تولد کودک دوم

برخی از والدین برای بچه دار شدن مجدد, برنامه خاصی را دنبال نمی کنند, اما گروهی دیگر با در نظر گرفتن شرایط موجود خانواده شان برای تولد نوزاد جدید تصمیم گیری می کنند

● آیا برای ورود فرزند خود آمادگی دارید؟

بسیاری از مادر و پدرها بر این باورند که پاسخ دادن به این پرسش، بسیار مشکل‌تر از زمانی است که خود را برای تولد فرزند اولشان آماده می‌کرده‌اند. در اینجا موضوع تنها تولد یک نوزاد جدید مطرح یست. بلکه آن چه اهمیت دارد آن است که باید تغییرات زیادی در شیوهٔ زندگی افراد خانواده داده شود. با ورود هر نوزاد جدید به خانواده، والدین باید درباره تأثیری که او بر زندگیشان می‌گذارد، خوب فکر کنند. از جمله مهمترین مباحثی که هنگام تصمیم‌گیری برای تولد نوزاد جدید باید در نظر داشته باشند، مسائل مالی، شغلی، روابط با سایرین و البته با کودکان دیگر است.

در اینجا به بررسی چند پرسش کلی و مهم در این زمینه می‌پردازیم.

● بهترین زمان برای داشتن نوزادی جدید، چه موقع است؟

برخی از والدین برای بچه‌دار شدن مجدد، برنامه خاصی را دنبال نمی‌کنند، اما گروهی دیگر با در نظر گرفتن شرایط موجود خانواده‌شان برای تولد نوزاد جدید تصمیم‌گیری می‌کنند. پرسش مهم این است آیا فاصله تولد بچه‌ها، خوب است کم باشد یا یاد؟ علی‌رغم اینکه تحقیقات زیادی در این زمینه صورت گرفته است، ولی پژوهشگران تاکنون نتوانسته‌اند پاسخی قطعی و مشخص برای آن پیدا کنند. تنها نکته‌ای که یادآور می‌شوند، اهمیت سلامت جسمانی - روانی مادر و کودک است. آنان معتقدند رعایت فاصله حداقل ۳۰ ماه بین تولد دو کودک می‌تواند از بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات مادر و کودک بکاهد. در این خصوص به‌طور اختصار به چند تحقیق اشاره می‌شود:

- بهترین زمان برای حاملگی مجدد، رعایت فاصله ۳۳-۱۸ ماه با زایمان قبلی است ”مجله پزشکی نیوانگلند (۲۰۰۵،۱. پزشکان دریافتند حاملگی ۶ ماه بعد از زایمان مجدد موجب تولد کودکان نارس و کم‌وزن می‌شود. همچنین فاصله بیش از ۱۰ سال بین دو تولد نیز می‌تواند برای کودک دوم مشکلاتی به همراه داشته باشد.

- تحقیق دیگری که در این زمینه توسط دانشگاه کالیفرنیا انجام شده است، نشان می‌دهد که بهترین فاصله برای بارداری اول و دوم ۳۵-۲۴ ماه است (۲۰۰۶). پزشکان معتقدند مادر در این مدت می‌تواند توان جسمانی - روانی خود را برای بارداری مجدد بازیابد و کودکی سالم به دنیا آورد.

- دکتر کیدول متخصص و روانشناس مشاور خانواده دانشگاه تنسی نیز بر این باور است که بهترین زمان برای بچه‌دار شدن مجدد، زمانی است که کودک اول یا کمتر از یک سال و یا بیشتر از ۴ سال داشته باشد (که (که البته چون فاصله نزدیک ممکن است موجب نارسائی‌های زیادی در کودک شود، بهتر است اختلاف سن آنها همان ۴ سال باشد). او معتقد است که کودکان زیر یک سال هنوز دارای احساسات خاص و ویژه‌ای درباره فرزند دوم نیستند و کودک بالای ۴ سال نیز به اندازه کافی مورد توجه و محبت والدینش قرار گرفته است و می‌تواند عضو جدید خانواده را به‌راحتی بپذیرد.

- برای بچه‌دار شدن مجدد به چه عواملی باید توجه نمود؟

پزشکان و متخصصان کودک نمی‌توانند عوامل گوناگونی که در این زمینه وجود دارند را به تمام خانواده‌ها تعمیم دهند (به‌ویژه اگر پدر و مادر مشتاقانه خواهان فرزندان بیشتر باشند)، آنان تنها به چند نکته کلی و مهم زیر اشاره می‌کنند (کاتر ۱، ۲۰۰۴).

۱) مادر چند سال دارد؟

متأسفانه، سن برای مادر اهمیت خاصی دارد. اگر شما ۳۸ سال دارید و قصد دارید که دو فرزند داشته باشید، باید فاصله آنها ۳ سال باشد. اما اگر سن شما کمتر از ۳۰ سال ست و هیچ مشکلی جسمانی خاصی ندارید، می‌توانید در مورد داشتن فرزند دوم عجله نکنید. البته زنان بالای ۴۰ سال هم می‌توانند بچه‌دار شوند، ولی در خیلی از موارد با مشکل روبه‌رو می‌شوند. چنانچه در سن بالای ۴۰ تصمیم به بچه‌دار شدن گرفتید، بهتر است حتماً با پزشک متخصص مشورت نمائید.

۲) آیا پدر و مادر هر دو برای بچه‌دار شدن مجدد به توافق رسیده‌اند؟

در مواردی مادر و در مواردی پدر مخالف بچه‌دار شدن مجدد هستند. اولین گام برای بچه‌دار شدن آن است که والدین در این‌باره با یکدیگر صحبت کنند و به توافق برسند، زیرا بچه‌دار شدن مسئولیتی است که هر دو باید بپذیرند.

۳) فرزند اول چند سال دارد؟

در این باره هیچ اصلی، قطعیت ندارد. گروهی از والدین تصور می‌کنند هر چه فرزند اولشان بزرگتر باشد بهتر است. این گروه معتقدند که اگر کودک اول بزرگ باشد، پدر و مادرش را بهتر درک می‌کند و می‌توانند درباره نوزاد جدید با او صحبت کنند. گروهی دیگر بر این باور هستند که اگر تفاوت سنی کودکان کمتر باشد بهتر است، زیرا می‌توانند با هم دیگر بازی کنند و پدر و مادر هم می‌توانند شاهد بزرگ شدن آن دو با یکدیگر باشند.

۴) تغییر برنامه روزانه‌تان چگونه است

آیا برنامه خانواده را برای ورود نوزاد جدید آماده کرده‌اید؟ آیا برای نگه‌داری از نوزاد فکری کرده‌اید؟ آیا وقت مشخصی برای بودن با فرزند اولتان در نظر گرفته‌اید؟ به خاطر داشته باشید که نوزاد تازه متولد شده نیاز به توجه و مراقبت زیادی دارد.

۵) موقعیت مالی خانواده چگونه است؟

بدیهی است پول در زندگی نباید نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشد، اما به هر حال نمی‌توان این عامل را نادیده گرفت. هر کودک به‌طور میانگین ماهیانه هزینه‌ای دارد که در نهایت باید پرداخت شود.

● تغییرات ناشی از تولد نوزاد جدید

گاهی تولد نوزاد دوم و شیوهٔ رویاروئی با مسائل دو کودک، در همان بدو ورود نوزاد دردسرآفرین می‌شود. پس بهتر است همه چیز را از قبل برای تولد او آماده و مرتب کنید، زیرا ممکن است روزهای اول، شما بی‌نهایت خسته، ناتوان و درمانده باشید. یکی از مزیت‌های فرزند دوم آن است که، شما دارای اطلاعات، تجربه و اعتمادبه‌نفس کافی برای نگهداری و بزرگ کردن او هستید. شیر دادن به کودک، عوض کردن پوشک، حمام بردن، مواجهه با بیماری کودک و ... برای شما بسیار راحت‌تر از قبل است.

بدیهی است تولد نوزاد جدید تغییرات زیادی در برنامه خانه و البته اعضاء خانواده به‌وجود می‌آورد. از جمله تغییراتی که پدر باید در برنامه روزانه خود بدهد. زمانی که کودک اول به دنیا می‌آید هر دو والد توجه‌شان را بر او متمرکز می‌کنند. گذشته از شیر دادن که بر عهده مادر است. پدر بخشی از وظایف دیگر بچه‌داری را به عهده می‌گرفت.

اکنون که کودک دوم به دنیا می‌آید، پدر باید سعی کند با رسیدگی به کارهای فرزند اول، به همسرش کمک کند تا هم مشکلات بعد از زایمان را تحمل کند و هم به نوزاد برسد. در این گونه شرایط، اگر پدر رابطه صمیمانه و نزدیکی با کودک اول داشته باشد، کار را تا حد زیادی برای مادر آسان می‌کند، زیرا او می‌تواند با خیالی آسوده به نوزاد جدید برسد و فرزند اول نیز دچار کمبود توجه و محبت نشود. علاوه بر آن، لزومی ندارد مادر از اینکه به فرزند اولش نمی‌تواند برسد، دچار احساس اضطراب و گناه شود و یا تصور کند در حق کودک اول کوتاهی کرده است.

مادر همواره برای نگهداری از فرزند بزرگتر خود نیاز به کمک دارد.

در اغلب موارد، فرزند بزرگتر احتیاج به توجه و خدمات اضافی دارد که با صبوری و شکیبائی کافی باید رسیدگی شود. بدیهی است همیشه مراقبت و تربیت از دو فرزند استرس و فشار روانی بیشتری برای خانواده می‌آورد. برای بسیاری از خانواده‌ها سازگاری بین دو کودک همیشه آسان و راحت نیست. هنگامی‌که مادر تنها یک فرزند دارد. می‌تواند زمانی‌که کودک خواب است، خودش هم استراحتی کوتاه بکند. یا هنگامی که او را با خود به خرید و یا زمین بازی می‌برد، نگهداری از او بسیار راحت است. در مواردی هم که هر دو والد کار می‌کنند می‌توانند به نوعی نگهداری از یک کودک را بین خود تقسیم نمایند، طوری که هر دو نفر به کارشان برسند، اما وقتی که تعداد بچه‌ها بیشتر می‌شود حتی خوابیدن هم زمان با آنها، نیز میسر نمی‌شود. گاهی حتی کودک دوم هم نمی‌تواند خوابی کامل داشته باشد. زیرا با کمترین سر و صدای فرزند اول، از خواب می‌پرد. این بی‌خوابی‌ها و فقدان وقت، گریبان مادر خانواده را بیشتر می‌گیرد تا حدی که به رفع نیازهای اساسی خودش هم نمی‌رسد. علاوه بر این، مادرانی که قبل از بارداری و زایمان خارج از منزل کار می‌کرده‌اند. از اینکه در خانه بمانند و از دو کودک نگهداری کنند. دچار افسردگی و احساس بی‌ارزشی می‌شوند.

ماندانا سلحشور

---