شمعدانی

کشت و کار شمعدانی در جهان سابقه ای بس طولانی دارد گونه های وحشی آن نیز در ایران دیده می شود در ایران صدها رقم شمعدانی در طی سالیان گذشته وارد شده کشت و پرورش آن ها جنبه سنتی یافته است

● خانواده: Geraminaceae

کشت و کار شمعدانی در جهان سابقه‌ای بس طولانی دارد. گونه‌های وحشی آن نیز در ایران دیده می‌شود. در ایران صدها رقم شمعدانی در طی سالیان گذشته وارد شده کشت و پرورش آن‌ها جنبه سنتی یافته است.

رقم‌های متعدد شمعدانی در چندین دسته طبقه‌بندی شده‌اند و برای منظور خاص به‌کار می‌روند و تقریباً از تمامی این انواع در ایران نمونه‌های جالبی یافت شده و همه ساله تکثیر می‌شوند.

شمعدانی معمولی Pelargonium hortorum دسته بزرگی از این گیاهان را تشکیل می‌دهند که در میان ارقام مختلف آن شمعدانی‌های بسیار پرگل با رنگ‌های جالب و نیز رقم‌هائی که دارای برگ‌های ابلق بسیار زیبا هستند وجود دارد. شمعدانی ”بهار هلو“ با برگ‌های دو رنگ و گل‌های درشت و زیبا جزو شمعدانی معمولی طبقه‌بندی می‌شود. شمعدانی ”عطری“ Pelargonium graveolens برگ‌های زیبا با شیارهای عمیقی دارد و بسیار معطر است.

در شمعدانی اژدری Pelargonium domesticum گل‌های درشت به رنگ‌های صورتی و قرمز وجود دارد، برگ‌ها کشیده و به شکل خاصی متمایل به بالا هستند. کشت این شمعدانی در بسیاری از نقاط ایران مرسوم است. گل‌ها در ”شمعدانی پیچ“ Pelargonium Peltatum به رنگ‌های قرمز تند، بنفش و صورتی هستند و از نظر تراکم به پیچ کم پر و پُر پر شهرت دارند. این نوع شمعدانی نیز در ایران کشت و کار می‌شود.

● نور:

شمعدانی‌های معمولی به نور مستقیم آفتاب نیاز دارند البته آفتاب سنگین و شدید نیز برای آن‌ها زیاد مناسب نیست. بنابراین در تابستان باید شمعدانی‌ها را در سایه نگه داشت.

برخی از ارقام شعدانی در زمستان نیز گل می‌دهند.

● رطوبت:

شمعدانی را باید در محلی نسبتاً خشک کشت و کار کرد و در آبیاری آن‌ها باید دقت داشت تا در فواصل دو آبیاری خاک تقریباً خشک شود البته شمعدانی پیچ و شمعدانی عطری نیاز بیشتری به آبیاری دارند و خاک آن‌ها باید مرتباً مرطوب باشد.

● درجه حرارت

درجه حرارت مناسب برای شمعدانی ۱۰ تا ۱۵ درجه سانتی‌گراد است دمای مناسب برای شمعدانی عطری ۵ تا ۱۰ درجه سانتی‌گراد است. تهویه هوای اطاق‌ها عامل مهمی در امر نگهداری شمعدانی است. به‌طور کلی شمعدانی یاهی است مخصوص آب و هوا معتدل و کمی مرطوب سواحل دریا.

● خاک:

شمعدانی تقریباً در هر خاکی می‌روید. خاک گلدان مناسب برای آن مخلوطی است از سه قسمت خاک لوم خوب (خاک باغچه) و یک قسمت کود دامی پوسیده یا تورب و یک قسمت ماسه. به این مخلوط بهتر است مقداری کود شیمیائی مثلاً سوپر فسفات اضافه شود.

● بیماری‌ها و آفات:

شمعدانی پیچ و شمعدانی عطری مبتلا به شته می‌شوند و در شمعدانی پیچ کنه‌ها نیز عامل مهمی در بوته میری محسوب می‌شوند.

مالاتیون سم مناسبی است چون به گل‌ها آسیب نمی‌رساند. توجه کنید که آبیاری بیش از اندازه باعث گسترش بوته میری می‌شود.

زرد شدن برگ‌های شمعدانی به دلایلی از قبیل آبیاری کم و یا بیش از اندازه، کمبود مواد غذائی، شرایط نامساعد جوی و خشکی بیش از حد اتفاق می‌افتد.

● کودپاشی:

در زمستان نیازی به کود‌پاشی شمعدانی نیست اما در سایر فصول، محلول پاشی هر ماه با یک کود کامل و با غلظت کم مناسب است. کودپاشی و آبیاری بیش از اندازه باعث رشد و نمو برگی و کمی تعداد گل می‌شود.

● تکثیر:

ازدیاد شمعدانی از طریق قلمه‌گیری به آسانی امکان‌پذیر است و قلمه‌ها در هر بستری حتی در داخل آب ریشه می‌دهند هر قلمه باید درست از زیر یک گره قطع شود. قلمه‌ها بهتر است که درون ماسه و در محل گل‌خانه کاشت شوند، در روزهای اول قلمه‌ها را در سایه نگهداری می‌کنند، سپس به‌تدریج به آن‌ها نور کافی داده می‌شود تا رشد و نمو کنند. زمانی قلمه‌ها آبیاری می‌شوند که بستر کاملاً خشک باشد.

منبع: کتاب ”گلکاری“ نوشته دکتر احمد خلیقی