حفظ حرمت مسجد

احتیاط واجب آن است كه طرف بیرون دیوارمسجد را هم نجس نكنند,مگر آنكه واقف, آن را جزومسجد قرار نداده باشد

● نجس كردن مسجد

۱) نجس كردن زمین و سقف و بام و طرف داخل‏دیوار مسجد حرام است (۱) .

۲) احتیاط واجب آن است كه طرف بیرون دیوارمسجد را هم نجس نكنند،مگر آنكه واقف، آن را جزومسجد قرار نداده باشد (۲) .

۳) نجس كردن فرش مسجد نیز حرام است (۳) .

۴) اگر مسجدی را غصب كنند و به جای آن، خانه و مانند آن بسازند كه دیگر به آن مسجد نگویند،باز هم بنابر احتیاط واجب نجس كردن آن حرام وتطهیر آن واجب است (۴) .

● تطهیر مسجد

۵) برطرف كردن نجاست از مسجد واجب است وفرقی در این مساله بین داخل،سقف و پشت‏بام وحتی طرف داخل دیوار مسجد نیست.یعنی هر جای‏مسجد نجس شود باید تطهیر یا به گونه‏ای دیگرنجاست‏بر طرف گردد (۵) .

۶) بنابر احتیاط واجب،اگر طرف بیرون دیوارمسجد نجس شود،بر طرف كردن نجاست از آن‏واجب است،مگر آنكه واقف،طرف بیرون را جزومسجد قرار نداده باشد (۶) .

۷) هنگامی كه انسان از نجاست مسجد مطلع‏شد،فورا باید آن را تطهیر كند،پس نباید به قدری معطل كند كه عرفا بگویند تاخیر كرده است (۷) .

۸) بر طرف كردن نجاست از مسجد،واجب‏كفایی است و اختصاص به كسی كه مسجد را نجس‏كرده یا سبب نجس شدن آن شده ندارد،بلكه بر همه‏افرادی كه می‏توانند مسجد را تطهیر كنند واجب‏است (۸) .

۹) اگر فرش مسجد نجس شود،بنابر احتیاطواجب باید آن را تطهیر كنند ولی چنانچه به واسطه‏آب كشیدن خراب می‏شود و بریدن یا تراشیدن جای‏نجس بهتر است،باید محل نجس را بتراشند یا ببرندو اگر كسی كه می‏برد یا می‏تراشد خودش نجس كرده‏باشد،باید آن را اصلاح كند (۹) .

۱۰) اگر انسان نتواند مسجد را تطهیر كند یا كمك‏لازم داشته باشد و پیدا نكند،تطهیر مسجد بر اوواجب نیست،ولی اگر بی‏احترامی به مسجد باشد، بنابر احتیاط واجب باید به كسی كه می‏تواند تطهیركند،اطلاع دهد (۱۰) .

۱۱) اگر مسجدی را با گل یا گچ نجس ساخته‏باشند یا غیر مسلمانی در ساختن آن دست داشته باشدكه موجب نجس شدن آن شده و تطهیر آن ممكن‏نباشد مگر با تخریب قسمت قابل توجهی یا تمام آن،در صورتی كه كسی باشد كه بدون دریافت اجرت،مسجد را بازسازی كند،تخریب آن جایز است و گرنه‏بنابر احتیاط واجب نباید خراب كنند (۱۱) .

۱۲) س: منبر مسجد-در حرمت نجس نمودن‏و لزوم تطهیر-در حكم مسجد است‏یا نه؟

ج: اگر موجب هتك باشد تطهیر آن،لازم‏است (۱۲) .

آیت‏الله گلپایگانی قدس‏سره

۱۳) س: مساجدی كه به دست كارگران غیرمسلمان ساخته شده با توجه به اینكه می‏دانیم بطور مستقیم در سیمان كاری و رنگ كاری آن دست داشته‏و در جایی است كه خورشید هم بر آن نمی‏تابد،حكم‏نماز در چنین مسجدی چیست؟

ج: در فرض مذكور واجب است ظاهرمسجد را تطهیر كنند و تطهیر اجزاء داخلی‏آن واجب نیست (۱۳) .

آیت‏الله خویی قدس‏سره

● خواندن نماز یا تطهیر مسجد؟

۱۴) اگر انسان در وقت نماز و قبل از شروع آن‏متوجه شود جایی از مسجد نجس است،مثلا ببیندچند قطره خون بر فرش مسجد ریخته است و:

وقت نماز وسعت دارد،تطهیر مسجد بر خواندن‏نماز مقدم است.

وقت نماز تنگ است،یعنی اگر بخواهد مسجد راتطهیر كند و بعد از آن نماز بخواند،تمام نماز یاقسمتی از آن پس از وقت‏خوانده می‏شود،نماز خواندن بر تطهیر مسجد مقدم است (۱۴) .

۱۵) اگر در بین نماز متوجه شود یا یادش بیاید كه‏مسجد است،اگر:با تمام كردن نماز تطهیر تاخیرنمی‏شود،مثلا در ركعت آخر نماز است،یا وقت نمازتنگ است،نمازش را تمام كند و بعد از نماز مسجد راتطهیر كند،و در صورتی كه تاخیر نمی‏شود و وقت‏نماز هم وسعت دارد،باید نماز را رها كند و مسجد راتطهیر كند و بعد از آن نمازش را بخواند (۱۵) .

۱۶) كسی كه باید اول مسجد را تطهیر كند،اگر اول‏نمازش را خواند،هر چند به جهت ترك تطهیر مسجدگناه كرده است ولی نمازش باطل نیست (۱۶) .

۱۷) اگر نجس بودن مسجد را فراموش كرد و نمازرا خواند و پس از نماز یادش آمد نمازش صحیح‏است (۱۷) .

● رفتن جنب و حائض به مسجد

از جمله مسائلی كه حاكی از قداست و حفظ احترام مسجد است پرهیز انسان در حال جنابت و خانمها درایام عادت(قاعدگی)از رفتن به مسجد و برخی اموردیگر مربوط به مسجد است كه نمونه‏هایی از آن بدین‏شرح است:

۱۸) جنب و زن حائض یا نفساء نباید به مسجدالحرام و مسجد النبی صلی الله علیه و آله وارد شوند،هر چند از یك درداخل شود و از در دیگر بیرون رود،یعنی حتی عبور ازمسجد برای چنین افرادی حایز نیست (۱۸) .

۱۹) توقف جنب و حائض و نفساء در مسجد-هرمسجدی باشد-حرام است (۱۹) .

۲۰) برای چنین افرادی،گذاشتن چیزی در مسجد-هر چند از بیرون مسجد-حرام است (۲۰) .

۲۱) س: شخص جنب برای شغلی،مانند بنایی‏و نقاشی داخل مسجد شود،اجرتی كه می‏گیردچه صورت دارد؟

ج: نظر به اینكه توقف جنب در مسجد حرام است،نقاشی یا بنایی جنب،در مسجد كه‏مستلزم توقف است نیز حرام و بنابر این‏مزد او حرام است‏به دلیل اینكه‏«ان الله‏اذا حرم شیئا حرم ثمنه‏»و همچنین استیجارجنب برای بنایی یا نقاشی مسجد،باطل‏است (۲۱) .

آیت‏الله گلپایگانی قدس‏سره

● بردن كودكان به مسجد

۲۲) راه دادن كودكان(كودكانی كه احترام مسجد را نگه نمی‏دارند یا مزاحم نمازگزاران هستند یا ممكن است‏سبب نجس شدن مسجد شوند ولی كودكانی كه‏برای نماز خواندن می‏آیند،مكروه نیست.)و دیوانه‏ها به مسجد مكروه‏است (۲۲) .

● ورود غیر مسلمان به مسجد

۲۳) س: شهرستان...فاقد محل مخصوص‏مجالس ترحیم است،در ایام فواتح،یهودی‏های ساكن این شهرستان جهت عرض تسلیت و اظهار همدردی‏با صاحبان میت،داخل شبستان مسجد مسلمین‏می‏شوند آیا این مطلب جایز است؟

ج: ورود غیر مسلمان،در مسجد،جایزنیست و اینگونه مجالس فاتحه را كه درمعرض شركت غیر مسلمان می‏باشد،درغیر مسجد منعقد نمایند (۲۳) .

آیت‏الله گلپایگانی قدس‏سره

۲۴) س: آیا ورود غیر مسلمانان به مساجدمسلمین جایز است،هر چند برای مشاهده آثارتاریخی باشد؟

ج: ورود آنان به مسجد غیر از مسجدالحرام و مسجد النبی(ص)فی نفسه منعی‏ندارد،مگر آنكه موجب نجس شدن یاهتك حرمت مسجد یا توقف جنب درمسجد باشد (۲۴) .

آیت‏الله خامنه‏ای دامت‏بركاته

● بردن شی‏ء نجس به مسجد

۲۵) بردن عین نجس،به مسجد،مانند خون وچیزی كه نجس شده،مثلا لباس نجس، اگربی‏احترامی به مسجد باشد حرام است (۲۵) .

۲۶) س: ورود اهل كتاب به مساجد برای شركت‏در مجلس ترحیم دوستان و آشنایانشان جایز است‏یاباید از آنها جلوگیری كرد؟

ج: اگر موجب هتك مسجد نباشدجلوگیری آنها واجب نیست (۲۶) .

آیت‏الله فاضل‏لنكرانی دامت‏بركاته

● كف زدن در مسجد

۲۷) س: در موالید حضرات ائمه علیهم السلام در مسجد،مجلس گرفته اشعار می‏خوانند و موقع خواندن اشعار،كف می‏زنند،كف زدن در مسجد چه صورت دارد؟

ج: به نظر اینجانب خالی از اشكال نیست، ممكن است جزء لهویات محسوب شود (۲۷) .

آیت‏الله گلپایگانی قدس‏سره

۲۸) س: در اعیاد مذهبی و جشن ولادت‏ائمه علیهم السلام در مسجد یا حسینیه مجلس جشن گرفته‏می‏شود و اشعار مذهبی خوانده می‏شود،آیا كف زدن دراین مجالس جایز است؟

ج: در مساجد و حسینیه‏ها كف نزنند (۲۸) .

آیت‏الله فاضل‏لنكرانی دامت‏بركاته

● نواختن و پخش موسیقی در مسجد

۲۸) س: آیا پخش موسیقی شاد به مناسبت‏میلاد ائمه معصومین علیهم السلام در مسجد شرعا اشكال دارد؟

ج: روشن است كه برای مسجد،جایگاه‏شرعی خاصی است،و چنانچه پخش‏موسیقی در مسجد مناسب جایگاه و احترام‏مسجد نباشد،حرام است،حتی اگر موسیقی‏غیر مطرب باشد (۲۹) .

آیت‏الله خامنه‏ای دامت‏بركاته

پی‏نوشتها:

۱- و ۲) توضیح المسائل،م ۹۰۰.

۳) العروهٔ الوثقی،ج ۱،فی احكام النجاسات،ص ۸۶،م ۸ و توضیح‏المسائل،م ۹۰۵.

۴- و ۵- و ۶) توضیح المسائل،م ۹۰۳.

۷- و ۸) العروهٔ الوثقی،ج ۱،فی احكام النجاسات،ص ۸۴،م ۲.

۹) همان،ص ۸۶،م ۸ و توضیح المسائل،م ۹۰۵.

۱۰) توضیح المسائل،م ۹۰۱.

۱۱) العروهٔ الوثقی،ج ۱،فی احكام النجاسات،ص ۸۶،م ۹.

۱۲) مجمع المسائل،ج ۱،ص ۱۴۳،س ۶۳.

۱۳) مسائل وردود،ص ۱۷،س ۴۶.

۱۴- و ۱۵- و ۱۶- و ۱۷) العروهٔ الوثقی،ج ۱،فی احكام النجاسات،ص ۸۵،م ۴.

۱۸- و ۱۹- و ۲۰) تحریر الوسیله،ج ۱،القول فی احكام الجنب،ص ۳۸ و ۳۹.

۲۱) مجمع المسائل،ج ۱،ص ۱۵۷،س ۱۱۶.

۲۲) توضیح المسائل،م ۹۱۵.

۲۳) مجمع المسائل،ج ۲،ص ۱۵۲،س ۹۶.

۲۴) اجوبهٔ الاستفتائات،ج ۱،ص ۱۲۹،س ۴۳۰.

۲۵) توضیح المسائل،م ۹۰۶.

۲۶) جامع المسائل،ج ۱،ص ۹۰،س ۲۸۷.

۲۷) مجمع المسائل،ج ۱،ص ۱۵۵،س ۱۰۷.

۲۸) جامع المسائل،ج ۱،ص ۹۵،س ۳۰۷.

۲۹) اجوبهٔ الاستفتائات،ج ۱ ص ۱۲۲،س ۴۱۰.