بازیگران و وسوسه پریدن به هنرهای دیگر

در دنیای هنر همیشه هستند کسانی که پس از موفقیت در یک رشته هنری, وسوسه شده اند زوایای دیگر آن را نیز تجربه کنند

در دنیای هنر همیشه هستند کسانی که پس از موفقیت در یک رشته هنری، وسوسه شده‌اند زوایای دیگر آن را نیز تجربه کنند. گاه این وسوسه به دلیل وحشت از یاد برده شدن است و گاه به دلیل ارضای حس روحی هنرمندی که انگار هنوز در دنیای ناتمام هنر اقناع نشده. بازیگران ایرانی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. چه آنهایی که پس از خاک صحنه خوردن و تجربه بازیگری در تئاتر و سینما به حرفه‌های دیگری روی می‌آورند؛ خوانندگی، نقاشی، طراحی صحنه، نویسندگی و گاهی هم روزنامه‌نگاری. اینکه آنها چقدر در این راه جدید موفق هستند، بستگی به نوع پذیرش آنها میان مخاطب عام دارد. مخاطبی که روحیه ستاره‌پروری دارد، به محض روبه‌رو‌شدن با یک اثر جدید از هنرمند محبوبش در ژانر متفاوت به او اطمینان می‌کند. فهرست حضور بازیگران ایرانی در این ماجرا بلندبالاست و قضاوت درباره موفقیت یا عدم موفقیت آنها با مردمی است که به آنها اطمینان می‌کنند. شاید آن فهرست از ستارگانی مانند محمدرضا فروتن شروع شود.

محمدرضا فروتن اگرچه بازیگر مشهوری در سینماست ولی هیچ‌گاه از موسیقی دور نبوده است. همین اردیبهشت‌ماه سال ۹۰ بود که سایت‌های خبری عکس‌های جالبی از حضور او در تمرینات کنسرت علیرضا عصار منتشر کردند. ماهنامه فیلم در شماره فروردین سال ۸۷ خود درباره سابقه خوانندگی فروتن می‌نویسد: صدای محمد‌رضا فروتن در فیلم شب یلدا (کیومرث پوراحمد) بیشتر از هر فیلم دیگرش به چشم آمد. موسیقی فیلم شب یلدا قرار بود با صدای فروتن روانه بازار شود که این اتفاق تا حالا نیفتاده است. با این وجود، خیلی از علاقه‌مندان موسیقی این فیلم را از اینترنت دانلود کردند. ظاهرا به فروتن پیشنهاد داده بودند که روی ترانه‌های دیگری هم خوانندگی کند، اما او حاضر نشد این پیشنهاد را بپذیرد. با این حال، فروتن پیش از خواندن در فیلم کیومرث پوراحمد، با کار خوانندگی بیگانه نبود. او قبل از اینکه بازیگر شود، در کلاس‌های آواز شرکت کرده و صدیق تعریف و پری ملکی‌سپهری از معلم‌های فروتن در کلاس‌های آواز بودند. او البته این کلاس‌ها را ادامه نداد، تا اینکه در فیلم شب یلدا آواز خواند. او این روزها آلبومی را که شامل هشت قطعه است که ترانه‌های آن را افشین یداللهی سروده و بابک زرین آهنگ آنها را ساخته در حال آماده‌سازی دارد که شهریورماه به بازار می‌آید. تنظیم این آلبوم که هنوز نامی برای آن انتخاب نشده بر عهده سیروان خسروی است.

هیچ‌کس منکر صدای خوش مهران مدیری نیست. او که تیتراژ پایانی اکثر کارهایش را بر عهده دارد، علاقه خود را در گرایش موسیقی محلی می‌داند. زمان پخش سریال «مرد دو‌هزار چهره» فایل صوتی روی اینترنت منتشر شد که در آن مهران مدیری، برای کودکان ترانه‌های شاد می‌خواند. این فایل مربوط به یک آلبوم کودکانه در سال ۷۲ به کارگردانی بهروز غریب‌پور بود که مدیری، خواندن ترانه‌هایش را بر عهده گرفته بود. وی سپس کاستی به نام «دلتنگی‌ها» را به بازار فرستاد که در آن، اشعار ‌هاتف‌علی مردانی را دکلمه کرده بود. آلبوم «از روی سادگی» با موسیقی زنده‌یاد بابک بیات و فردین خلعتبری، دیگر کار مدیری در این حوزه است. این بازیگر و کارگردان سرشناس از سال ۸۲ به بعد خوانندگی تیتراژ چندین فیلم و سریال، همچون سریال‌های «مهر و ماه»، «شب‌های برره»، «باغ مظفر» و فیلم «هم‌نفس» (مهدی فخیم‌زاده) را تجربه کرد. مدیری سال ۱۳۸۷ به گروه موسیقی کوبه‌ای «دارکوب» پیوست و کنسرت بزرگی را به همراه این گروه و سه خواننده دیگر برگزار کرد. حتی در یکی از این کنسرت‌ها به دلیل بیماری نشسته می‌خواند.

حامد بهداد نیز یکی از اعضای گروه دارکوب است که در آن علاوه بر خواندن موسیقی‌های محلی به صورت پاپ هم خوانندگی می‌کند. در زمان ابتدای تشکیل گروه دارکوب قرار بود محمدرضا گلزار نیز در این جمع حضور داشته باشد که این اتفاق نیفتاد. بهداد در آلبوم ساعت ۲۵ شب رضا یزدانی نیز به عنوان خواننده میهمان حضور داشت. امین حیایی هم تا به حال در دو فیلم «سرود تولد» و «بوی بهشت» خوانندگی کرده است. قرار بود چندی پیش در کنار اعضای گروه «کویر» یک کنسرت هم اجرا کند که به دلیل درگیری‌های بازیگری‌اش، موفق به انجام آن نشد. چندی پیش در یک برنامه زنده تلویزیونی به اصرار مجری برنامه (رضا رشیدپور) ترانه‌ای را به صورت زنده اجرا کرد. مرحوم خسرو شکیبایی دستی هم در دنیای ادبیات داشت و اشعاری هم از او به یادگار مانده است. تنها فیلمی ‌که شکیبایی در آن به صورت جدی خوانندگی کرد، «خواهران غریب» (کیومرث پوراحمد) او در همین رابطه آلبوم‌های «نامه‌ها و نشانی‌ها»، «مهربانی»، «پریشانی» و «مسافر» را روانه بازار موسیقی کرد. پش از آنکه شهاب حسینی به گروه‌های موسیقی بپیوندد چند ترانه از او در اینترنت منتشر شد که مورد توجه مردم قرار گرفت. او یکی از اعضای گروه «هفت» است؛ گروهی که دو بازیگر دیگر، یعنی «امیرحسین مدرس» و «امین زندگانی» نیز در آن حضور دارند. برادرش آهنگساز بود و شهاب حسینی از طریق او به موسیقی علاقه‌مند شد. از این بازیگر آلبوم «رایا» منتشر شده است.

فضای کتاب و نوشتن از آن دسته فضاهایی است که بازیگرانی که دغدغه روشنفکری دارند به آن روی می‌آورند. اولین تجربه ترانه علیدوستی در این زمینه موفق بود. او پس از ترجمه کتابی از آلیس مونرو با نام «رویای مادرم» توانست جایزه بهترین ترجمه سال را از آن خود کند. علیدوستی در تمام این سال‌ها پس از سینما و تئاتر در حال تجربه دنیای ادبیات است که جزو لاینفک سینما محسوب می‌شود. هدیه تهرانی از آن دسته بازیگرانی بود که شهرتش در عرصه بازیگری توانست او را در طراحی صحنه و عکاسی نیز پیش ببرد. سال ۱۳۸۸ نمایشگاه عکاسی هدیه تهرانی در خانه هنرمندان با حضور اسفندیار رحیم‌مشایی برگزار شد و تابلوهای او با قیمت‌های گزافی هم به فروش رسید. تهرانی علاوه بر آن دستی در طراحی صحنه نیز دارد. شاید مهم‌ترین فعالیت او در طراحی صحنه و لباس به نمایش یرما بازمی‌گردد که در سال ۸۹ در تالار چهارسو روی صحنه رفت. رضا کیانیان از بازیگرانی است که علاوه بر تجربه بازیگری، عکاسی، مجسمه‌سازی و نویسندگی را هم در کارنامه خودش دارد. کتاب او با عنوان «این مردم نازنین» که به خاطرات او در مواجهه با مردم اختصاص دارد، توسط نشر قطره در سال ۸۸ منتشر و با اقبال عمومی قابل توجهی نیز مواجه شد. او اولین نمایشگاه خود را که ترکیبی از مجسمه‌های چوبی بود، با عنوان دوباره نگاه کن در سال ۸۶ برپا کرد.

کیانیان برداشت خود از طبیعت پیرامونش را در انتخاب تکه‌چوب‌های خشک‌شده بیان می‌کند که در قالبی چهارگوش و عریض از فضای اطرافش جدا شده تا تاکید شود این چوب شخصیت و هویت دارد. نیکی کریمی که با بازی در فیلم عروس مسیر سینمای ایران را عوض کرد، تجربه کارگردانی، نویسندگی، ترجمه و دکلمه اشعار را نیز در کارنامه خود دارد. از دل‌مشغولی‌های او عکاسی و کارگردانی سینما و ترجمه است. برگردان «آوازهایی که مادرم به من آموخت» اتوبیوگرافی «مارلون براندو» اسطوره بازیگری، به زبان فارسی، از معروف‌ترین کارهای هنری نیکی کریمی است. کتاب «نور ماه بر درختان کاج» مجموعه‌ای از هایکو‌های ژاپنی با ترجمه اوست. چندی پیش آلبوم تولدی دیگر که مجموعه اشعار فروغ فرخزاد بود، با صدای نیکی کریمی در بازار منتشر شد. پرویز پرستویی تجربه همکاری با حسین پناهی را در کارنامه خود دارد. حسین پناهی پیش از مرگش آلبوم شعرهایش را با نام «سلام خداحافظ» منتشر کرد که در آن پرویز پرستویی برخی از شعرها را دکلمه می‌کرد. این تنها تجربه پرستویی در عرصه موسیقی و آخرین تجربه حسین پناهی در دنیای هنر بود.