سینمای جهان

فیلم‌ها را با دیالوگ‌هایش به یاد می‌آوریم یا با موقعیت‌ها و لحظه‌هایش؟ کدام‌یک جذاب‌تر است، کدامشان انگیزه‌ای می‌شوند برای دیدنشان یا کدام‌‌یک از اینهاست که آنها را ماندگار می‌کند؟ در فیلم‌های دیالوگ‌محور شاید پاسخ‌دادن به پرسش‌ها چندان سخت و پیچیده نباشد. در این فیلم‌ها می‌توان بسیاری از لحظه‌های جذاب را با تکرار دیالوگ‌ها زنده کرد؛ اتفاقی که قطعا در سینمای مبتنی بر تصویر نمی‌افتد. گذشته از این تفکیک تکنیکی بین دو گونه دیالوگ‌محور و تصویرمحور فیلم‌ها، می‌دانیم که بسیاری از آثار مهم سینمای جهان را به واسطه دیالوگ‌هایشان می‌شناسند؛ پدرخوانده، فارست گامپ، آثار استنلی کوبریک و البته وودی آلن نمونه‌های مثال‌زدنی این قاعده هستند.

دیالوگ‌ها گاه از خود اثر فراتر می‌رود و هویتی مستقل برای خود دست و پا می‌کند، گاهی حتی از این مرحله هم عبور می‌کنند و به کلیت فیلم هویت می‌بخشند. فارغ از هرگونه ارزشگذاری در این خصوص و گذشته از این‌که آیا اساسا می‌توان این مورد را به عنوان یک ویژگی مثبت در سینما تلقی کرد یا نه، در این بخش نگاهی داشته‌ایم به برخی از دیالوگ‌هایی که تا حدودی این نقــش را ایفا کرده اند، هر‌چند که بعضی‌هاشان شاید فاقد این ویژگی باشند. هرچه باشد اما مسأله مهم این است که سعی شده از میان فهرست‌های متعددی که با عنوان «ماندگارترین دیالوگ‌های سینمای جهان» در گوشه و کنار منابع مکتوب و آنلاین موجود است، آنهایی انتخاب شود که کمتر شنیده شده باشد، هر‌چند که البته ادعای کمال در خصوص چنین فهرستی و همه فهرست‌های مشابه آن، قطعا ادعایی گزافه خواهد بود.

● زیبای آمریکایی ‌/‌ سام مندس

لستر برنهام: اون پوسترها رو یادت می‌یاد که می‌گفتن «امروز روز اول بقیه زندگیته»؟ خب، این حرف برای همه روزها حقیقت داره به غیر از یکی... روزی که می‌میری.

کاپیتان آمریکا: اولین انتقام‌جو‌ /‌ جو جانستون

استیو راجرز: می‌تونم یه سوالی ازت بکنم؟

دکتر آبراهام ارسکین: فقط یکی؟

استیو راجرز: چرا من؟

دکتر آبراهام ارسکین: فکر کنم این تنها سوالی باشه که واقعا اهمیت داره.

● مرحوم‌ /‌ مارتین اسکورسیزی

کالین سالیوان: فقط منو بکش لعنتی. فقط منو بکش.

بیلی کاستیگان: خب دارم همین کارو می‌کنم.

● پدرخوانده ‌/‌ فرانسیس فورد کاپولا

مایکل کورلئونه: چیزهای زیادی است که پدرم همین‌جا تو این اتاق بهم یاد داد. اون بهم یاد داد، «دوست‌هاتو نزدیک خودت نگه دار، دشمن‌هاتو نزدیک‌تر.»

● هوگو ‌/‌ مارتین اسکورسیزی

ژرژ ملیه: زندگی من یک درس به من داده، هوگو و اون درسی نبوده که خودم فکرشو می‌کردم. پایان‌های خوش فقط تو فیلم‌ها اتفاق می‌افتن.

● صورت زخمی ‌/‌ برایان دی‌پالما

تونی مونتانا (آل پاچینو): من همیشه حقیقت رو می‌گم حتی اگه دروغ بگم!

● سینما پارادیزو ‌/‌ جوزپه تورناتوره

آلفردو: من همیشه به بچه‌هام سفارش می‌کنم که در انتخاب دوست دقت کنن.

سالواتوره [با تعجب]: ولی تو که بچه نداری .

آلفردو: خیلی خب! وقتی بچه‌دار شدم این نصیحت رو بهشون می‌کنم!

● نجات سرباز رایان ‌/‌ استیون اسپیلبرگ

کاپیتان میلر (تام هنکس): فقط این رو میدونم که هر کسی رو که کشتم حس کردم از ذات خودم دورتر شدم.

● فارست گامپ‌ /‌ رابرت زمه‌کیس

فارست گامپ (تام هنکس): مادرم همیشه می‌گه: زندگی مثل یه جعبه شکلاته، هیچ‌وقت نمی‌دونی چی قراره دستتو بگیره.

● چشمان کاملا بسته ‌/‌ استنلی کوبریک

دکتر بیل هارفورد (تام کروز): هیچ رویایی همیشه یه رویا نیست.

● یادآوری‌ /‌ کریستوفر نولان

همه ما به آینه‌هایی نیاز داریم که یادمون بیارن ما کی هستیم.

● عشق و مرگ‌ /‌ وودی آلن

بوریس (وودی آلن): به نظر من طبیعت خیلی بیرحمه، گیاهان از گیاهان دیگه تغذیه می‌کنن، حیوانات از حیوانات دیگه تغذیه می‌کنن، درست مثل این‌که دنیا یه رستوران بزرگه!

● ۲۱ گرم ‌/‌ آلخاندرو گونزالز اینیاریتو

کارآگاه: راستی، داشتن قلب یه نفر دیگه چه جور حسی داره؟

پاول: از حسی که بعضی آدم‌ها با مغز خودشون دارن بهتره.

● در جستجوی نمو ‌/‌ اندرو استنسون

ماهی‌ها دوست‌اند، نه غذا.

● بالا در آسمان / ‌جیسن ریتمن

هر چه آروم‌تر حرکت کنیم، سریع‌تر می‌میریم.

● پاریس، تگزاس‌ /‌ ویم وندرس

والت: فکر می‌کردم از بلندی می‌ترسی.

● تراویس: از بلندی نمی‌ترسم... از سقوط می‌ترسم!

● باشگاه مشتزنی‌ /‌ دیوید فینچر

تایلر (براد پیت): ما کارهایی رو می‌کنیم که ازشون متنفریم، چون می‌خوایم با پولش چیزایی رو بخریم که بهشون احتیاجی نداریم...ما بچه‌های نسل وسط تاریخ هستیم مرد، هیچ هدف و مقصدی نداریم، هیچ جنگ بزرگی نداریم، رکود شدیدی نداریم. جنگ بزرگ ما یه جنگ روحیه، رکود شدید در زندگی خود ماست. همه ما بزرگ شده تلویزیونیم و می‌خواهیم باور کنیم که یه روز میلیونر یا ستاره سینما و راک می‌شیم، ولــــی نمی‌شیم. آروم آروم داریم متوجه واقعیت می‌شیم و خیلی خیلی هم کفری هستیم.

● شجاع‌دل ‌/‌ مل گیبسون

ویلیام والاس: همه می‌میرند، ولی همه نمی‌تونن درست زندگی کنن.

● پیرمردها جایی ندارند‌ /‌ برادران کوئن

لولین: اگه من زنده برنگشتم به مادرم زنگ بزن بگو دوستش داشتم!

همسرش: مادرت که مرده!

لولین: خب پس اون‌وقت خودم بهش می‌گم!

ـ وقتی سعی کنی چیزی را که از دست دادی به دست بیاری، اون چیزی را که تو دستته هم راحت از دست می‌دی.

مازیار معتمد