اصولگرایان و عبور از احمدی نژاد

اخیرا بعضی از رسانه‌های دوم خردادی در اقدامی تبلیغی عبارت «عبور از احمدی نژاد» را به مثابه صفتی برای رویکرد اصولگرایان در قبال احمدی نژاد بر پایه مشابهت سازی با عبور از خاتمی در دوران حاکمیت دوم خرداد در عرصه رسانه‌ها مطرح ساختند . به عبارت ساده‌تر تبلیغ کردند که اصولگرایان قصد عبور از احمدی نژادرا دارند . حال پرسش این است که آیا چنین اتهام یا اساسا فارغ از قضاوت، این چنین گزاره ای درست است یا خیر؟

برای پاسخگویی شایسته است ابتدا معنایی را که واژه عبور از ... به اذهان متبادر می‌گردد واشکافی نماییم. معنای محتمل چنین است :

۱) عبور به معنای نفی: در این حالت عبور از یک چهره سیاسی نظیر خاتمی یا احمدی نژاد به معنای نفی دیدگاه‌های آنان است . حال زمانی این نفی متوجه سیاست‌ها ، عقاید اصولی و یا گاه تاکتیک‌های آنان است. بدون شک آن‌گاه که عبارت عبور از خاتمی از سوی بعضی از چهره‌های دانشجویی دوم خردادی(که البته اکنون در ایران نیستند ) ساز شد، قصد آنان دقیقا نفی آرمان‌های انقلابی و دینی خاتمی و گوشزد کردن این نکته بود که خاتمی به دلیل عدم عبور از مرزهای عقیدتی و سیاسی نظام دیگر صلاحیت رهبری اصلاحات را نداشته و یا حداقل نقش او به عنوان یک کاتالیزور به زعم آنان به پایان رسیده و ضروری است که با عبور از خاتمی مرزهای عقیدتی و سیاسی نظام اسلامی را در نوردیده و رهبری اصلاحات را به طیف‌های رادیکال لائیک واگذار نماییم. در همان زمان هم اصولگرایان از موضع دفاع از چارچوب‌های انقلابی و اسلامی باورهای خاتمی به دفاع از وی پرداخته و علی‌رغم اختلاف‌نظر در مواضع سیاسی در برابر شعاردهندگان عبور از خاتمی صف‌آرایی کردند.

۲) عبور از منظر سرعت: ‌در این حالت عبور از خاتمی یا احمدی‌نژاد به معنای نقد کندی سرعت آنان بوده و بر آن هستند که اهداف خاتمی یا احمدی‌نژاد مورد تائید است ولی سرعت پایین سوژه موجب از میان رفتن فرصت‌ها می‌گردد . به عبارتی در این حالت اهداف و آرمان‌ها و حتی تاکتیک‌ها مخدوش نمی‌گردد فقط کندی سرعت مورد نقد است و بس.

واقعیت آن است که معنای اصلی شعار عبور از خاتمی که در آن دوران سرداده شد معطوف به برداشت نخست و از سوی رادیکال‌هایی بود که گمان می‌کردند توانسته‌اند به دست خاتمی اصولگرایان را حذف نمایند والان وقت آن است که خاتمی را کنار زده و اندیشه‌های لائیک را بر کرسی بنشانند . البته گروه‌هایی هم بودند که نسبت به تزلزل تصمیم‌گیری او اعتراض داشتند ولی دغدغه اصولگرایان از رفتار مبتنی بر عبور از خاتمی ناظر به گروه نخست بود .

اکنون در شرایط خاص بعد از دوم خرداد و ظهور دولت اصولگرای احمدی نژاد پرسش این است که آیا اصولگرایان در یک مشابهت تاریخی قصد دارند آن گونه که اصلاح‌طلبان می‌گویند از احمدی‌نژاد در آستانه انتخابات دهم عبور کنند ؟

برای پاسخگویی لازم است ابتدا چند واقعیت در نظر گرفته شود :

۱) احمدی نژاد یکی از اصولگرایان است و عقلا نمی‌توان تمامی اصولگرایی را معادل شخص احمدی نژادگرفت .

۲) کابینه احمدی‌نژاد متشکل از نیروهای اصولگراست ولی آیینه تمام نمای اصولگرایان نیست چنانچه دولت نیز در پی این ادعا نیست. به عبارت ساده‌تر احمدی‌نژاد و کابینه او بخشی از ظرفیت‌های اصولگرایی هستند و نه تمامی آن .

۳) اصولگرایان آرمان‌های اصولگرایانه احمدی‌نژاد وکابینه او را تائید می‌کنند ونیز تلاش بی‌وقفه او و کابینه‌اش را در پیشبرد این آرمان‌ها تحسین می‌کنند.

۴) اصولگرایان با استناد به مواضع منتشره در رسانه‌ها احمدی‌نژاد و کابینه او را بی‌نقص و نقد ندانسته و از منظر نقد مصلحانه آ‌ن را نیز به چالش کشیده‌اند .

۵) برای اصولگرایان آنچه که مهم است گفتمان یا آرمان‌های اصولگرایی است و نه اشخاص لذا هدف غایی، حاکمیت این نگرش ونه حاکمیت بلامنازع افراد است از همین رو در راه تحکیم اندیشه اصولگرایی که برخاسته از باورهای دینی آنان است با کسی تعارف ندارند .

از همین رو اصولگرایان بر اساس مفاهیم تعریف شده بالا هیچ‌گاه از احمدی‌نژاد عبور نخواهند کرد ولی اصولگرایی از آنجایی که همواره در تکامل و تعالی است فراتر از احمدی‌نژاد رفتن یا به عبارتی رسیدن به گزینه‌هایی که ایده‌های اصولگرایانه را با کمترین درصد خطا تحقق بخشند، نه تنها محتمل بلکه عقلا واجب است .

پس اصولگرا از آن جهت که اصولگراست هیچ‌گاه نباید که آنچنان بر کرسی صدارت تکیه زده و در برابر جمهور مومنین ایستادگی کند که عدالت و خلوص او به زیر سوال رود. به همین دلیل عبور در میان اصولگرایان منطقا معنا ندارد زیرا بقای بر پست به شرط تحقق آرمان‌ها معنا دارد و لاغیر و آزمایش اصولگرایی در همین نطقه حساس است.

امیر محبیان