سکسکه چطور رخ می دهد

سکسکه وقتی رخ می دهد که دیافراگم پرده عضلانی میان قفسه سینه و شکم به طور ناگهانی و غیرارادی منقبض می شود و این انقباض چند بار در دقیقه تکرار می شود این امر موجب می شود هوا با سرعت زیاد وارد ریه ها شود

سکسکه وقتی رخ می‌دهد که دیافراگم (پرده عضلانی میان قفسه سینه و شکم) به طور ناگهانی و غیرارادی منقبض می‌شود و این انقباض چند بار در دقیقه تکرار می‌شود. این امر موجب می‌شود هوا با سرعت زیاد وارد ریه‌ها شود....

هوای واردشده هنگامی که گلوت (شکاف میان تارهای صوتی‌ شما) پس از حرکت دریچه اپی‌گلوت بسته می‌شود،‌ متوقف می‌شود و این، صدای شاخص سکسکه را ایجاد می‌کند.

بسیاری از زنان باردار در اواخر بارداری حرکات ریتمیکی را در جنین احساس می‌کنند و اغلب آنها وقتی می‌فهمند جنین آنها سکسکه کرده است، شگفت‌زده می‌شوند! بله، درست است. بسیاری از جنین‌ها هنگامی که درون رحم هستند، سکسکه می‌کنند و برخی از آنها ممکن است چند بار در روز سکسکه کنند. در سونوگرافی رحم هم می‌توان سکسکه جنین را مشاهده کرد. سکسکه جنین یک پدیده طبیعی است که در انتهای سه ماهه اول یا ابتدای سه ماهه دوم بارداری شروع می‌شود، اما معمولا در این هنگام مادر آن را احساس نمی‌کند. برخی از زنان ممکن است این سکسکه را به صورت رشته‌ای از حرکات ریتمیک خفیف –چند بار در روز- احساس کنند و برخی دیگر تنها گاهی این حرکات را احساس می‌کنند. سکسکه در نوزاد تازه به دنیا آمده هم شایع است و بنابراین نباید از اینکه نوزادتان گاهی سکسکه می‌کند، نگران باشید. علت دقیق سکسکه جنین روشن نیست اما به هر حال تنها جنین‌هایی که آن‌قدر رشد کرده‌اند که دستگاه عصبی‌شان به قدر کافی تکامل یافته باشد، سکسکه می‌کنند. اعتقاد بر این است که جنین مایع آمنیونی را می‌نوشد و نیز استنشاق می‌کند. در این هنگام مایع وارد ریه‌های وی می‌شود، بعد دیافراگم منقبض می‌شود و سکسکه روی می‌دهد.

● سکسکه یعنی لرزش دیافراگمی

در پزشکی، به سکسکه می‌گویند: «لرزش هم‌زمان دیافراگمی» (SDF). سکسکه، کنشی غیرارادی و دارای یک قوس بازتاب عصبی است. اغلب دوره‌های سکسکه تنها چند دقیقه طول می‌کشد. سرعت سکسکه ممکن است بین ۴ تا ۶۰ بار در دقیقه باشد و معمولا یک حمله آن بدون مداخله خاصی بهبود پیدا می‌کند. البته درمان‌های خانگی بسیاری وجود دارند که ادعا می‌شود می‌توانند دوره سکسکه را کوتاه کنند و گاهی در موارد سکسکه مزمن درمان پزشکی ضرورت پیدا می‌‌کند. در موارد نادری، سکسکه ممکن است بیش از ۴۸ ساعت طول بکشد و این قبیل سکسکه‌ها را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد:

۱) سکسکه مداوم یا طول‌کشنده: در این حالت، سکسکه بیش از ۴۸ ساعت و کمتر از یک ماه طول می‌کشد.

۲) سکسکه مقاوم: در این حالت، سکسکه بیش از یک ماه به طول می‌انجامد. زنان و مردان به یکسان به سکسکه دچار می‌شوند اما سکسکه‌های مداوم و مقاوم در مردان شایع‌تر است. سکسکه مداوم یا مقاوم معمولا بسیار خسته‌کننده است و ممکن است خوردن و نوشیدن را مختل کند اما به یاد داشته باشید که این نوع سکسکه نادر است و معمولا بیانگر وجود مشکل یا مساله‌ای زمینه‌ای است.

● علت سکسکه

▪ سکسکه‌های کوتاه‌مدت: اغلب موارد سکسکه بدون علت مشخص رخ می‌دهد. هر کسی به طور گاه‌گاهی ممکن است دوره کوتاهی از سکسکه را تجربه کند که کاملا طبیعی است. دوره‌های کوتاه‌مدت سکسکه اغلب پس از مصرف الکل یا نوشابه‌‌های گازدار یا هنگام نفاخ‌شدن معده (که معمولا ناشی از خوردن یا نوشیدن سریع و بلع هوا)‌ است، رخ می‌دهند. خنده طولانی نیز ممکن است سکسکه ایجاد کند. این نوع سکسکه‌ها معمولا بدون نیاز به درمان خاصی بهبود پیدا می‌کنند.

▪ سکسکه‌های مداوم و مقاوم: اگر سکسکه شما مداوم است و بیش از ۴۸ ساعت طول می‌کشد، ممکن است علتی زمینه‌ای داشته باشد. شماری از بیماری‌ها و عوارض موجب سکسکه طولانی‌مدت می‌شوند. اما گاهی حتی با آزمایش‌ها و بررسی‌های زیاد هم علت زمینه‌ساز پیدا نمی‌شود. سکسکه‌ مداوم ممکن است ناشی از اختلالات دستگاه عصبی محیطی یا مرکزی، یا به دنبال هر آسیب یا تحریکی که به عصب فرنیک و عصب واگ (که به دیافراگم عصب‌دهی می‌کنند) وارد شود و نیز اختلالات سمی یا سوخت و ساز که بر این دستگاه اثر می‌گذارند، ممکن است به وجود آید.

از جمله بیماری‌هایی که موجب سکسکه مداوم می‌شوند، اینها هستند:

▪ بیماری بازگشت محتویات اسیدی معده به مری (ریفلاکس)

▪ التهاب معده (گاستریت)

▪ انسداد روده کوچک

▪ تومورها

▪ ذاات‌الریه (التهاب ریه‌ها)

▪ التهاب پرده پوشاننده قلب (پریکاردیت)

▪ حمله قلبی

▪ سکته مغزی

▪ اسکلروز متعدد(ام‌اس): بیماری دستگاه ایمنی که در آن به دستگاه عصبی حمله می‌شود

▪ گوآتر: تورم غده تیرویید

▪ مشکلات مربوط به شیمی بدن (سوخت و ساز) مانند بالا رفتن قند خون

▪ عفونت‌های شدید عمومی

▪ بی‌اشتهایی عصبی

سکسکه مداوم گاهی ممکن است ناشی از واکنش به داروها باشد مانند داروهای آرام‌بخش از نوع بنزودیاپینی یا داروهای استروییدی که برای کاهش التهاب به کار می‌روند. برخی از افراد نیز ممکن است در واکنش به داروهای بی‌حسی دچار سکسکه مداوم شوند. در برخی از موارد، سکسکه مداوم با عوامل روانی ارتباط دارد، برای مثال سکسکه ممکن است بخشی از واکنش به احساسات و عواطف قوی مانند استرس، هیجان و سوگواری باشد.

● درمان سکسکه

سکسکه معمولا به آسانی و بدون مداخله پزشکی برطرف می‌شود و در اغلب موارد،‌ به سادگی، با فراموش کردن موضوع سکسکه از بین خواهد رفت اما شمار زیادی از درمان‌های موردی برای سکسکه گزارش شده است؛ از ترساندن فرد مبتلا و خوردن سرکه و نوشیدن آب گرفته تا نگهداشتن نفس یا ریختن شکر روی (یا زیرِ) زبان. درمان پزشکی فقط در موارد شدید و مداوم سکسکه به کار می‌رود؛ مانند دختربچه آمریکایی ۱۵ ساله‌ای که در سال ۲۰۰۷ میلادی برای پنج هفته مداوم سکسکه ‌کرد و از داروهایی مانند هالوپریدول (یک داروی ضدروانپریشی و آرامبخش)، متوکلوپرامید (محرک دستگاه گوارش) و کلرپرومازین (یک داروی ضدروانپریشی و آرام‌بخش قوی) استفاده کرد. همچنین در برخی موارد از داروی باکلوفن (یک داروی

ضد‌اسپاسم عضلانی) هم استفاده شده است. ماساژ انگشتی راست‌روده هم به عنوان درمانی برای توقف فوری سکسکه پیشنهاد شده است. در مواردی که علت زمینه‌‌ای سکسکه مداوم، عدم تعادل املاح خون (مانند کاهش سدیم یا پتاسیم خون) باشد،‌ ممکن است نوشیدن یک نوشابه‌ گازدار حاوی نمک به طبیعی شدن میزان سدیم و پتاسیم در خون و نهایتا دستگاه عصبی کمک کند. نوشابه‌گازدار (حاوی اسیدکربنیک) جذب این املاح را سریع‌تر می‌کند.

درمان‌های خانگی متعددی هم برای سکسکه ارایه شده است. این درمان‌ها را اغلب به دو دسته می‌توان تقسیم کرد: اول درمان‌های صرفا روان‌‌تنی که از آرامش‌بخشی و پرت کردن حواس فرد استفاده می‌کنند؛ دوم ‌درمان‌هایی که شامل خوردن و بلعیدن می‌شوند (با این تصور که این کار مواد محرک را پاک می‌کند و باعث برگشتن تنظیم منطقه مبتلا به حالت طبیعی می‌شود.) از جمله این درمان‌های خانگی که برای سکسکه پیشنهاد شده است، اینها هستند: نگه ‌داشتن نفس، غرغره کردن با آب، گذاشتن کیسه یخ روی دیافراگم، بلعیدن سریع آب یخ، بستن چشم‌ها و فشار دادن کره چشم‌ها، نوشیدن سریع آب گازدار (سودا)، خوردن مقداری شکر، خوردن یک قاشق چای‌خوری کره بادام زمینی، چشیدن سرکه، تنفس کردن درون پاکت کاغذی، خم کردن زانوها روی قفسه سینه، به جلو خم شدن برای فشار آمدن روی قفسه سینه. همچنین توصیه شده است که برای پیشگیری از سکسکه باید از خوردن غذاهای تند و داغ که پوشش مری را تحریک می‌کنند، پرهیز کرده از خوردن غذاهای حجیم، نوشیدن الکل و نوشابه‌های گازدار و قرار گرفتن در معرض تغییرات ناگهانی درجه حرارت خودداری کنید.

● گزارش یک مورد

یک مرد آمریکایی، به نام چارلز اوزبورن، برای ۶۸ سال از ۱۹۲۲ تا ۱۹۹۰ میلادی سکسکه ‌کرد و به عنوان کسی که طولانی‌ترین حمله سکسکه را در جهان داشته است، وارد کتاب‌ رکوردهای جهانی گینس شد! در سال ۲۰۰۷ میلادی هم یک دختر آمریکایی به نام چین ماتلند، برای بیش از ۵ هفته با سرعت حدود ۵۰ بار در دقیقه سکسکه کرد و بعد از این که سکسکه او پس از مدتی قطع شد، دوباره عود کرد. پزشک معالج‌اش در او تشخیص«نشانگان تورت» را داد؛ یعنی سکسکه او در واقع، ناشی از نوعی «تیک» تشخیص داده شد. کریستوفر ساندس انگلیسی هم برای یک دوره تقریبا سه ساله سکسکه ‌کرد ‌و نهایتا مشخص شد که توموری در بخشی از مغزش که فعالیت‌های عروقی را کنترل می‌کند، دارد. هنگامی که دوسوم این تومور خارج شد، سکسکه او فروکش کرد.

دکتر زهرا عباسپور