رقابت میان خواهران و برادران

رقابت میان برادران و خواهران مترادف با حسادت و نزاع میان آنهاست و تقریبا تمام والدینی که بیش از یک فرزند دارند با این معضل روبه رو هستند

رقابت میان برادران و خواهران مترادف با حسادت و نزاع میان آنهاست و تقریبا تمام والدینی که بیش از یک فرزند دارند با این معضل روبه رو هستند. این معضل غالبا بلافاصله پس از تولد فرزند دوم آغاز می شود و معمولا در تمام دوران کودکی فرزندان ادامه می یابد. البته به احتمال قوی فرزندان شما سرانجام خواهند توانست رابطه خوبی با یکدیگر برقرار کنند و روحیه همکاری را بیاموزند.

● علل

عوامل زیادی در رقابت خواهران و برادران نقش دارند:

▪ تمام کودکان برای نشان دادن هویت خود با برادران و خواهران به رقابت می پردازند. به تدریج که کودکان از خود شناخت پیدا می کنند به دنبال یافتن استعدادها و علائق شان هستند و می خواهند وجوه تفاوت خود را با خواهران و برادرانشان نشان دهند.

▪ کودکان احساس می کنند به حد کافی از توجه شما بهره مند نیستند.

▪ کودکان ممکن است احساس کنند که با تولد یک فرزند دیگر، رابطه آنها با والدین شان لطمه می بیند.

▪ مراحل رشد فرزندان بر روی تجربه اندوزی و شیوه آنها برای جلب توجه شما تاثیر می گذارد.

▪ کودکانی که گرسنه، بی حوصله یا خسته هستند احتمال بیشتری وجود دارد که نزاع را شروع کنند.

▪ کودکان ممکن است راههای موثر پیشنهاد بازی را بلد نباشند و به همین دلیل به نزاع بپردازند.

▪ ممکن است یک کودک والدین خود را به یاد خویشاوندی دردسرساز بیندازد و این مسئله روی رفتار آنها تاثیر منفی می گذارد.

▪ کودکان غالبا در خانواده هایی به نزاع می پردازند که والدین آنها این کار را طبیعی می دانند.

▪ در خانواده هایی که اعضای آن فرصت غذاخوردن در کنار یکدیگر را ندارند احتمال نزاع کودکان بیشتر است.

▪ استرس والدین باعث می شود توجه کمتری به فرزندان خود داشته باشند و این مسئله، رقابت آنها را افزایش می دهد.

▪ وجود استرس در زندگی کودکان باعث می شود قدرت تحمل آنها کاهش یابد و به نزاع بپردازند.

▪ واکنش والدین در مقابل مشاجرات در نحوه رفتار کودکان تاثیر می گذارد.

● چند توصیه به والدین

- میان فرزندان خود تبعیض قائل نشوید.

- فرزندان خود را با یکدیگر مقایسه نکنید. به عنوان مثال چنین جملاتی بر زبان نیاورید: «برادر تو نمرات خوبی در ریاضیات می گیرد. چرا نمرات تو این قدر پایین است؟»

- بگذارید هرکدام از فرزندان شما بنابر شخصیت خود رفتار کند و به او برچسب نزنید.

- از موفقیت های هرکدام از فرزندان خود لذت ببرید.

- فرزندان خود را برای همکاری تربیت کنید.

- به زمان شروع مشاجرات توجه کنید، آیا مشاجرات غالبا قبل از خواب نیمروز یا صرف غذا روی می دهد؟ شاید تغییر در برنامه روزانه- مثل دادن تنقلات و یا یک فعالیت آرام- بتواند مانع از مشاجرات شود.

- به کودکان خود راههای مثبت جلب توجه را یاد دهید. به آنها بیاموزید چگونه برای بازی کردن به خواهران و برادران خود نزدیک شوند و اسباب بازی های خود را با آنها تقسیم کنند.

- منصف بودن اهمیت زیادی دارد ولی این مسئله به مفهوم مساوی دانستن دیگران نیست. ممکن است هرکدام از کودکان امتیازات خاص خود را داشته باشد ولی اگر بدانند که این عدم برابری به علت مسئولیت بیشتر یکی از آنهاست. این مسئله را منصفانه خواهند دانست.

حتی اگر شما با تمام فرزندان خود برخورد یکسانی داشته باشید باز هم گاهی احساس می کنند که میان آنها فرق می گذارید. خود را برای این مسئله آماده کنید و در مورد تصمیمات خود به فرزندان تان توضیح دهید.

فرزندان شما باید مطمئن شوند که برای برآوردن نیازهای آنها تمام تلاش خود را خواهید کرد.

برای فعالیت های خانوادگی سرگرم کننده برنامه ریزی کنید.

اگر فرزندان شما تجربیات خوشایندی در کنار یکدیگر داشته باشند در مواقع بروز مشاجرات بهتر عمل می کنند.

هر کدام از فرزندان باید زمان و فضای کافی در اختیار داشته باشند. فرصت کافی به آنها بدهید تا در غیاب خواهران و برادران خود با دوستان شان بازی کنند.

● در کنار فرزندان خود باشید

در صورت امکان روزی چند دقیقه را به هر کدام از فرزندان تان اختصاص دهید. این کار تاثیر بسیار مثبتی دارد.

وقتی با کودک خود تنها هستید نظر او را راجع به کارهای برادران و خواهران اش جویا شوید. با این کار هم در جریان روابط آنها قرار می گیرید و هم متوجه می شوید که گاهی احساس مثبتی نسبت به یکدیگر دارند!

به نظرات فرزندان خود راجع به خانواده به دقت گوش دهید، وقتی کودکان بدانند که به علائق آنها توجه دارند کمتربهانه می گیرند.

از تفاوت های فرزندان تان استقبال کنید.

کاری کنید هر کدام از فرزندان تان بدانند که فردی خاص هستند.

● حل مشاجرات

تحقیقات نشان می دهد که شما باید به مشاجرات کودکان خود توجه داشته باشید (بدون اینکه کسی از این کار رنجیده خاطر شود). تا آنجا که امکان دارد اجازه دهید فرزندان شما مشکلات خود را حل کنند ولی یادتان باشد که کودکان کم سن و سال نیاز به دخالت شما دارند. هرگز در مشاجرات از یکی از طرفین جانبداری نکنید. فرزندان خود را به آرامش دعوت کنید و سپس در مورد اتفاقی که افتاده از آنها توضیح بخواهید.

به کودکان خود برای یادگیری مهارت های حل مشاجرات کمک کنید و راه سازش، احترام گذاشتن به یکدیگر و تقسیم منصفانه اموال را به آنها بیاموزید.

از فریاد کشیدن یا سخنرانی کردن بپرهیزید زیرا این کارها کمکی به شما نمی کند.

مهم نیست که چه کسی مشاجره را آغاز کرده است. هر دو طرف را بابت نقض قوانین مسئول بدانید.

به کودکان خود فرصت دهید که احساسات خود را نسبت به یکدیگر بیان کنند. آنها باید یاد بگیرند بدون اعمال خشونت، فریاد کشیدن و برچسب زدن در مورد احساسات خود حرف بزنند.

به کودکان خود یاد دهید که در مذاکرات به دنبال «برنده» شدن نباشند.

به کودکان بیاموزید که خودشان مشکلات شان را حل کنند، البته شما می توانید پیشنهاداتی ارائه دهید ولی تصمیم گیری نهایی با آنها خواهد بود.

اگر شما مدام از دست فرزندان تان عصبانی هستید تعجبی ندارد که آنها نیز از دست یکدیگر خشمگین شوند! به مدیریت خشم خود بپردازید و به کودکان خود نیز این مهارت را بیاموزید.

در زمان آرامش، مهارت حل مشاجرات را به کودکان خود بیاموزید.

الگوی خوبی برای فرزندان خود باشید.

● دخالت والدین

▪ به مشاجرات خطرناک باید بلافاصله پایان داده شود. کودکان را از یکدیگر جدا کنید و وقتی آرام شدند در مورد اتفاقاتی که افتاده با آنها حرف بزنید. کودکان باید بدانند که خشونت جایی در خانواده ندارد.

▪ اگر کودکان شما مدام با یکدیگر درگیری فیزیکی پیدا می کنند و همواره یکی از آنها مظلوم واقع می شود باید دخالت کنید و بلافاصله از مشاوران کمک بگیرید.

▪ کودکان را در وضع قوانین دخالت دهید. وضع قوانین و روشن کردن مجازات متخلفان مانع از بروز مشاجره می شود، به چند نمونه زیر توجه کنید:

- در مشاجرات صدمه زدن به دیگران (کتک زدن، لگد زدن، نیشگون گرفتن و) مجاز نیست.

-استفاده از القاب زشت، فریاد کشیدن و ناسزا گفتن ممنوع است.

-اگر کودکان بر سر یک اسباب بازی با یکدیگر دعوا کنند هیچکس حق ندارد تا مدتی از آن اسباب بازی استفاده کند.

-هر کودکی که خود را برتر از دیگران بداند از کمترین امتیاز برخوردار خواهد شد.

-اگر کسی فرزند تنبیه شده را مسخره کند خودش تنبیه می شود.

-دعوا کردن در اتومبیل ممنوع است.

-هرکدام از کودکان به نوبت از یک سلسله مزایا-مثل نشستن بر روی یک صندلی خاص در اتومبیل - استفاده خواهند کرد.

▪ اگر یکی از کودکان خواست از برادر یا خواهر خود کالایی را قرض بگیرد. باید کالای دیگری را به او بدهد که تا زمانی که قرض خود را ادا نکرده در نزد طرف مقابل خواهد ماند.

● جلسات خانوادگی

اگر فرزندان شما کم سن و سال نیستند هرازگاهی با حضور آنها جلسات خانوادگی تشکیل دهید و در این جلسات در مورد مسائل خانواده تصمیم گیری کنید.

والدین، کودکان و تمام افرادی که به نحوی در خانواده نقش دارند باید در این جلسات شرکت کنند، زمان مناسبی را برای این جلسات تعیین کنید و به همه اجازه دهید به ابراز عقیده بپردازند.

یادتان نرود نظر هر کسی با دیگری تفاوت می کند و جلسات خانوادگی فرصت خوبی برای سهیم شدن در عقاید دیگران، رسیدن به تفاهم و یافتن راه حل های مناسب می باشد.

جلسات خانوادگی به شکل گیری روحیه همکاری و مسئولیت پذیری کمک می کند و از شدت ناراحتی ها و طغیانگری فرزندان می کاهد.

در ضمن فرصت خوبی برای ابراز علاقه به دیگران، نشان دادن همبستگی، اعتمادسازی و تقویت اعتماد به نفس می باشد.

حمایت های اجتماعی که کودکان در خانواده می آموزند در تمام طول زندگی به کمک آنها خواهد آمد.

● مباحث

▪ در مورد مسائل خانوادگی، نگرانی ها، علائق و اتفاقات خوشایند هفته قبل بحث کنید

▪ به اولویت بندی مسائل بپردازید

▪ موضوعی را که باید در مورد آن بحث شود مشخص کنید

▪ راه حل های ممکن را ارائه دهید

▪ موثرترین راه حل ها را مشخص کنید

▪ پیاده کردن راه حل ها را برنامه ریزی کنید

▪ یک فعالیت سرگرم کننده را برای هفته پیش رو تعیین کنید.

● قوانین

▪ هر کسی فرصت اظهار نظر دارد

▪ هیچ کس حق ندارد حرف دیگران را قطع کند

▪ همه می توانند احساسات خود را بیان کنند

▪ همه باید به دقت به حرف های دیگران گوش دهند

▪ هیچ کس نباید به تحقیر دیگران بپردازد.

ترجمه از آذر شایان