پایان افسانه ژنرال بی ستاره

مشرف, یک سال پیش از آنکه برود

پرویز مشرف، رئیس‌جمهور سابق پاکستان، هفته گذشته سرانجام بر اثر‌فشار‌های سیاسی استعفا داد و پس از ۹ سال از قدرت کناره‌گیری کرد.مشرف در سال ۱۹۹۹ میلا‌دی در کودتایی بدون خونریزی دولت محمد‌نواز شریف، نخست‌وزیر وقت پاکستان را ساقط کرد و از آن زمان پست ریاست‌جمهوری را در این کشور جوان که تنها ۶۱ سال از استقلا‌لش می‌گذرد به دست آورد.اما قدرت و محبوبیت این ژنرال سابق از سال گذشته به شدت رو به کاهش گذاشت. بی‌تردید اولین پرده کاهش محبوبیت مشرف، تلا‌ش ناکام او در بهار سال ۲۰۰۷ برای برکناری افتخار محمد چودری، رئیس وقت دادگاه عالی پاکستان بود.

مشرف در آن زمان چودری را از کار برکنار کرد، اما در دادگاهی حکم برائت خود را دریافت کرد و مشرف ناچار شد رئیس دادگاه عالی را به سمت خود بازگرداند. این اقدام بدون شک اولین اقدامی بود که به کاهش محبوبیت مشرف منجر شد و آغاز روندی بود که تا سال گذشته ادامه یافت.

در ژوئن ۲۰۰۷، دومین اپیزود کاهش محبوبیت مشرف رقم خورد. محاصره و سپس حمله ارتش پاکستان به مسجد سرخ اسلا‌م‌آباد که شماری از نیروهای تندرو و بنیادگرا در آن تجمع کرده بودند به کشته شدن شماری از طلا‌ب این مسجد و رهبران آنان منجر شد. این اقدام بازتابی منفی در افکار عمومی پاکستان داشت و روند کاهش محبوبیت مشرف را تسریع کرد.

در تابستان گذشته بود که زمزمه‌هایی مبنی بر مذاکرات محرمانه میان بی‌نظیر بوتو، رهبر فقید حزب مردم پاکستان و نخست‌وزیر سابق این کشور با پرویز مشرف شنیده و حتی گفته شد این دو مذاکراتی محرمانه را در دبی، از شهر‌های امارات‌عربی‌متحده با یکدیگر انجام داده‌اند. گرچه انجام این مذاکرات هیچگاه تایید یا تکذیب نشد، اما هر دو طرف وجود تماس‌هایی میان یکدیگر را با هدف تقسیم قدرت تایید کردند.

دوره ریاست‌جمهوری مشرف در مهرماه گذشته به پایان می‌رسید و او خود را برای یک دوره دیگر نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری کرد. بر اساس قانون اساسی پاکستان رئیس‌جمهور از سوی پارلمان انتخاب می‌شود.

مشرف که در آن زمان پست ریاست ارتش را هم بر عهده داشت، خود را نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری کرد و توانست از پارلمانی که آن زمان هنوز در اختیار هوادارانش بود رای بگیرد و برای یک دوره دیگر به عنوان رئیس‌جمهور پاکستان انتخاب شود.

دو روز پس از انتخاب مجدد مشرف به سمت ریاست‌جمهوری، بی‌نظیر بوتو پس از ۸ سال تبعید خودخواسته به کشورش بازگشت. او که طی این مدت به‌طور متناوب در دبی یا لندن زندگی می‌کرد روز ۲۶ مهرماه گذشته به شهر بندری کراچی پاکستان بازگشت و مورد استقبال شدید هوادارانش قرار گرفت. بوتو در همان روز از یک حمله تروریستی که علیه او ترتیب داده شده بود جان سالم به در برد. حمله‌ای که به کشته شدن حدود ۱۶۰ نفر و مجروح شدن ۴۰۰ نفر دیگر منجر شد. بوتو، هواداران ژنرال ضیاءالحق، دیکتاتور سابق پاکستان را که هنوز در ‌ISI ، سرویس امنیتی پاکستان نفوذ دارند عامل این حمله تروریستی معرفی کرد.

پس از انتخاب مشرف، مخالفان او با استناد به این موضوع که مشرف همزمان با در اختیار داشتن سمت ریاست ارتش، نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری شده و به همین دلیل انتخاب او غیرقانونی است از دادگاه عالی پاکستان خواستند تا صلا‌حیت مشرف را رد کند.

اما زمانی ‌که دادگاه عالی در حال بررسی این پرونده بود و زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال ردصلا‌حیت مشرف از سوی این دادگاه شنیده می‌شد، پرویز مشرف با اعلا‌م وضعیت اضطراری در کشور، قانون اساسی را به حالت تعلیق درآورد. او دادگاه عالی را منحل و شمار زیادی از قضات این دادگاه از جمله افتخارمحمد چودری، رئیس آن را برکنار و بازداشت کرد. مشرف همچنین رسانه‌های مستقل را توقیف و بسیاری از ژورنالیست‌های منتقد و فعالا‌ن سیاسی مخالف را دستگیر کرد. این وضعیت برای ۶ هفته در پاکستان اعمال شد و مشرف پس از این مدت وضعیت اضطراری در این کشور را لغو کرد.

مشرف که در دوم اکتبر ژنرال اشفق کیانی را به عنوان معاون خود در ارتش انتخاب کرده بود در ۲۷ نوامبر سال ۲۰۰۷ و زمانی که در کشور وضعیت اضطراری حاکم بود از سمت خود کناره‌گیری کرد.

این در حالی بود که ضلع سوم قدرت در پاکستان، یعنی میان محمد نواز شریف، رهبر حزب مسلم لیگ شاخه نواز، روز دهم سپتامبر، ۱۹شهریورماه گذشته پس از ۸ سال تبعید و با حکم دادگاه به کشورش بازگشت اما توسط نیروهای امنیتی از پیاده شدن در هواپیما منع شد و با همان هواپیما به عربستان بازگردانده شد. او ۲۵ نوامبر با ضمانت سعودی‌ها برای شرکت در انتخابات پارلمانی به کشور خود بازگشت. ‌

در اوایل زمستان گذشته، بی‌نظیر بوتو که در یک همایش انتخاباتی در شهر راولپندی، از شهرهای نزدیک به اسلا‌م‌آباد شرکت کرده بود در حمله‌ای تروریستی کشته شد. این در حالی بود که بسیاری پرویز مشرف را عامل ترور بوتو توصیف کرده و خواستار تشکیل کمیته‌ای از سوی سازمان ملل متحد برای رسیدگی به این موضوع شدند، اما مشرف در برابر این خواسته مقاومت کرد ولی با شرکت گروهی از کارآگاهان اسکاتلندیارد - پلیس انگلیس - موافقت کرد. اسکاتلندیارد هم مشرف را از دست داشتن در ترور بوتو تبرئه کرد، اما همین تحولا‌ت باعث کاهش محبوبیت مشرف شد.

رئیس‌جمهور سابق پاکستان همچنین با بهانه ترور بوتو و نا‌امنی در کشور، انتخابات پارلمانی را برای چند هفته به تاخیر انداخت. این انتخابات سرانجام روز ۲۹ بهمن‌ماه گذشته برگزار شد و مشرف شکست سنگینی را متحمل گردید. احزاب مردم و مسلم لیگ شاخه نواز که با ائتلا‌ف با یکدیگر دولت را تشکیل داده بودند روز ۱۷ مرداد خواستار استیضاح مشرف شدند اما او که قدرتش بیش از هر زمان دیگری - در ۹ سال - اخیر کاهش یافته بود دوشنبه گذشته برای جلوگیری از استیضاح از سمت خود استعفا داد.

احسان ابطحی