آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی

محمدرضا مهدوی ‌کنی (باقری) در ۱۴ مرداد ۱۳۱۰ در روستای کن از توابع تهران به دنیا آمد. پدرش اسدالله و مادرش فاطمه نام داشت. پدر وی کشاورزی بود که گه‌گاه نیز به کار بازار می‌پرداخت.
مهدوی‌ …

محمدرضا مهدوی ‌کنی (باقری) در ۱۴ مرداد ۱۳۱۰ در روستای کن از توابع تهران به دنیا آمد. پدرش اسدالله و مادرش فاطمه نام داشت. پدر وی کشاورزی بود که گه‌گاه نیز به کار بازار می‌پرداخت.

مهدوی‌ کنی دارای چهار برادر و سه خواهر بود که خود کوچکترین فرزند ذکور خانواده بود. وی تحصیلات دوره دبستان را در کن گذراند و در سال ۱۳۲۴ به مدت دوسال و نیم در مدرسه لرزاده و سپس در مدرسه سپهسالار به تحصیل پرداخت و از محضر اساتیدی چون حجت‌الاسلام علی‌اکبر برهان بهره‌مند شد. وی در سال ۱۳۲۷ برای تکمیل تحصیلات علوم دینی به قم رفت و وارد مدرسه فیضیه و حجتیه شد. از اساتید ایشان باید از مرحوم آیت‌الله صدرالدین صدر، آیت‌الله سید محمد حجت و آیت‌الله احمد خوانساری نام برد.

مهدوی‌ کنی هنگام تحصیل در حوزه به همراه تعدادی از طلاب از جمله آیت‌الله محمدی‌ گیلانی و آیت‌الله آقا شیخ محمود در سال ۱۳۲۷تشکلی به نام «مجمع سیاسی» تشکیل داد که زیربنای فعالیتهای سیاسی او شد که هدف آن تحول در وضعیت درسی و وارد کردن حوزه به مسائل سیاسی بود. ۱

آیت‌الله مهدوی‌ کنی در سال ۱۳۲۸ با دختر مرحوم آیت‌الله حاج شیخ زین‌العابدین سرخه‌ای ازدواج کرد که حاصل آن دو دختر و یک پسر بود. در سال ۱۳۴۰ پس از اتمام تحصیلات و اخذ درجه اجتهاد، به تهران عزیمت کرد و امامت جماعت مسجد جلیلی را عهده‌دار شد و همزمان در مدرسه مروی به تدریس پرداخت. در پی قیام ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ و تبعید امام، مسجد جلیلی به کانونی برای فعالیتهای سیاسی مبدل شد. ۲ ایشان از مبارزان نهضت امام خمینی بود و بارها در این راه دستگیر و زندانی شد. آیت‌الله مهدوی‌ کنی در این رابطه می‌گوید: «شب ۲۳ رمضان ۱۳۵۳بود که در مسجد جلیلی مشغول مراسم احیا بودم که مرا به کلانتری احضار و بعد از آن به بوکان کردستان تبعید نمودند و پس از گذشت سه ماه مجدداً از آنجا به مهاباد و بعد راهی تهران کردند».

وی بار دیگر در سال ۱۳۵۴ به اتهام اقدام علیه امنیت کشور به چهار سال زندان محکوم شد و سپس ممنوع‌الخروج گردید. ۳ بنابه اظهار آیت‌الله اکبر هاشمی ‌رفسنجانی هنگامی که وی در بازداشت بود، شهید فضل‌الله محلاتی نزد آیت‌الله پسندیده برادر امام خمینی رفت و برای مهدوی‌ کنی اجازه اخذ سهم امام را گرفت و او از همین منبع در دوران خفقان از خانواده‌های زندانیان سیاسی حمایت می‌کرد و آنها را تحت پوشش مالی قرار می‌داد. آیت‌الله پسندیده در این زمان وکالت امام را در امور شرعی برعهده داشت. ۴ مدتی پس از هجرت امام خمینی به پاریس در آذر ماه ۱۳۵۷ هسته اولیه شورای ‌انقلاب تشکیل شد که اعضای آن عبارت بودند از: آیت‌الله مطهری، آیت‌الله هاشمی ‌رفسنجانی، آیت‌الله موسوی ‌اردبیلی، آیت‌الله بهشتی و شهید محمدجواد باهنر که بعدها آیت‌الله مهدوی ‌کنی، و آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله طالقانی و مهندس بازرگان و آقای سحابی نیز به آن پیوستند. ۵

پس از پیروزی انقلاب ‌اسلامی، ایشان در آبان ماه ۱۳۵۸ در کابینه ترمیمی مهندس بازرگان مشاور وزیر کشور مهندس هاشم صباغیان شد. در کابینه محمدعلی رجایی در شهریور ۱۳۵۹وزیر کشور بود و پس از آنکه در ۸ شهریور ۱۳۶۰ رجایی رئیس‌جمهور و باهنر نخست‌وزیر به شهادت رسیدند، شورای موقت ریاست جمهوری زمام امور دولت را به ایشان سپرد. آیت‌الله مهدوی ‌کنی در ۱۱ شهریور ۱۳۶۰ از مجلس رأی اعتماد گرفت. کابینه وی موظف شد که انتخابات ریاست جمهوری را در اولین فرصت برگزار نماید. این کابینه ۴۵ روز بیشتر دوام نداشت و در ۲۶ مهر ماه ۱۳۶۰ وی استعفای خود را به آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور وقت داد.

آیت‌الله مهدوی در ۲ بهمن ۱۳۶۰ به فرمان امام ‌خمینی به عضویت ستاد انقلاب ‌فرهنگی منصوب شد و در ۲۱ اسفند ۱۳۶۰ مجدداً طی حکمی از طرف امام در شورای ‌نگهبان عضویت یافت. ۶ ایشان از سال ۱۳۶۱ همزمان با تأسیس دانشگاه امام ‌صادق (ع) عهده‌دار ریاست این دانشگاه شد. و کماکان در این سمت باقی است. ۷ آیت‌الله مهدوی ‌کنی یکی از اعضای برجسته جامعه روحانیت مبارز می‌باشد. امام درباره ایشان فرموده بود که «ما به ایشان ارادت داشته‌ایم، داریم و خواهیم داشت». که این خود گویای موقعیت ایشان در پیشبرد اهداف نظام می‌باشد. ۸

۱. پروین قدسی‌‌زاده، تاریخ شفاهی مسجد جلیلی، تهران، مرکز اسناد انقلاب ‌اسلامی، ۱۳۸۳، صص ۱۱۹-۱۲۰ .

۲. همان. ص ۱۲۰ .

۳. یاران امام، قامت استوار فضل‌الله مهدیزاده، ج۲۷، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ۱۳۸۱، ص ۵۲۷.

۴. همان، بخش دوم، ص ۴۸۲ .

۵. رضا مرادی، زندگینامه پیشوایان انقلاب، تهران، حجر، ۱۳۶۱، ص ۵۰.

۶. همان، ص ۴۶۴ .

۷. روابط عمومی دانشگاه امام صادق.

۸. پروین قدسی‌زاده، ص ۱۲۰.

فریده شریفی