احترام به مخاطب در ۲۰۱۴

جام جهانی ۲۰۱۴ تمام شد در طول این یک ماه با توجه به عطش و تقاضای بی نظیر مخاطب, همه رسانه ها نگاه شان را به سوی برزیل و جام جهانی فوتبال متمایل کرده بودند و همگی در پی این بودند که از این خوان پرنعمت مخاطب سهمی هر چه بیشتر نصیب خود کنند

جام جهانی ۲۰۱۴ تمام شد. در طول این یک ماه با توجه به عطش و تقاضای بی‌نظیر مخاطب، همه رسانه‌ها نگاه‌شان را به سوی برزیل و جام جهانی فوتبال متمایل کرده بودند و همگی در پی این بودند که از این خوان پرنعمت مخاطب سهمی هر چه بیشتر نصیب خود کنند. در این میان وقتی پیش از شروع مسابقات خبر رسید که شبکه سوم امسال تهیه برنامه ویژه جام جهانی خود را به عادل فردوسی‌پور واگذار کرده است، همه امیدوار شدیم که این‌بار باید در انتظار برنامه‌یی با کیفیت و محتوایی متفاوت از تورنمنت‌های گذشته باشیم. هنوز خاطره ویژه برنامه‌های جام‌های جهانی گذشته یا حتی برنامه‌هایی که امسال در شبکه‌های دیگر پخش شد را از خاطر نبرده‌ایم، برنامه‌هایی اغلب «دورهمی» با حرف‌های تکراری، بخش‌های کشدار و خواب‌آور و جذابیت‌های بصری ناچیز، اما انتظاری که از عادل می‌رفت نه تنها برآورده شد، که آنچه در این یک ماه از او و یارانش دیدیم، حتی فراتر از انتظار و توقعی بود که از برنامه‌سازی در قالب صدا و سیمای ایران می‌رفت. بنابراین در پایان این تورنمنت باید از آنها بابت کمک به لذت‌بخش‌تر شدن تجربه تماشای جام جهانی و ارزش و احترامی که برای کار و مخاطب خود قایل هستند، تشکر کرد. در رسانه ملی که معمولا ذایقه و خواست مخاطب کمتر سهمی در تصمیم‌گیری برنامه‌سازان دارد، عادل تا اطلاع ثانوی یک استثنا و پدیده است. «برنامه ۲۰۱۴» از آن دست اتفاقاتی در صدا و سیما بود که یادمان آورد به عنوان مخاطب و شهروندی که به هر دلیل انتخاب کرده است به جای شبکه‌های بی‌شمار و رنگارنگ خارجی، پای رسانه داخلی بنشیند، حرمتی داریم و به شعور، احساسات و خواسته‌هایمان اهمیت داده می‌شود.

این برنامه در درجه نخست، بسیار خوش آب و رنگ و به لحاظ بصری جذاب بود. از دکور، نورپردازی‌ و چیدمان کدر، شلخته و حتی گاهی خوفناک متداول برنامه‌های صدا و سیما خبری نبود و به لحاظ زیبایی بصری، دست کم از دید یک مخاطب عادی دست کمی از بهترین شبکه‌های تلویزیونی دنیا نداشت.

عادل در انتخاب همکارانش هم بسیار هوشمندانه عمل کرده بود. علاوه بر تیم منسجم و حرفه‌یی که در پشت صحنه عادل را حمایت می‌کردند، در مقابل دوربین هم محمدحسین میثاقی اگر در انتخاب ترکیب‌های رنگی لباس‌هایش کمی خوش‌سلیقه‌تر عمل کند، از زمانی که به عادل اضافه شده، کمک زیادی به پر و پیمان‌تر شدن برنامه‌های او کرده است و حالا دیگر کمتر می‌توان این دو را بدون یکدیگر تصور کرد. او از آن دست مجریان جوان، با استعداد، علاقه‌مند و با قریحه‌یی است که معمولا جایشان در صدا و سیما خالی است. کسانی که حرفه‌شان را دوست دارند و فوتبال را به چشم یک حکم سازمانی و وظیفه کارمندی نگاه نمی‌کنند. اطلاعات لحظه به لحظه او از همه رویداد‌های جام جهانی و ریتم خوب اجرایش به تنوع بخشیدن به برنامه، به روز نگه داشتن بیننده و قرار دادن او در جریان همه اتفاق‌های متن و حاشیه جام جهانی بسیار کمک می‌کرد.

رضا جاودانی هم با وجود آنکه نخستین بار بود به تیم عادل اضافه می‌شد، در کل از عهده وظایف خود به خوبی برآمد. در حالی که معمولا میزبانی و مجری‌گری در صدا و سیما برای بسیاری با چاپلوسی و پرحرفی مترادف تلقی می‌شود، جاودانی هم به خوبی ریتم گاهی بیش از حد سریع فردوسی‌پور و میثاقی را کنترل می‌کرد و هم در مواقعی که عادل درگیر رتق و فتق امور پشت صحنه بود، نمی‌گذاشت جای خالی او زیاد احساس شود. به نظر می‌رسد حضور او یا میثاقی در اجرای برنامه ۹۰ هم می‌تواند موثر باشد، جایی که اخیرا گاهی عادل به دلیل مشغله‌های زیاد تهیه برنامه با بی‌حوصلگی کار را به پیش می‌برد، مثلا بسیار می‌بینیم که از مهمان برنامه سوال می‌پرسد ولی خودش حواسش به عوامل پشت صحنه است.

عادل که مشخص است همیشه در طراحی و در مورد نود بازطراحی برنامه‌های خود نظرات مخاطب را استخراج و لحاظ می‌کند، در انتخاب کارشناسان این برنامه هم با توجه به بضاعت‌های موجود بسیار خوب عمل کرد و اغلب به جای دعوت از فوتبالیست‌های سابقی که این روزها دیگر حتی به ندرت حال و حوصله تماشای فوتبال را دارند و تحلیل‌هایشان از چند جمله کلیشه‌یی و تکراری فراتر نمی‌رود یا سوهان کشیدن بر اعصاب مخاطب با تعارفات و خوشمزگی‌های خنک است، از چهره‌های به‌روز‌تر و مورد اقبال‌تر استفاده کرد. در عین حال ابتکار دعوت و مصاحبه با کارشناسان و روزنامه‌نگاران بین‌المللی هم یکی از آن برگ برنده‌هایی بود که سطح برنامه‌سازی ورزشی در کشور را برای همیشه به مرحله‌یی دیگر برد.

همچنین نمی‌توان از نقش کلیپ‌ها و وله‌ها یا همان میان برنامه‌های جذاب و هنرمندانه در تنوع بخشیدن و جذاب‌تر کردن برنامه نیز گذشت. معرفی تیم‌ها، بازیکنان، مرور اتفاقات گذشته و... نه فقط حکم آب بستن به برنامه را نداشت، بلکه همگی کاملا بجا و فکر شده و

بر اساس یک سناریوی منطقی تهیه شده بود. متن «نریشن»هایی هم که روی این بخش‌ها خوانده می‌شد اغلب فوق‌العاده بودند و معلوم بود از زیردستی صاحب قلم بیرون آمده است. کافی است میان برنامه‌های ۲۰۱۴ را با سایر برنامه‌های ورزشی که در طول جام از شبکه‌های دیگر پخش شدند مقایسه کنیم که گاهی تصاویری که حتی از جام جهانی ۴ سال پیش پخش می‌کردند به قدری بی‌کیفیت بود که باور نکردنی می‌نمود.

درست است که شاید شبکه‌های دیگر به آرشیو شبکه سوم دسترسی نداشته باشند، ولی استفاده از نخستین ویدیو یا تصویری که پس از جست‌وجوی یک مطلب در صفحه نخست «گوگل» پیدا می‌شود، با هر حجم، کیفیت و شفافیتی تنها نشانه «از سر باز کنی» و به هیچ‌انگاری مخاطب، با یک نگاه «بزن در رویی» است. علاوه بر همه اینها، حتی مسابقه برنامه ۲۰۱۴ هم جذاب و متفاوت بود و باعث می‌شد مخاطب از ابتدا تا انتهای جام با اشتیاق بیشتری به شرکت در برنامه ترغیب شود، درست نقطه مقابل برنامه‌های دیگری که به نظر می‌رسید تنها رسالت برنامه جذب شرکت‌کننده‌های تلفنی بیشتر و پر کردن برنامه با بخش‌های چندش‌آوری مانند گفت‌وگو با برنده خوشبخت مسابقه تلفنی و گاهی پرسیدن سوالات فنی از او بود!در پایان حتی اسپانسر ۲۰۱۴ هم نمره قبولی گرفت. در روزگاری که برنامه‌های مذهبی و معنوی هم جای جولان تبلیغات گل درشت و تهوع‌آور برنج و روغن و چای و قس‌علیهذا شده است و پرمخاطب‌ترین ساعات تلویزیون به پخش قرعه‌کشی شرکت‌های رنگ و وارنگ اجاره داده می‌شود، حتی اسپانسر این برنامه هم بسیار حرفه‌یی عمل کرد و مشخص بود برای این برنامه و انجام ابتکارهایی مانند دعوت از کارشناسان برجسته خارجی، نداشتن تبلیغات بازرگانی پرتعداد در حین برنامه و... هزینه‌های بسیاری را متقبل شده است.

امیر طلوعی