توصیه های بعد از ارتودنسی

چگونه از دندان های ارتودنسی شده مراقبت کنیم

با یک سیم‌کشی روی دندان‌هایتان به خانه بر گشته‌اید و با خودتان می‌گویید تا چند ماه دیگر از شر آن دندان‌های خرگوشی راحت می‌شوید. ولی این پایان ماجرا نیست. نگهداری از سیم‌ها و براکت‌ها و پلاک ارتودنسی هم بایدها و نباید‌هایی دارد که دانستنش برای سلامت دندان‌هایتان بسیار ضروری است. این هفته می‌خواهیم از همان بایدها و نبایدها حرف بزنیم؛‌بایدها و نبایدهایی که به شما می‌گویند چگونه از دندان‌های ارتودنسی شده‌تان مراقبت کنید...

استفاده از نخ دندان مخصوص برای آنها که سیم و نگین دارند، ضروری است. این نخ دندان‌ به دلیل داشتن سه قسمت عمده یعنی تنیده شده و سخت‌تر، قسمت کاموایی و قسمتی که شبیه دیگر نخ دندان‌هاست قادر است به خوبی دندان‌های شما را از تماس با مواد غذایی و عوامل فساد دندان محافظت کند. حتی استفاده از دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید دو تا سه بار در هفته توصیه می‌شود. مطمئن باشید اگر این نکات را رعایت کنید، به هیچ‌وجه دندان‌های شما دچار پوسیدگی نخواهد شد. گله شما از پوسیدگی‌ دندان یا بیماری لثه متعاقب ارتودنسی، ربطی به این درمان ندارد و به علت بی‌توجهی شما در سلامت دندان‌هایتان است. اغلب افرادی که مراجعه ماهیانه به ارتودنتیست خود ندارند و طی درمان (یک ساله و یا کمتر و بیشتر) نکات بهداشتی را رعایت نمی‌کنند، در مناطق اطراف براکت‌ها با پوسیدگی‌های مربعی یا مکعب مستطیل، به صورت تغییر رنگ مواجه خواهند شد. جالب است بدانید امروزه به دلیل حذف روش‌های قدیمی بسیاری از مشکلاتی که متعاقب ارتودنسی ایجاد می‌شد، حذف شده‌اند. در قدیم به جای براکت‌ها حلقه‌هایی دور دندان قرار می‌دادند که فلزی بود و علاوه بر نمای نازیبا، به علت از بین رفتن چسب زیرین، ایجاد پوسیدگی هم می‌کرد اما امروزه با استفاده از چسب مخصوص با نام کامپوزیت، براکت‌ها به سطح مینا چسبانده می‌شوند. اغلب ارتودنتیست‌ها نیز دقت می‌کنند از کامپوزیت مناسبی برای دندان‌های جلویی که دید بیشتری دارند، استفاده کنند تا ته رنگ زردرنگ روی دندان‌ها ایجاد نشود. پس از ارتودنسی نیز، تنها با برداشتن آن لایه نازک میکرونی که به جهت آماده‌سازی مینا و چسباندن براکت‌ها، در حد میکروسکوپی دارای خلل و فرج شده بود، علاوه بر دندان‌های مرتب و متناسب در فک بالا و پایین، از سفیدی و درخشندگی آنها لذت می‌برید.

● قرص‌های آشکارساز

شما می‌توانید این قرص‌ها را از دندانپزشک‌تان بخواهید. کافی است این قرص‌ها را بجوید. خواهید دید تمام پلاک‌های میکروبی روی سطح دندان‌هایتان رنگ می‌گیرند و شما می‌توانید به آسانی آنها را ببینید و با مسواک زدن از روی سطح دندان‌هایتان پاک کنید.

● مسواک‌های مخصوص

مسواک‌هایی در بازار وجود دارند که موهایی که در بخش مرکزی سر مسواک قرار دارند، کوتاه‌تر از موهایی هستند که در محیط قرار دارند بنابراین شما می‌توانید سر این مسواک‌ها را روی براکت‌ها (نگین‌ها) منطبق کنید و اطراف براکت‌ها را به راحتی تمیز کنید. اگر هم در اثر خارج کردن دندان‌هایتان میان آنها فاصله افتاده است، می‌توانید از مسواک‌های بین دندانی «Inter dental Brush» برای تمیز کردن فاصله میان دندان‌هایتان استفاده کنید.

● دهان‌شویه یادتان نرود

توصیه دیگر ما به شما، دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید هستند. فلوراید موجود در این دهان‌شویه‌ها روی سطوح دندان‌ها نشسته و از پوسیدگی‌ دندان‌ها طی درمان ارتودنسی جلوگیری خواهد کرد.

● مسواک‌های برقی

مسواک‌های برقی به ویژه به کودکان برای تمیز کردن براکت‌ها و سیم‌ها کمک می‌کنند و آنها را به رعایت بهداشت دهان تشویق می‌کنند. دقت کنید دور این وسایل را به گونه‌ای تنظیم کنید که باعث جابه‌جایی و آسیب سیم‌ها و براکت‌ها نشوند.

● پلاک‌های متحرک

اگر شما پلاک‌های متحرک ارتودنسی دارید، رعایت بهداشت آن آسان‌تر است. چون می‌توانید برای تمیز کردن آن را از دهان‌تان خارج کنید. برای تمیز کردن آن می‌توانید از «مسواک نرم» و صابون مایع و آب ولرم استفاده کنید. برای تمیز کردن پلاک ارتودنسی‌تان از خمیردندان‌های معمولی استفاده نکنید چون موجب سایش پلاک شما می‌شوند. پلاک ارتودنسی را روی کاسه دست‌شویی تمیز نکنید چون اگر از دست‌تان رها شود، در اثر برخورد با کف سرامیک خواهد شکست. بهتر است یک کاسه پلاستیکی پر از آب زیر دست‌تان قرار دهید و پلاک‌تان را بالای آن بشویید. می‌توانید پلاک‌ ارتودنسی‌تان را بالای یک سطح نرم نیز تمیز کنید تا در صورتی که از دست‌تان رها شد، نشکند.

● فقط آب

اگر بیرون منزل هستید و مسواک زدن دندان‌هایتان بعد از غذا ممکن نیست، حداقل کمی آب در دهان‌تان بگردانید تا باقی مانده مواد غذایی از دهان‌تان خارج شود.

● جایی برای نگهداری پلاک‌ها

اگر شما پلاک ارتودنسی دارید، می‌توانید آن را در ساعاتی از روز برای مثال هنگام میل کردن ناهار، شام یا صبحانه از دهان‌تان خارج کنید. این پلاک‌ها و سیم‌های آن مطابق دندان‌های شما فرم داده شده‌اند تا نیروهای مناسب و کافی را بر دندان‌هایتان وارد کنند، بنابراین باید مراقب باشید که دچار تغییر شکل نشوند. پلاک‌تان را پشت پنجره‌ اتاق و یا اتومبیل زیر نور مستقیم آفتاب رها نکنید. بهتر است از یکی از مغازه‌های فروش لوازم پلاستیکی، یک جعبه پلاستیکی مناسب دردار خریداری کنید و پلاکتان را در مواقعی که از دهان‌تان خارج کرد‌ه‌اید، درون آن نگهداری کنید. نگهداری پلاک در این جعبه از آلودگی و آسیب دیدن آن پیشگیری خواهد کرد.

● تغذیه و ارتودنسی

وقتی دندان‌هایتان سیم‌کشی شده‌اند و یا پلاک ارتودنسی دارید باید مراقب غذاها و تنقلاتی که می‌خورید نیز باشید. بسیاری از شیرینی‌ها، شکلات‌های چسبناک و آبنبات‌ها اطراف سیم‌ها جمع می‌شود و تمیز کردن باقی‌مانده‌های مواد غذایی از اطراف سیم‌ها را برایتان دشوار می‌کند و اگر این مواد غذایی به خوبی از اطراف سیم‌ها تمیز نشود، موجب پوسیدگی دندان‌های شما می‌شود. خوردن خوراکی‌های سفت و سخت مانند گز، سوهان و آبنبات را کنار بگذارید چون موجب شکستن یا کج شدن وسایل ظریف درون دهان‌تان می‌شود. خوردن نوشیدنی‌ها و غذاهای شیرین را تا جایی که می‌توانید، محدود کنید. خوراکی‌های چسبناک به سیم‌ها می‌چسبند و حتی جدا کردن آنها می‌تواند سیم‌ها و براکت‌ها را از روی دندان‌هایتان جدا کند.

دکتر گلرخ ثریا