مـصـرف مـکـمـل آهـن تـا ۳ مـاه پـس از زایـمـان

گاهی در دوران بارداری، میزان پلاکت‌های مادر کمتر از ۷۰ هزار می‌شود که در این صورت باید او را از نظر ابتلا به بیماری‌‌هایی که باعث کاهش پلاکت‌ها می‌شود، بررسی کرد. خانم باردار …

گاهی در دوران بارداری، میزان پلاکت‌های مادر کمتر از ۷۰ هزار می‌شود که در این صورت باید او را از نظر ابتلا به بیماری‌‌هایی که باعث کاهش پلاکت‌ها می‌شود، بررسی کرد. خانم باردار در معرض بیماری کم‌خونی هم قرار دارد که شایع‌ترین نوع آن کم‌خونی فقرآهن در تمام دنیا و تمام خانم‌هاست...

گاهی کم‌خونی خود را به صورت ریز یا کمرنگ شدن گلبول‌های قرمز نشان می‌دهد. به طور کلی خانم‌ها به دلیل خون‌ریزی ماهانه، ذخایر آهن کمتری دارند و برای ابتلا به کم‌خونی فقر آهن مستعدترند. افرادی که رژیم‌های غلط می‌گیرند و از منابع آهن استفاده نمی‌کنند بیشتر در معرض خطرند.

در دوران بارداری با توجه به نیاز جنین به مقادیر قابل توجه آهن، مادر کم‌خون می‌شود. به همین دلیل پزشکان از سه ماهه اول بارداری تا ۳ ماه پس از زایمان، مصرف مکمل آهن را توصیه می‌کنند. کم بودن میزان اسید‌فولیک باعث کم‌خونی ناشی از اسیدفولیک خواهد شد بنابراین برای پیشگیری، مکمل اسیدفولیک از ۳-۲ ماه قبل از بارداری برای مادر تجویز می‌شود زیرا اگر از دوران قبل از بارداری میزان اسیدفولیک بدن مادر کافی نباشد، محور عصبی جنین دچار نقایصی خواهد شد.

دیگر انواع کم‌خونی در دوران بارداری ایجاد نمی‌شوند مگر اینکه بیماری‌های مختلف کم‌خونی ایجاد کنند. خانم‌هایی که قصد بارداری دارند، بهتر است حداقل ۳-۲ ماه قبل از بارداری به متخصص زنان مراجعه و بارداری‌ طبق برنامه‌ و تحت نظری داشته باشند. در این دوره یک آزمایش خون کامل از خانم گرفته و اگر مادری کم‌خونی داشته باشد مشخص و درمان می‌شود. خانم‌های جوان با توجه به حجم خون دفعی ماهانه گاهی سرخود مکمل آهن مصرف می‌کنند.

شایع بودن کم‌خونی در خانم‌ها دلیل بر مصرف خودسرانه آهن نیست و پزشکان هم نباید بدون انجام آزمایش‌های تشخیصی برای خانم‌ها مکمل آهن تجویز کنند. حتما باید بررسی تخصصی صورت گیرد.

سرطان‌های دستگاه گوارش در افراد میانسال شایع‌تر است. یکی از علایم سرطان‌های بدخیم دستگاه گوارش کم‌خون شدن این قسمت‌هاست. به دنبال چنین وضعیتی، فرد آهن هم از دست می‌دهد و دچار فقرآهن می‌شود.

اگر در چنین مواردی شخص خودسرانه آهن مصرف یا پزشک بدون آزمایش، مکمل آهن تجویز کند، خونسازی بیمار دوباره از سر گرفته می‌شود، کم‌خونی بهبود می‌‌یابد و درنتیجه علایم بدخیمی سرطان پوشیده می‌ماند و بدخیمی پیشرفت می‌کند و بیمار زمانی متوجه سرطان بدخیمش می‌شود که علایم پیشرفته سرطان خود را نشان می‌دهند.

دکتر رضا صفایی

فوق تخصص هماتولوژی و آنکولوژی

استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران