روزنـامـه‌نـگـاری بـاشـخـصـیـت!

تحریریه را که همه روزنامه‌نگاران، خبرنگاران و حتی دانشجویان علوم ارتباطات می‌دانند؛ کجاست؟ در روزنامه، خبرگزاری، صداوسیما یا یک سایت؟ اما تفاوتی که بر سر شخصیت داشتن …

تحریریه را که همه روزنامه‌نگاران، خبرنگاران و حتی دانشجویان علوم ارتباطات می‌دانند؛ کجاست؟ در روزنامه، خبرگزاری، صداوسیما یا یک سایت؟ اما تفاوتی که بر سر شخصیت داشتن تحریریه رسانه‌هاست کمی غیرقابل تصور به نظر می‌رسد. تمام ما آدم‌ها فکر می‌کنیم که شخصیت داشتن، ویژگی انسانی است و این روزنامه‌نگاران هستند که شخصیت دارند، اما حالا باید بحث کنیم که خود تحریریه‌ها هم به نوعی به انواع باشخصیت و بی‌شخصیت قابل تقسیم هستند!

مساله شخصیت، اساسی‌ترین موضوع علم روانشناسی و محور اساسی بحث در زمینه‌های یادگیری، انگیزه، ادراک، تفکر، عواطف و احساسات، هوش و مواردی از این قبیل است. تعریف شخصیت بستگی به نوع تئوری یا نظریه هر دانشمند دارد؛ چنانکه شخصیت در کتب ما عبارت است از مجموعه‌ای سازمان یافته و واحدی متشکل از خصوصیات نسبتا پایدار و مداوم که فرد را از سایر افراد متمایز می‌کند. حالا همین ویژگی را برای تحریریه در نظر بگیرید.

تحریریه باشخصیت، تحریریه‌ای است که براساس نظر و تئوری مدیرمسوول یا صاحب امتیاز آن، روزنامه‌نگاران یا کارمندان آن رسانه باید خصوصیات و ویژگی‌هایی منسجم و سازمان‌یافته داشته باشند؛ مثلا همه کارمندان و خبرنگاران چنین رسانه‌ای، نسبت به رفت و آمد به محل اداره یک نوع نگرش دارند، درباره شخصیت مدیرمسوول و حامیان او یک گونه می‌نگرند و سرانجام تقریبا به یک شکل پول می‌گیرند یا نمی‌گیرند. چیزی که در تحریریه‌های باشخصیت به هویت روزنامه‌نگار، تعالی می‌بخشد، همین است که اساسا مدیرعامل یا صاحب امتیاز، پرسنل متبوع خود را مایملک پدری نمی‌پندارد و جدا از وجود عرف حرفه‌ای، دامنه را بر رشد کارمندانش تنگ نمی‌کند. در چنین تحریریه‌ای، شخصیت یعنی رفتار واحد و منسجم روزنامه‌نگاری که از الف تا ی خبرنویسی را بر مبنای توجیهی که از ابتدا برای همه صورت گرفته، عادلانه اجرا می‌کند.

اما تحریریه بی‌شخصیت، جایی است که عده‌ای کارمند یا خبرنویس دور هم جمع شده‌اند تا نشریه دربیاورند یا سایت‌داری نمایند. ویژگی تحریریه بی‌شخصیت آن است که در چنین تحریریه‌ای، هیچ خصوصیت یا ویژگی منسجم و سازمان یافته‌ای اعم از انسانی و غیرانسانی نمی‌توان برای افراد حاضر در آن در نظر گرفت. در تحریریه بی‌شخصیت، خبرنگاران یا کارمندان براساس قوانین و فرامین نانوشته‌ای فعالیت می‌کنند که نه خودشان و نه مالک یا صاحب امتیاز آن رسانه هم نمی‌داند چیست؟ بلکه هدف فقط اجرای قواعد آمره بوده، همگان برای اجرای اوامر به معروف و نواهی از منکر مجبور هستند، حتی اگر خودشان نمی‌دانند.

به نظر می‌رسد در تحریریه‌های بی‌شخصیت، کارمندان خیلی جای رشد و پیشرفت دارند، تا جایی که می‌توانند در یکی از دستگاه‌ها یا نزد یکی از مدیران که از رفقای مدیرمسوول یا سردبیر آن روزنامه هست و مدام مطالبش با پاراف "چاپ شود" به نشر می‌رسد استخدام شوند؛ این یعنی روزنامه‌نگاری بی‌شخصیت!