ضرورت خود انتقادی سیما و تبعات آن

در طول هر شبانه روز صدها ساعت برنامه های مختلف و متنوع از رسانه ملی پخش می شود که ترکیبی از برنامه های زنده, تولیدی, فیلم و سریال, خبر و تحلیل و گزارش, گفت وگو و را شامل می شوند و درباره تک تک این برنامه ها نظرات و ایده های مختلفی وجود دارد خصوصا از باب انتقاد می توان گفت رسانه ملی در حد یکی از بالاترین دستگاه های مورد نقد کشورمان است

در طول هر شبانه روز صدها ساعت برنامه های مختلف و متنوع از رسانه ملی پخش می شود که ترکیبی از برنامه های زنده، تولیدی، فیلم و سریال، خبر و تحلیل و گزارش، گفت وگو و... را شامل می شوند و درباره تک تک این برنامه ها نظرات و ایده های مختلفی وجود دارد. خصوصا از باب انتقاد می توان گفت رسانه ملی در حد یکی از بالاترین دستگاه های مورد نقد کشورمان است.

اما از چند منظر بسیار ضروری است که رویکرد خودانتقادی در رسانه ملی تقویت شود و علم انتقاد توسط خود اهالی رسانه ملی بلند شود. یک دلیل آن عدم صداقت و انصاف در برخی انتقادات است. به عنوان مثال رسانه ملی در طول یک مجموعه تلویزیونی و یا برنامه تهیه شده ده ها نکته مثبت و قابل تحسین و ارزشمند را ارائه می کند و در صورت بروز یک مشکل یا حتی اشتباه و غفلت سهوی یا جزئی ناگهان سیل انتقادات زیادی روانه آن می شود و بدون در نظر گرفتن نکات مثبت، همه زحمات صورت گرفته شده را یکجا زیر سؤال می برند.

نباید گفت که انتقاد نباشد و یا هیچ اشتباه و یا نقصی وجود ندارد. بلکه منظور این است که برخی از نقدها منصفانه و واقع بینانه نیست و مخاطب خود را از برخی واقعیات منحرف می کند.

لذا شاید بهترین کار این باشد که رسانه ملی خودش جریان خود انتقادی را راه بیندازد تا این شائبه هم برطرف شود که دست اندرکاران این دستگاه عظیم و حساس ظرفیت انتقاد را ندارند و یا علاقه ای به شنیدن نقدهای وارده در آنها نیست.

از سوی دیگر به عنوان یکی از لازمه های رشد و پیشرفت در برنامه های سیما، انتقاد ضروری است و از این دریچه اگر به نقد نگریسته شود که انتقاد و نقد «کمک به شناساندن نقاط ضعف، چرایی آن ها و راه حل بهبود» آن ها هست طبیعتا نقد به یکی از شیرین ترین عناصر و پدیده های زندگی کاری مسئولین و دست اندرکاران تبدیل خواهد شد.

همچنین در مورد خود انتقادی و نقد درون گفتمانی و درون سازمانی باید اشاره کنیم به این مسئله که همه روزه برنامه های زیادی از سوی شبکه های مختلف تلویزیونی پخش می شوند که هر کدام اگر بلافاصله با اتمام آن و یا حتی با اتمام هر قسمت آن مورد نقد و واکاوی قرار بگیرند تبعات بسیار مثبتی هم برای مخاطب و هم برای دست اندرکاران برنامه و شبکه دارد.

به عنوان مثال برنامه «هنگام درنگ» که هم اکنون جمعه شب ها از شبکه یک سیما پس از سریال کلاه پهلوی پخش می شود، هر چند این برنامه، نقد سریال به معنای فنی نیست بلکه تکمیل کننده داستان و موضوعات سریال است ولی به عنوان نمونه خوبی برای نقد و بررسی برنامه های دیگر سیما هست.

مثلا چه اشکالی دارد زمانی که سریال تلویزیونی و یا یک مستند خاص و یا یک برنامه تلویزیونی پرطرفدار روی آنتن رفت بعد از اتمام آن برنامه یا سریال در قالب سلسله برنامه هایی به نقد و بررسی آن پرداخته شود؟! این اقدام نه تنها مردم را با مشکلات و نقص ها و کمبودهایی که هر کدام مانعی هستند برای تولید خوب و با کیفیت آشنا می سازد بلکه فرصت نقد منصفانه و واقع بینانه را هم به مخاطبین هدیه می کند.

طبیعتاً این اقدام دید بهتری هم در ذهن مردم نسبت به مسئولین ایجاد خواهد کرد و در بسیاری از موارد مردم و مخاطبین را قدرشناس زحماتی که از سوی مسئولین و هنرمندان تلویزیونی کشیده می شود، قرار دهد.

ایوب توکلیان