ضرورت یا اجبار مساله این است

بررسی وضعیت بازنگری و افزایش تعرفه مکالمات تلفن ثابت

«طبق اصل ۴۴ قانون اساسی، شرکتی که خصوصی شود می تواند درخواست کند تا اگر در گذشته تعرفه هایی زیرقیمت تمام شده داشته، با تصویب مراجع قانونی آن ها را به حد قیمت تمام شده برساند، که در این مورد کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات رادیویی بررسی و تصمیم گیری می کند.» آنچه خواندید، اظهارات مدیرعامل شرکت مخابرات ایران در پاسخ به پرسش چگونگی افزایش تعرفه تلفن ثابت است.

موضوع افزایش تعرفه یکی از مواردی است که هر از گاهی از سوی رسانه ها مطرح شده و مسوولان شرکت مخابرات ایران نیز تا کنون جوابی در خصوص مبلغ پیشنهاد شده برای تعرفه های جدید ارائه نکرده اند. درعین حال مدیران شرکت مخابرات بر این عقیده اند که در قیاس با کشورهای دیگر و با توجه به تورم هر ساله و قیمت تمام شده، تعرفه تلفن ثابت در کشورمان بسیار پایین بوده و مخابرات در همین راستا پیشنهادی برای افزایش تعرفه سازمان تنظیم مقررات ارسال کرده است.

اما این پرسش مطرح می شود که آیا تعرفه کنونی، تعرفه واقعی است؟ زیرا بر اساس قانون، افزایش تعرفه باید بر مبنای تعرفه واقعی صورت گیرد و چنانچه دولت قصد افزایش تعرفه تا ۱۰درصد را داشته باشد، آیا این افزایش براساس تعرفه کنونی صورت خواهد گرفت؟ صابر فیضی به این پرسش ها این گونه پاسخ می دهد که نرخ تمام شده هر دقیقه تماس از طریق تلفن ثابت به ثابت پنج تومان است. با این حال تقی پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات طی اظهاراتی در رسانه ها اعلام کرد که شرکت مخابرات ایران در حال حاضر درخواست اولیه خود را به ما ارائه داده و ما آن را به کمیسیون تنظیم مقررات که یک نهاد قانونی است ارجاع دادیم. بنا براظهارات مسوولان شرکت مخابرات ایران در رابطه با تعرفه مکالمه تلفن ثابت، در برنامه سوم توسعه افزایش ناچیزی لحاظ شده و تقریبا تا سال ۸۳ سالانه رقم ناچیزی، یعنی حدود ۱۰ درصد افزایش تعرفه مکالمه اعمال می شد که از سال ۸۳ نیز این تعرفه ثابت ماند. اما به نظر می رسد دولت امسال تصمیمات تازه ای را برای تعیین نرخ جدید مکالمات تلفن ثابت در نظر گرفته است. بر اساس تازه ترین گزارش های رسیده، در جلسه ای که با حضور نمایندگان سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و شورای رقابت برگزار شد، موضوع تعرفه های تلفن ثابت و همراه بررسی شد و در نهایت طرفین به تفاهماتی در این زمینه رسیدند. بنا براین گزارش، در پایان این جلسه مقرر شد سازمان تنظیم مقررات تعرفه ها را مورد بررسی قرارداده، رای خود را به شورای رقابت اعلام کند و شورای رقابت نیز نظر خود در خصوص تعرفه ها را توسط هیات بررسی به صورت جداگانه اعلام کند تا با درنظر گرفتن تعرفه های پیشنهادی رگولاتوری، تعرفه نهایی اعلام شود.

● ۵ تومان قیمت تمام شده مکالمات

در بحث تغییر تعرفه مکالمه تلفن ثابت که هر از چند گاهی در رسانه ها و به نقل از مسوولان دولتی عنوان می شود، موضوع مهم مرجع نهایی تصویب و نهایی شدن این تعرفه است، زیرا این تعرفه به عنوان مبلغ پایه محسوب می شود و هرگونه تغییری در آن باید به مجلس ارائه شود. در این بین با خصوصی سازی شدن مخابرات این روند و مرجع تصویب تغییر کرده است. مدیرعامل شرکت مخابرات ایران در این باره می گوید: «اگر پیشنهادی در این زمینه ارائه دهیم، به علت این که به عنوان قیمت پایه در نظر گرفته می شود، به مجلس می رود اما تعرفه های جنبی برای تصویب و نهایی شدن به سازمان تنظیم مقررات ارسال می شود. درباره مکالمات تلفن ثابت هم در حال حاضر افزایش تعرفه ای اعلام و مطرح نکردیم و پیشنهادی هم در این زمینه نداریم، اما اگر قرار باشد پیشنهادی در این راستا ارائه شود، تعرفه قیمت تمام شده هر دقیقه مکالمه با تلفن ثابت را همان پنج تومان مطرح می کنیم.» به گفته صابر فیضی در حال حاضر این تعرفه برای هر دقیقه مکالمه به طور متوسط ۱۹ریال محاسبه می شود و مابه التفاوت آن را خود شرکت مخابرات ایران تقبل کرده و می پردازد.

درواقع شرکت مخابرات ایران هزینه هایش را به صورت جهانی دیده و یکسان در نظر می گیرد. با این وجود مدیرعامل شرکت مخابرات ایران اعلام کرد که پیشنهاد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مبنی بر افزایش تعرفه مکالمه تلفن ثابت به دولت داده شده و این موضوع در دستور کار دولت قرار دارد. صابر فیضی افزود: «تعرفه های فعلی تلفن ثابت کمتر از قیمت تمام شده آن است، به همین دلیل قرار است در آینده نزدیک پیشنهاد افزایش تعرفه ها از سوی شرکت مخابرات ایران به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ارائه شود. اگر چه رقم دقیق قیمت تمام شده و فروش خدمات مخابراتی هنوز مشخص نشده و در حال بررسی است، اما ناهماهنگ بودن آن قطعی است.»

● افزایش تعرفه به دلیل اشباع تلفن ثابت

طبق آمار ارائه شده از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، ضریب نفوذ تلفن ثابت در کشور به ۳۱/۳۴درصد رسیده، یعنی از هر ۱۰۰ نفر، ۳۴ نفر تلفن ثابت دارند. به گفته مقامات وزارت ارتباطات باید به این موضوع اشاره شود که تلفن ثابت معمولا برای خانوار محاسبه می شود. از همین رو صابر فیضی معتقد است تعرفه تلفن ثابت معقول نبوده و حتی پایین است. به گفته صابر فیضی ما هر ساله بحث تورم را در کشور داریم که با توجه به هزینه تمام شده این افزایش روالی معقول و منطقی بود، ولی انجام نشد.

درهمین زمینه داوود زارعیان، مدیرکل روابط عمومی شرکت مخابرات ایران از اصلاح تعرفه های مخابراتی و یکسان شدن شبکه همراه خبر داد. به گفته او در دراز مدت با اصلاح تعرفه های تلفن ثابت حتما تغییراتی در تعرفه های تلفن همراه هم ایجاد می شود که این موضوع می تواند به عنوان یکی از برنامه های شرکت مخابرات مدنظر قرار گیرد. زارعیان ادامه داد:«با مد نظر قرارگرفتن نقطه نظرات سازمان تنظیم مقررات و با توجه به منافع مشترکان، تغییراتی در تعرفه های مخابراتی صورت می گیرد.» نرخ کنونی تعرفه های تلفن ثابت موجب شده که مدیران شرکت مخابرات آن را برای این مجموعه زیان ده بدانند.

از طرفی مسوولان شرکت مخابرات ایران در حالی از افزایش تعرفه مکالمات تلفن ثابت سخن می گویند که درخواست تلفن ثابت به حد اشباع رسیده است. به گفته مدیرعامل شرکت مخابرات استان تهران، در ۱۱ماهه نخست سال ۸۸، علی رغم مطالب عنوان شده مبنی بر اشباع شدن درخواست تلفن ثابت، ۴۷۰هزار فیش فروخته شده که نسبت به سال گذشته ۱۰۰هزار فیش افزایش داشته است. این در حالی است که دفتر فن آوری های نوین مرکز پژوهش های مجلس چندی پیش گزارشی ارائه کرد که بر اساس آن ضریب نفوذ تلفن های ثابت کشور، در سال جاری به نزدیکی ۲۶درصد رسیده است و به نظر می رسد که اگر روال و سیاست های واگذاری مدیریت های مخابرات استان های کشور سریع تر نشود و کاری علمی روی مقولاتی چون بازاریابی تقاضاهای جدید و پیش بینی انجام نشود، تقاضا از حد اشباع ۲۵ یا ۲۶ میلیون شماره تلفن ثابت با ضریب نفوذ ۳۵ یا ۳۶ درصدی اش بالاتر نخواهد رفت. کارشناسان مخابراتی معتقدند که آنچه اهمیت بررسی نرخ تعرفه ها را افزون می کند، هم طرازی با دیگر اپراتورهای مطرح در جهان است.

زیرا امروزه اپراتورهای مهم دنیا از این بستر عظیم مخابراتی، یعنی شبکه تلفن ثابت، فقط برای سرویس ارتباط صوتی ( Voice ) استفاده نمی کنند، بلکه بیشتر به سرویس های ارزش افزوده که برای اپراتور درآمد و برای مردم خدمات بیشتر را به دنبال دارد می اندیشند. بنابراظهارات این کارشناسان، متاسفانه در کشور ما عمده درآمد شرکت مخابرات از ناحیه تلفن ثابت، فقط روی مکالمات متمرکز است. بنابراین، حال که شرکت مخابرات ایران از مالکیت بخش دولتی به خصوصی گام نهاده و در حال تدوین سیاست ها، خط مشی ها و روش های نوین به منظور افزایش بهره وری و توسعه است، جا دارد که در تصمیمات آتی مسوولان مخابراتی، بحث افزایش تعرفه ها نیز به طور جدی لحاظ شود، به نحوی که با دلایل منطقی، افکارعمومی نیز پذیرای این افزایش باشد.

نویسنده: حامد شفیعی