و نترسیم از صرع

صرع بیماری شایعی است كه مبتلا یان به آن باید یاد بگیرند می توانند مثل همه افراد سالم زندگی كنند

صرع بیماری شایعی است كه مبتلا‌یان به آن باید یاد بگیرند می‌توانند مثل همه افراد سالم زندگی كنند

انواع صرع

در یك تقسیم‌بندی ساده، می‌شود تمام انواع صرع را به دو نوع عمومی (ژنرالیزه) و موضعی (فوكال) تقسیم كرد و برای هر یك از این دو شاخه هم می‌شود، دو زیرشاخه در نظر گرفت:

۱ صرع عمومی: نوعی از صرع یاتشنج كه در آن، تمام مغز درگیر یك اختلال الكتریكی است، صرع عمومی نامیده می‌شود. فرد مبتلا در این حالت معمولا آگاهی و ‌هوشیاری‌اش را از دست می‌دهد. صرع عمومی خودش به دو شاخه كوچك‌تر (صرع بزرگ و صرع كوچك) تقسیم می‌شود.

۱ الف) صرع بزرگ: در این حالت حمله تشنجی، عمدتا به صورت از بین رفتن ناگهانی آگاهی، حمله سقوط، به زمین افتادن و دست و پا زدن ظاهر می‌شود. معمولا چشم‌های بیمار در طول حمله بالا می‌رود، دهانش كف می‌كند، چهره‌اش تیره می‌شود و گاهی، بیمار در این حالت، اختیار ادرارش را هم از دست می‌دهد. این حمله از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌كشد و به دنبال آن، معمولا فرد حالت خواب‌آلودگی پیدا می‌كند و به تدریج به هوش می‌آید.

)۱ ب) صرع كوچك: در این نوع از صرع، بیمار فقط برای مدت چند ثانیه به حالت مات‌زدگی، عدم هوشیاری و حركات تكراری در لب‌ها دچار می‌شود.

۲ صرع موضعی: در این نوع از صرع فقط قسمتی از مغز درگیر می‌شود و این شاخه از تشنج‌ها را هم می‌شود به دو زیرشاخه كوچكتر (صرع ساده و صرع پیچیده) تقسیم كرد.

۲ الف) صرع موضعی ساده: در این حالت، هوشیاری بیمار معمولا هیچ تغییری نمی‌كند و فقط علایم عصبی موضعی در بیمار ظاهر می‌شود.

۲ ب) صرع موضعی پیچیده: در این حالت، معمولا به دنبال تشنج‌های موضعی ساده، هوشیاری بیمار از دست می‌رود و متعاقب آن، یك حمله بزرگ صرع اتفاق می‌افتد و یا این كه،‌ حالت‌های روحی خاصی در بیمار پدیدار می‌شود. و اما:‌ در مواردی كه حمله صرع طولانی می‌شود و یا چند حمله پشت سر هم تكرار می‌شود و بیمار در طول این حملات بیهوش می‌ماند، می‌گوییم بیمار به صرع مداوم دچار شده است. صرع مداوم یك اورژانس پزشكی است و نیاز به كمك‌های ویژه و درمان به‌خصوص دارد.

صرع حساس به نور

گاهی اوقات، تشنج‌های بیمار با نور چشمك‌زن یا نور تابشی آغاز می‌شود. به این نوع از صرع، صرع حساس به نور می‌گویند. به طور معمول، از هر ۲۰۰ نفر در جامعه، یك نفر به این نوع از صرع مبتلاست و درصد كمی از این مبتلایان نیز تحت تاثیر نور چشمك‌زن دچار تشنج می‌شوند. این قبیل حساسیت‌ها معمولا در سنین پایین‌تر دیده می ‌شود و شیوعش با افزایش سن، به مرور كمتر و كمتر می‌شود، به نحوی كه وقوع چنین صرعی پس از ۲۵ تا ۳۰ سالگی بسیار نادر است. در بیمارانی كه به صرع حساس به نور مبتلا هستند، معمولا یكی از موارد زیر منجر به شروع حمله تشنج می‌شود:

۱ خیره شدن به صفحه تلویزیون، خیره شدن به مونیتور كامپیوتر به ویژه به هنگام كار با برنامه‌های گرافیكی، و نشستن پای بازی‌های رایانه‌ای برای یك مدت طولانی.

۲ خیره شدن به صفحه تلویزیون خصوصا تلویزیون‌های پُر برفك یا دیگر منابع نوری كه با فركانس كمی چشمك بزنند.

۳ نگاه كردن به مناظر طبیعی بیرون از ماشین یا قطار در حالی كه قطار یا ماشین دارد با سرعت بالایی حركت می‌كند.

۴ مشاهده درخشش دسته پرتوهای نورانی كه از لابه‌لای شاخه‌های درخت عبور می‌كند.

۵ خیره شدن به چراغ‌های چشمك‌زن.

۶ خیره شدن به نور منعكس شده از آب.

۷ نگاه كردن به پله برقی در حال حركت.

۸ خیره شدن به بعضی از الگوهای منظم هندسی مانند راه راه یا چهارخانه.

فركانسی از نور چراغ چشمك‌زن كه منجر به حملات تشنجی در این بیماران می‌شود، از یك بیمار تا بیمار دیگر معمولا متفاوت است. معمولا بین ۵ تا ۳۰ فلاش در هر ثانیه باعث تحریك این بیماران می‌شود. حساسیت در فركانس‌های زیر ۵ بسیار نادر است. بازی‌های رایانه‌ای هم در افرادی كه هیچ سابقه‌ای از حملات تشنجی نداشته‌اند، خیلی به ندرت منجر به صرع می‌شود و معمولا آنهایی كه در هنگام بازی رایانه‌ای، برای اولین بار به یك حمله تشنجی مبتلا می‌شوند، اغلبشان به همین نوع از صرع (حساس به نور) مبتلا هستند. نورهای رنگی هم به طور معمول و در شرایطی كه به سرعت خاموش و روشن نشوند، مشكلی ایجاد نمی‌كنند. با این وجود، تمام چراغ‌های چشمك‌زن می‌توانند سرآغاز یك حمله تشنجی باشند، به ویژه اگر نور محیط كم باشد. احتمال این كه آغازگرهای محیطی دیگری هم منجر به بروز این نوع از صرع بشوند، كم نیست. فشار روحی روانی، هیجان و خستگی را باید شایع ترین آغازگرهای جانبی دانست. افراد مبتلا به صرع حساس به نور بهتر است كه دستورات لازم را به تفصیل از پزشكشان دریافت كنند اما فهرستی از توصیه‌های كلی و سودمند را نیز می‌توانند در ۷ توصیه زیر پیدا كنند:

۱ اگر به طور ناگهانی و در شرایطی غیرقابل پیش‌بینی در معرض منبع نور قرار گرفتید، بهتر است با بستن یكی از دو چشم، تاثیر نور چشمك زن را بر روی چشمانتان كاهش دهید.

۲ هیچ وقت نزدیك به تلویزیون ننشینید و ترجیحا همیشه سعی كنید با دستگاه كنترل از راه دور، كانال تلویزیون را تغییر دهید یا صدا را كم و زیاد كنید.

۳ از خیره شدن به صفحه تلویزیون پُر برفك یا كانال‌هایی كه خوب تنظیم نشده‌اند، خودداری كنید.

۴ ترجیحا از تلویزیون‌هایی استفاده كنید كه صفحه كوچكتری دارند. سعی كنید اتاقی كه در آن تلویزیون تماشا می‌كنید، همیشه روشن باشد. اگر چراغ سقفی در داخل آن اتاق و در پشت سرتان نصب شده باشد، بسیار مناسب است.

۵ برای جلوگیری از آثار تحریكی نور خورشید، همیشه از عینك آفتابی استفاده كنید.

۶ ترجیحا دور بازی‌های رایانه‌ای را خط بكشید و اگر مجبورید كه برای یك مدت طولانی پای كامپیوتر بنشینید، حتما كارتان را به فواصل معینی تقسیم كنید و در فواصل مشخصی به یك استراحت كوتاه بپردازید.

۷ دیدن فیلم بر روی پرده سینما معمولا هیچ خطری در پی ندارد.

صرع فقط تشنج نیست

بیماری صرع فقط حمله صرع نیست اما تا می‌گویی صرع، همه به یاد حمله صرع می‌افتند و تصویری هم كه بلافاصله در ذهنشان نقش می‌بندد، معمولا همین تصویر است كه: <فردی ناگهان كنترلش را از دست می‌دهد، روی زمین می‌افتد و دست و پایش را بی‌اختیار به این سو و آن سو پرتاب می‌كند.> اما حقیقت این است كه این نشانه‌ها فقط به یك نوع از انواع بیماری صرع دلالت می‌كند و البته ناگفته نماند كه اساسا برخی از نورولوژیستها اعتقاد دارند صرع بیماری نیست، بلكه نشانه‌ای از یك بیماری است كه به ما می‌گوید قسمتی از مغز كارش را به درستی انجام نمی‌دهد.

دوره درمان صرع طولانی است

درمان دارویی صرع از سال ۱۸۷۵ و با كشف اثر ضد تشنجی برمید پتاسیم شروع شد. برمید پتاسیم تا ۷۰ سال به عنوان موثرترین دارو در درمان این بیماری مورد استفاده قرار می‌گرفت تا این كه كم‌كم داروهای دیگری نیز برای مبارزه با صرع به میدان آمدند: فنوباربیتال، فنی توئین، تری متادیون، كاربامازپین، سدیم والپروات و . . . . و این روزها از نسل جدید داروهای ضد صرع نیز عمدتا برای درمان صرع‌های مقاوم به درمان استفاده می‌شود. پس از درمان دارویی، حملات صرع در ۷۰ درصد موارد به طور كامل كنترل می‌شود، در ۱۰ درصد موارد نیز شدت و تناوب حملات با دارو درمانی كاهش می‌یابد و تنها در ۲۰ درصد موارد حمله‌ها به كنترل درنمی‌‌آیند. مهمترین نكته در درمان دارویی صرع، طولانی بودن دوره درمان است و البته انتخاب دارو و پروتكل درمانی (تك دارویی یا چند دارویی) كاملا به نظر پزشك بستگی دارد.

۵ توصیه كلی و مهم به مبتلایان صرع

۱ مصرف داروهایتان باید همیشه مرتب و منظم باشد و حتی یك بار و یك روز هم نباید داروهایتان قطع شود.

۲ درمان بیماریتان را هر چه زودتر شروع كنید. بهتر است با یك دارو شروع به درمان كنید.

۳ مقدار و دفعات مصرف دارو باید كافی و حتما زیر نظر پزشك باشد.

۴ با معاینات مكرر و آزمایش‌های دوره‌ای از بروز عوارض دارویی، جلوگیری كنید.

۵ تغذیه مناسب، استراحت، ورزش‌های مناسب، مراقبت از لثه‌ها و مسواك را فراموش نكنید.

۵ توصیه به مبتلایان صرع برای رعایت ایمنی در حمام

۱ محیط داخلی حمام را از وسایل شیشه‌ای و شكستنی، خالی كنید.

۲ سطح حمامتان حتی‌المقدور نباید لیز و صیقلی باشد. برای این منظور، بهتر است سطح حمام را با یك پوشش پلاستیكی مناسب بپوشانید.

۳ درب حمام را قفل نكنید. بهتر است موقعی كه حمام می‌گیرید، لای درب حمام را باز بگذارید.

۴ وقتی در منزل تنها هستید، بهتر است كه از دوش گرفتن و حمام كردن خودداری كنید.

۵ هنگام شستشو در حمام، ترجیحا بنشینید و آب را داخل لگن یا وان نیمه پر كنید و در دسترس قرار دهید.

هر تشنجی صرع نیست

وقتی مغز دارد كارش را درست انجام می‌دهد، یك رشته از امواج الكتریكی مانند جریان الكتریسیته در مسیر اعصاب مغزی به جریان درمی‌آید. تشنج دقیقا وقتی اتفاق می‌افتد كه در مسیر این امواج الكتریكی، ناگهان یك جرقه به وجود بیاید و در واقع مكان بروز همین جرقه الكتریكی است كه تعیین می‌كند با چه نوع تشنجی روبه‌رو هستیم. البته این نكته را هم نباید از یاد برد كه هر تشنجی لزوما به معنای صرع نیست. پزشكان می‌گویند كه برای مطرح شدن تشخیص صرع، لازم است كه بیش از دو تشنج رخ دهد و یك تشنج در طول زندگی یك شخص هیچگاه به معنای صرع نیست.

۳ توصیه به مبتلایان صرع برای رعایت ایمنی در اتاق كار

۱ ترجیحا در اتاق كارتان از صندلی‌های راحت وكوتاه استفاده كنید.

۲ لباس‌های حفاظتی كار مورد نظرتان را فراموش نكنید.

۳ از وسایل الكتریكی سنگین، حتی‌المقدور استفاده نكنید و وسایل كارتان را هم پس از اتمام كار، در جای خود قرار دهید.

---