ارتودنسی ثابت بهتر است یا متحرک؟

این باور در میان مردم هست که ارتودنسی ثابت از متحرک بهتر است و البته این موضوع تا حدی درست است. وسایل ثابت در منظم کردن دندان‌ها دقت بیشتری دارد. به همین دلیل، وقتی به بیمار درمان …

این باور در میان مردم هست که ارتودنسی ثابت از متحرک بهتر است و البته این موضوع تا حدی درست است. وسایل ثابت در منظم کردن دندان‌ها دقت بیشتری دارد. به همین دلیل، وقتی به بیمار درمان با وسیله متحرک (پلاک) تجویز می‌کنیم، بسیاری از بیماران یا والدین می‌پرسند: «پلاک چه فایده‌ای دارد؟» در اینجا تلاش می‌کنم به برخی کابردها، محاسن و معایب پلاک‌ها اشاره کنم...

خوبی ارتودنسی متحرک این است که بیمار می‌تواند پلاک را در صورت بروز مشکل خارج نماید. دیگر اینکه برداشتن پلاک امکان رعایت بهتر بهداشت را فراهم می‌کند. برعکس، در وسایل ثابت چنین امکانی وجود ندارد یعنی بیمار قادر به خارج کردن آنها نبوده و تمیز کردن آنها و دندان‌ها دشوارتر است. امکان برداشتن پلاک می‌تواند در عین حال یک عیب باشد. خارج کردن پلاک توسط بیماران کودک و نوجوان یا آنها که انگیزه کم و همکاری ضعیف دارند به راحتی امکان‌پذیر است. اگر بیمار پلاک را بدون هماهنگی با پزشک و خارج از برنامه از دهان خارج نماید اثر آن به شدت کاهش می‌یابد.

نکته دیگر در مورد وسایل ثابت این است که این وسایل معمولا روی دندان‌های دایمی ‌قرار می‌گیرند و کمتر روی دندان‌های شیری به کار می‌روند. در نتیجه برای سنین پایین‌تر اغلب ناگزیر به استفاده از پلاک خواهیم بود. همچنین، با توجه به اینکه پلاک‌ها با سایر بافت‌های دهان به غیر از دندان‌ها در تماس هستند، احتمال ایجاد تغییر در دیگر بافت‌ها (مثلا استخوان) بیشتر می‌تواند باشد ولی وسایل ثابت تنها با دندان‌ها تماس دارند و بیشتر انتظار جابه‌جایی دندان‌ها را داریم.

پلاک‌ها در این موارد کاربرد بیشتری دارند:

۱) زمانی که بهداشت بیمار ضعیف اما همکاری خوب است.

۲) زمانی که تغییر و تاثیر روی استخوان‌های فک مهم‌تر و مقدم بر تغییرات دندانی باشد.

۳) زمانی که درمان ارتودنسی باید در حضور دندان‌های شیری آغاز شود.

دکتر فرامرز مجتهدزاده

متخصص ارتودنسی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران