مردان بزرگ برای جنگی بزرگ

آنچه تاکنون درباره دفاع مقدس به رشته تحریر درآمده است, بیشتر در مورد عملیات هایی است که به صورت گسترده و با شرکت رده های عمده عملیاتی مانند قرارگاه ها, تیپ ها و انجام شده است

آنچه تاکنون درباره دفاع مقدس به رشته تحریر درآمده است، بیشتر در مورد عملیات‌هایی است که به صورت گسترده و با شرکت رده‌های عمده عملیاتی مانند قرارگاه‌ها، تیپ‌ها و... انجام شده است.

اما مراحل آماده شدن برای اجرای یک چنین عملیات‌هایی صرف‌نظر از تدارکات و پشتیبانی تجهیزاتی نیازمند شناسایی معابر، استعداد دشمن، نحوه گسترش، مسیر تردد و... بوده که کمتر در مورد آنها بحث و گفتگو شده است و در حقیقت می‌توان گفت ارزش و اهمیت یگان‌های ویژه که معمولا مجری این گونه عملیات بوده و بستر لازم را با پذیرش خطرات برای عملیات‌های بزرگ آماده ‌کرده و شناسایی‌های لازم را انجام داده‌اند، نادیده گرفته شده یا کمرنگ نشان داده شده است. امید است بتوانم با بیان نمونه‌هایی از این عملیات‌های محدود ولی مهم، سهمی را به این بخش که جانبازان و شهدای بسیاری را تقدیم ملت عزیز ایران کرده است، یادآور شده باشم.

۱) حماسه ۳۴ روز دفاع از خرمشهر: در روزهای اولیه تجاوز سراسری ارتش عراق، حماسه دفاع و مقاومت تکاوران دریایی بر همه مردم، بخصوص شهروندان خرمشهری که قبل از تهاجم دشمن و در طول حماسه ۳۴ روزه دفاع از این شهر شاهد فعالیت و ایثارگری و جانفشانی این واحد بوده‌اند، آشکار و روشن است. هر محله، هر نخل، هر کوچه و هر خانه خرمشهر گواهی خواهد داد که این کلاه‌سبزان دریایی چگونه ایثار و فداکاری کردند. تک‌ها، تاخت‌ها، کمین‌ها، عملیات‌های ضربتی و جنگ خانه به خانه موجب ۳۴ روز مقاومت گردید که چون به صورت تیمی و جنگ و گریز انجام شده است، کمتر یادی از آنها به عمل می‌آید. آنها منطقه را بخوبی می‌شناختند و قبل از هجوم عراق نیز گزارش‌هایی مبنی بر تدارک دشمن بر یک حمله گسترده را اعلام کردند اما هنوز در اوایل انقلاب بود و با توجه به فعالیت‌های گروهی در سایر مناطق توجه چندانی به این گونه گزارش‌ها نشد وگرنه نتیجه به گونه دیگری ورق می‌خورد.

عراق با نیروهای آماده و تا دندان مسلح خود و پشتیبانی کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای قصد داشت ۳ روزه خرمشهر را تصرف کرده و خود را به ساحل کارون برای عملیات‌های بعدی برساند. زیرا تصور می‌کرد که شرایط ارتش ایران با توجه به انقلاب به گونه‌ای است که یارای کوچک‌ترین مقاومتی را ندارد. اما خبر از غیرت، تعصب و ایمان مردم این کشور بزرگ نداشت که حتی با دست خالی هم از وجب به وجب خاک خود دفاع می‌کنند. از مرز شلمچه تا لب کارون هر وجب از خاک خرمشهر با خون شهیدی مزین گردیده است. استعداد نیروهای مدافع خرمشهر شامل تکاوران دریایی و نیروهای مردمی در مقابل لشکرها و تیپ‌های مکانیزه دشمن قابل قیاس نبوده اما با توجه به مهارت‌های حرفه‌ای خود و استفاده از فرصت‌های مناسب نیروهای مردمی که انگیزه بالایی برای دفاع از مرز و بوم میهن و خانه و کاشانه خود داشتند، آموزش داده و به همراه خود به صورت عملیات‌های ضربتی در محورهای نفوذی متجاوزین، به دشمن تلفات و خسارات سنگینی وارد می‌آوردند که باعث کند کردن سرعت نیروهای مهاجم می‌گردید و فرصت را برای رسیدن سایر نیروها مهیا می‌کرد.

۲) تاخت انهدامی سکوهای نفتی عراق: دشمن بعثی با برخورداری از پشتیبانی کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و حمایت‌های مالی و تجهیزاتی، پهنه آب‌های نیلگون خلیج همیشه فارس را با استفاده از هواپیما و هلی‌کوپترهای جدید جولانگاه خود انتخاب کرد. اگرچه در همان روزهای اول جنگ بزرگ‌ترین پایانه نفتی خود یعنی البکر و الامیه که از نظر اقتصادی اهمیت ویژه‌ای داشت، توسط واحدهای ویژه دریایی شامل تکاوران دریایی، هوادریا و ناوتیپ سطحی منطقه دوم دریایی منهدم گردید و دیگر نتوانست از آن به عنوان منبع اقتصادی استفاده کند و در واقع می‌توان گفت بیش از نیمی از نیروهای دریایی عراق در نبردهای اشکان، شهید صفری و مروارید منهدم شد و بقیه نیروهای دشمن در بندر ام‌القصر حبس گردید و با توجه به همکاری کشورهای عربی منطقه و در نتیجه در اختیارگرفتن جزیره بوبیان که متعلق به کویت است هر از گاهی واحدهای دشمن با دور زدن جزیره بوبیان ظاهر می‌شدند که بلافاصله شناسایی و مورد هجوم قرار می‌گرفتند که یا نابود می‌شدند یا فرار را بر قرار ترجیح می‌دادند و در لانه خود پناه می‌گرفتند.

۳) رهگیری و تفتیش کشتی‌های تجاری مشکوک: گشت‌های روزانه و شبانه و بازرسی واحدهای تجاری و تدارکاتی در آب‌های خلیج‌فارس در طول جنگ به طور مداوم با استفاده از انواع شناورهای کوچک و بزرگ و یگان‌های پروازی نیروی دریایی انجام گرفت و سیادت دریایی جمهوری اسلامی ایران در منطقه برتری دریایی را از آن خود کرده بود و لذا راه‌های مواصلاتی و تدارکاتی و پشتیبانی دریایی در امنیت کامل بود و نتیجه همان شد که در طول جنگ ملت ما احساس کمبودی را علی‌رغم تحریم‌ها نکردند.

۴) جنگ به عنوان یک دانشگاه: در حقیقت جنگ بنابه فرمایش رهبر فقید انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران ‌و این مرد تاریخ‌ساز، دانشگاه بزرگی بود که روز به روز در ایجاد نوآوری و شکوفایی و خلاقیت‌های جدید بسیار موثر بوده و هر روز ابتکار و اختراع جدیدی را برای هر یک از پرسنل نظامی در بر داشته است. اکنون می‌توانم بگویم ارتش ایران از جمله نیروی دریایی، تجربه کافی برای مقابله با هرگونه تجاوزی به قلمرو آبی و خشکی کشور را دارد و این تجربه برای فرد فرد نیروهای نظامی گنجینه‌ای است که تا سال‌های سال قابل بهره‌برداری خواهد بود.

افراد دانش‌آموخته در این دانشگاه در مدت ۸ سال تحصیل بهترین دانشنامه را دریافت داشته‌اند و در صحنه عملیات دریایی بخصوص خلیج‌فارس که یک منطقه ژئوپلیتیک و حساس و غنی از منابع سرشار گازی و نفتی است و در طول تاریخ مورد هجمه کشورهای استعمارگر نظیر پرتغال، انگلیس و هم‌اکنون آمریکا بوده است بخوبی می‌شناسند و برای هر نقطه از آن تدبیری خاص را در سر دارند و می‌دانند که چگونه می‌توان از آن دفاع کرد. تجهیزات مورد لزوم را نیک می‌شناسند و نحوه بکارگیری آنها را بخوبی فرا گرفته‌اند. امید است در بخش دریایی مسوولان وقت ضرورت تقویت یگان‌های مورد نیاز و کاربردی را که بخوبی لمس شده است در برنامه‌های خود لحاظ کنند و تمرینات و مانورهای خود را بر اساس واقعیت‌ها برنامه‌ریزی نمایند.

علی‌باز دهقانی

دریادار دوم بازنشسته